Odbywające się na początku czerwca Nor-Shipping 2023 to niewątpliwie najważniejsze wydarzenie roku w biznesie morskim. Przytłaczał ogrom około 1 000 wystawców oraz około 50 tys. uczestników - przedstawicieli biznesu i polityki, nauki i klastrów morskich, czołowych firm badawczych i eksperckich z całego świata. Polska przyjechała na Nor Shipping z wodorem.

Mieli oni okazję być uczestnikami licznych paneli tematycznych, seminariów i prezentacji na stawiskach narodowych i firmowych oraz spotkań wieczornych z flagową galą. Widać było w Oslo i Lillestrøm, że jest święto niebieskiej gospodarki. Dopisała pogoda. W Oslo przez cały czas trwania targów było powyżej 22 stopni Celsjusza. 

Spotkania pod przewodnim hasłem  #PartnerShips świetnie odzwierciedlała atmosfera targów i wydarzeń. Organizatorzy Nor Shipping 2023 znakomicie połączyli interesariuszy różnych obszarów aktywności biznesu. Tegoroczny Nor Shipping to także festiwal innowacji w przemysłach morskich. 

Dominowały biznesy stoczniowe i offshore, ale były również rozwiązania innowacyjne dla portów i transportu na połączeniach lokalnych, dla farm wiatrowych i produkcji ryb i owoców morza. Silne ekipy zgromadzone w pawilonach narodowych zaprezentowały wszystko, co najlepsze. Przytłaczały stoiska z Republiki Korei i ChRL, Japonii i innych krajów azjatyckich. Ze swoimi propozycjami pojawiły się również Stany Zjednoczone i Wyspy Marshala. Silne reprezentacje z Turcji i Danii, Francji i Włoch zdominowały część europejską. I tak można by wyliczać. 

Polskie stanowiska rozrzucone przez organizatora między grupami pawilonów narodowych, mówiąc "eufemistycznie" wypadły mocno skromnie. Razem z kpt. Alfredem Naskrętem znaleźliśmy silną ekipę z Gryfii, Nauty, StoGda i Centrum Techniki Okrętowej, którzy promowali polski biznes okrętowy na norweskiej ziemi. Trafiliśmy również na dwa polskie start-upy. Jeden oferował bardzo ciekawe rozwiązanie ułatwiające sprawdzanie gaśnic na statkach, a drugi robota, systemy VR i informatyczne. Jak zawsze na Nor Shipping była również Grupa Remontowa. 

Polski wodór w Norwegii 

Silnym polskim akcentem na Nor Shipping było seminarium wodorowe zorganizowane przez Ambasadę RP w Norwegii we współpracy z biurem Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu w Oslo. Polsko-norweskie seminarium było okazją do zaprezentowania polskiej drogi do ekologicznego wodoru. 

– Celem wydarzenia jest zacieśnienie polsko-norweskiej współpracy w sektorze wodorowym – poinformowała dr Iwona Woicka-Żuławska, Ambasador, Ambasada RP w Oslo, która otworzyła spotkanie. Dobrym wprowadzeniem do seminarium była prezentacja polskiej strategii wodorowej do 2030 z perspektywą do 2040 r.

Obszerną prezentację polskiej strategii wodorowej przedstawił dyrektor Tomasz Jamróz z Departamentu Współpracy Gospodarczej Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. 

Gospodarka wodorowa jest rozumiana zbiorczo jako: technologie produkcji, magazynowania, dystrybucji i wykorzystania wodoru i jego pochodnych w różnych sektorach gospodarki – wyjaśniają autorzy polskiej strategii wodorowej. 

- Polska zajmuje obecnie 3. miejsce wśród europejskich producentów wodoru, tuż za Niemcami i Holandią z roczną produkcją ok. 1,3 mln ton, ale tylko znikoma część wodoru pochodzi ze źródeł odnawialnych – wyjaśnił dyrektor Jamróz. 

W ciągu najbliższych 5 lat głównym celem wdrażania wodoru w polskiej energetyce i ciepłownictwie jest wsparcie prac badawczo-rozwojowych w zakresie systemów kogeneracji i poligeneracji dla bloków mieszkalnych, biurowców, małych osiedli i budynków użyteczności publicznej wykorzystujących paliwa ogniw oraz w zakresie systemów P2G i G2P – to cel nr 1 polskiej strategii wodorowej do 2030 roku z perspektywą do 2040 roku. 

Cel nr 2 to wykorzystanie wodoru jako paliwa alternatywnego w transporcie. Cel 2 polega na tym, że wykorzystanie niskoemisyjnego wodoru znacznie ograniczy emisję gazów cieplarnianych z energochłonnych gałęzi przemysłu. Obecnie wodór wykorzystywany jest w Polsce przede wszystkim jako surowiec w przemyśle chemicznym, petrochemicznym i rafineryjnym. Właśnie z tych sektorów pochodzi większość popytu na „szary” wodór. 

– Strategicznym celem Polski w zakresie produkcji wodoru do 2030 roku jest stworzenie warunków do uruchomienia instalacji do produkcji wodoru ze źródeł nisko- i zeroemisyjnych – poinformował Tomasz Jamróz. 

Dla harmonijnego rozwoju gospodarki opartej na wodorze niezbędne jest dostarczanie wodoru z miejsca produkcji do użytkownika końcowego, bezpieczne przechowywanie i transportowanie. W tej chwili ważne jest opracowanie stabilnego otoczenia regulacyjnego. Jest to priorytetem polskiego rządu i administracji. Konieczne jest opracowanie regulacji, które usuną bariery w rozwoju rynku produkcji i wykorzystania wodoru, a także będą sprzyjać stopniowemu zwiększaniu wykorzystania OZE do elektrolizy.

Wodór po norwesku

Prezentację norweskiej strategii wodorowej przedstawiła Tanja Erichsen, Senior Business Development Manager, Agder H2 Cluster. Norweski rząd będzie budować kompleksowy łańcuch wartości związany z wykorzystaniem wodoru. Dlatego duże nakłady są kierowane na różna obszary aktywności.  

- Podejście do wodoru jest kompleksowe i równolegle rozwijane są produkcja, dystrybucja i jego wykorzystanie w przemyśle i transporcie. Rozważane jest też utworzenie państwowej firmy wodorowej – poinformowała Tanja Erichsen.

Agder, a dokładniej Kristiansand, został niedawno wyznaczony przez Enovę jako jeden z pięciu krajowych hubów wodoru dla transportu morskiego. Niemal jednocześnie GCE NODE i partnerzy otrzymali środki na nowy 3-letni projekt mający na celu dalszy rozwój przemysłu wodorowego w Agder. Pod koniec czerwca Enova przyznała 148 mln NOK firmom Greenstat i Everfuel w Kristiansand na produkcję i sprzedaż skroplonego wodoru dla statków i transportu ciężkiego. 

- W ten sposób Kristiansand zostało wyznaczone jako jeden z pięciu krajowych węzłów dostaw wodoru dla transportu morskiego. Pozostałe cztery węzły znajdują się w Glomfjord, Rørvik, Hitra i Florø – pokazywała na prezentacji Erichsen. 

Do zagadnienia rząd norweski i firmy podeszły kompleksowo tworząc klaster Agder H2 z którym Bałtycki Klaster Morski i Kosmiczny nawiązał już kontakt. Partnerami projektu są również Elkem, NORCE, Kristiansand Chamber of Commerce, Region Kristiansand, Port of Kristiansand, Global Ocean Technology i Umoe Advanced Composite. Projekt jest finansowany przez Sørlandets Kompetansefond. Kontakty nawiązane w czasie Nor Shipping stanowią punkt wyjściowy do rozwijania wspólnych projektów. Agder H2 Cluster szczególnie zainteresował się współpracą z Baltic ZEV HUB BSSC, Green TECH HUB BSSC oraz pomorskim Klastrem Wodorowym działającym przy RIGP. Jest więc szansa na realizację wspólnych projektów. 

Po wystąpieniach wprowadzających polskie firmy zaprezentowały swoje plany i produkty. Przedstawiciele firm informowali aktywność w realizacji polskiej polityki wodorowej. W panelu przedstawiono działalność Equinor w Polsce, plany Gaz System i projekty oraz osiągnięcia Instytutu Energetyki. PESA przedstawiła  lokomotywę wodorową, a PKN ORLEN projekty wodorowe realizowane w oddziałach grupy Orlen.

Nagrody za żagle

Istotną częścią gali Nor-Shipping 2023 są nagrody za działalność na rzecz innowacji w przemysłach morskich. Nagrodzony został szwedzko-duński operator tankowców Terntank, pionier wykorzystania energii wiatrowej AlfaWall Oceanbird oraz Cristina Aleixendri Munoz, współzałożycielka i dyrektor operacyjny Bound4Blue. 

Grupa ekspertów podkreśliła, że rywalizacja o najwyższy laur Nor Shipping była wyjątkowo zacięta i odzwierciedliła „dynamiczny, ambitny i innowacyjny stan branży w okresie transformacji”.  

Terntank zdobył nagrodę Next Generation Ship Award za nowe statki Hybrid Tanker 15 tys. dwt, które budowane są w stoczni CMHI Jinling Shipyard w Yangzhou w Chinach. Statki mogą być zasilane e-metanolem. Będą wyposażone w zaawansowane systemy akumulatorów, a także w system żagli, których wykorzystanie może zmniejszyć emisje o kolejne 8% - informuje operator.

Statki zostały opracowane na podstawie doświadczeń użytkowania sześciu wcześniej zamówionych statków AVIC SERIES. Na nowych jednostkach wprowadzono kolejne innowacyjne ulepszenia w celu zmniejszenia wpływu na środowisko. Według projektantów nowe rozwiązania i konstrukcja statku zapewnia EEDI o 16-40% poniżej wymagań fazy 3 z 2025 r.

AlfaWall Oceanbird to spółka joint venture pomiędzy Alfa Laval i Wallenius. Zdobyła ona drugą w historii nagrodę Ocean Solutions Award, za składany żagiel Oceanbird. Społka działa od grudnia 2021 r. Ta innowacyjna koncepcja żagla, która ma więcej wspólnego ze skrzydłami samolotu niż z tradycyjnymi żaglami, może zmienić rentowność energii wiatrowej dla dużych statków dalekomorskich – przekonują projektanci.

Firmy współpracowały już wcześniej przy systemie PureBallast, który jest jednym z wiodących obecnie rozwiązań do bezchemicznego uzdatniania wód balastowych. Niclas Dahl kierował rozwojem i uruchomieniem PureBallast, a obecnie jest dyrektorem zarządzającym Oceanbird.

- Dekarbonizacja żeglugi jest koniecznością, a wiatr jest darmowym źródłem energii o istotnej roli do odegrania i minimalnej potrzebie infrastruktury  – uzasadnia kolejny projekt Niclas Dahl, podkreślając: „Wiatr to szansa, którą musimy teraz wykorzystać. Po prostu nie ma czasu do stracenia na wycofywanie paliw kopalnych”.

Kapituła konkursowa Nor Shipping zwróciła uwagę również na promocją talentów w biznesie morskim. W tym roku wyróżniona została Cristina Aleixendri Munoz z hiszpańskiej organizacji Bound4Blue.  Została laureatem nagrody Young Entrepreneur Award, przyznawanej we współpracy z YoungShip International. To nagroda przyznawana wschodzącym gwiazdom branży w wieku poniżej 40 lat. Cristina Aleixendri Munoz  została wyróżniona za wprowadzanie na rynek zautomatyzowanego rozwiązania systemu napędu wiatrowego pod klucz. 

Firma Bound4Blue opracowała autonomiczne systemy sztywnych żagli, które można zintegrować z szeroką gamą jednostek pływających. Są to uzupełniające się układy napędowe, które dzięki wiatrowi zapewniają dobre wspomaganie tradycyjnych napędów statków. Systemy zostały pomyślane jako uzupełniający układ napędowy, który wytwarza skuteczny ciąg z istniejących wiatrów, zmniejszając wykorzystaną moc silnika głównego, a tym samym zapewniając redukcję zużycia paliwa i emisji zanieczyszczeń nawet o 40%. Firma twierdzi, że okres zwrotu z inwestycji w to rozwiązanie sięga poniżej 5 lat.

Biznes partnerem innowacji

- Nagrody Nor-Shipping są zawsze centralnym punktem dla osób zainteresowanych identyfikacją projektów, innowacji i talentów, które definiują przyszłość tej branży - podkreśla Sidsel Norvik, dyrektor Nor-Shipping i wyjaśnia: - Z tego, co powiedzieli nam członkowie Kapituły, tegoroczna konkurencja była bardzo duża, a projekty były bardzo wysokiej jakości. Sprawiło to, że grupa ekspertów miała trudne zadanie, a decyzje zapadły po bardzo gorących debatach.

- Składam całej trójce laureatów najserdeczniejsze gratulacje. To będzie fascynujące zobaczyć, jaki wpływ mogą wywrzeć nagrodzone dzisiaj innowacje w nadchodzących latach – zapowiada Norvik.

Nor-Shipping odbywało się przez cały ten tydzień w Oslo i Lillestrøm. Wszędzie można było spotkać uczestników ze wszystkich krajów. Obie miejscowości stały się na tydzień miejscem spotkań ludzi morskiego biznesu, przedstawicieli stoczni, transportu i finansów, offshore i produkcji żywności, firm doradczych, przedstawicieli nauki i polityki. Przede wszystkim jednak była to platforma dla ludzi zainteresowanych innowacjami i dekarbonizacją, a w szczególności partnerstwem w nauce, biznesie i działaniach na rzecz ochrony środowiska i społeczeństwa. Partnerstwem bez granic.