Grecja i Bangladesz znalazły się na celowniku organizacji ekologicznych, które wezwały te kraje do zaprzestania nielegalnego umieszczania na mieliźnie przeznaczonych do rozbiórki statków. Jednostki zawierają azbest i inne toksyczne materiały.

Organizacje ekologiczne alarmują, że nielegalne składowanie na mieliźnie statków przeznaczonych do złomowania ma fatalny wpływ na środowisko. Wszystko przez to, że statki zawierają szkodliwe substancje. Niemniej jednak tego typu proceder jest popularny szczególnie w najtańszych stoczniach rozbiórkowych południowej Azji, z czego skrzętnie korzystają m.in. europejscy armatorzy.

Osadzanie statków na przybrzeżnych mieliznach, gdzie popadają w ruinę czekając na finalną rozbiórkę, jest w zasadzie poza kontrolą. Choć europejskie urzędy i służby próbują nieśmiało wpływać na armatorów, w wielu przypadkach nie mają po prostu siły przebicia. Korzystają z tego głównie Grecy, którzy oddają swoje statki na złom do Bangladeszu. Zanim jednostka wyruszy w ostatnią podróż, najczęściej kilkakrotnie zmienia banderę, aby odpowiednie służby nie namierzyły statku złomowanego w sposób łamiący obowiązujące normy.

Tymczasem organizacje NGO alarmują, że statki zawierają wiele niebezpiecznych materiałów – są one zarówno ukryte w konstrukcjach samych jednostek, jak również jako pozostałości operacyjne. To sprawia, że wycofane statki powinny być traktowane jako odpady toksyczne. Eksperci podają, że wiele złomowanych obecnie statków, zbudowanych jeszcze w latach 70-tych, może zawierać znaczne ilości azbestu. W połączeniu z fatalnymi warunkami panującymi w stoczniach rozbiórkowych Bangladeszu (ale także innych południowoazjatyckich krajów), może to powodować – i zapewne powoduje – znaczne i nieodwracalne szkody dla zdrowia pracowników, lokalnych społeczności i środowiska.

– Zgodnie z rozporządzeniem UE w sprawie przemieszczania odpadów, konwencją bazylejską i równoważnymi przepisami krajowymi, eksport statków wycofanych z eksploatacji, załadowanych azbestem i innymi materiałami toksycznymi, z Grecji do krajów nienależących do OECD jest zakazany – mówi Ingvild Jenssen, dyrektor wykonawczy i założyciel organizacji pozarządowej Shipbreaking Platform.

Shipbreaking Platform zwróciła ostatnio uwagę na jedną konkretną jednostkę – prom pasażersko-towarowy Princess (w niektórych rejestrach widniejący jako Prince), który w swoją ostatnią podróż z Katakolonu w Grecji do Chattogram w Bangladeszu miał wyruszyć jeszcze w lipcu. Odpowiednie służby europejskie jeszcze w maju otrzymały informację, że zbudowany w 1974 Princess, zawierający duże ilości azbestu, będzie oddany na złom w Bangladeszu w sposób urągający przyjętym normom. Mimo tego statek otrzymał pozwolenie na opuszczenie europejskich wód terytorialnych.

– Wzywamy greckie władze do natychmiastowego odebrania statku w celu bezpiecznego i przyjaznego dla środowiska recyklingu zgodnie z obowiązkami Grecji wynikającymi z przepisów dotyczących ochrony środowiska – powiedział Jenssen.

Przypadek Princess zwrócił też uwagę Interpolu, który miał wystosować do Bangladeszu oficjalne pismo z żądaniem, aby tamtejsze władze odmówiły przyjęcia statku. W Chattogram odpowiednie wezwanie wystosowała także partnerska względem Shipbreaking Platform organizacja BELA. Jednocześnie wszyscy mają świadomość, że Princess nie jest pierwszym ani ostatnim statkiem, którego złomowanie odbywa się poza kontrolą służb i bez poszanowania ustalonych norm bezpieczeństwa. Tylko w marcu zanotowano trzy przypadki statków nielegalnie wyeksportowanych z europy w celu rozbiórki.

Z 204 jednostek przeznaczonych na złomowanie w pierwszym kwartale 2021 roku, zdecydowana większość, bo 155, wylądowała na mieliznach i plażach południowej Azji. Tamtejsze stocznie rozbiórkowe są znane z fatalnych warunków, zarówno dla pracowników, jak i dla środowiska. Większość greckich jednostek przeznaczonych na żyletki, powędrowała celem rozbiórki właśnie do południowoazjatyckich stoczni.