Metanol staje się potencjalnie alternatywnym paliwem bunkrowym w transporcie morskim. Jest paliwem neutralnym pod względem emisji dwutlenku węgla. Od 2015 rośnie skala jego użycia w związku z rosnącym portfelem zamówień na statki w których są stosowane silniki dwupaliwowe, mogące wykorzystywać zielone paliwo. Oczekuje się, że w nadchodzącej dekadzie liczba statków korzystających z metanolu szybko wzrośnie, przewiduje IAPH (International Association of Ports and Harbours).

W tym celu powołano specjalny zespół złożony z inżynierów i ekspertów. Grupa Robocza IAPH ds. Czystych Paliw Morskich ma za zadanie sugerować armatorom „możliwie najszersze spektrum paliw alternatywnych w celu poprawy jakości powietrza i ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w portach i przystaniach oraz wokół nich”.

IAPH jest to organizacja pozarządowa (NGO) z siedzibą w Tokio, założona w  1955 roku. Powstała z inicjatywy ok. 100 światowych zarządów portów w czasie spotkania w Los Angeles. W czasie prawie 70 lat funkcjonowania przekształciła się w globalny sojusz, reprezentujący na ten moment 177 portów i 147 przedsiębiorstw związanych z tą branżą w 84 krajach. Porty członkowskie łącznie obsługują ponad 60% światowego handlu morskiego i zapewniają przeładunki ponad 60% światowego transportu kontenerowego. W celu wsparcia portów i armatorów wprowadzających paliwa alternatywne Grupa Robocza IAPH ds. Czystych Paliw Morskich opracowała serię list kontrolnych dotyczących bunkrowania „zielonych paliw”, w tym metanolu.

Metanol w procedurach

Latem br. Grupa Robocza IAPH ds. Czystych Paliw Morskich zakończyła prace nad opracowaniem procedur bezpieczeństwa dla bunkrowania metanolu i innych paliw na bazie alkoholu jako paliwa okrętowego. Praktycy opracowali siedem procedur z listami kontrolnymi bezpiecznego bunkrowania dla różnych scenariuszy tankowania statków. Opracowano procedury tankownia w systemie STS oraz z cysterny. Grupie Roboczej przewodniczy Peter Alkema z portu w Amsterdamie, a jej zakres prac związany z bezpieczeństwem koordynuje Cees Boon, starszy doradca ds. bezpieczeństwa portu w Rotterdamie. Obaj mają wsparcie ekspertów z portów członkowskich.

„Wielu ekspertów współpracowało ze sobą od ponad dziesięciu lat, a zaczynało od opracowania list kontrolnych IAPH dotyczących bunkrowania skroplonego gazu dla statków z systemami LNG”, wyjaśnia w komunikacie IAPH i podkreśla, że „wiedzę specjalistyczną, zdobytą przy bunkrowaniu ciekłego gazu, wykorzystano do tworzenia list kontrolnych dla bezpiecznego bunkrowania nowych paliw alternatywnych, takich jak skroplony biogaz (LBG) i ciekły wodór (LH2)”. Procedury zostały opublikowane w listopadzie ubiegłego roku na portalu IAPH World Ports Sustainability Portal.

„Nasza grupa robocza skupiła się przede wszystkim na aspektach bezpieczeństwa związanych z bunkrowaniem nowych paliw, ponieważ naszym celem jest przyspieszenie przejścia na czyste paliwa żeglugowe w celu dekarbonizacji i poprawy jakości powietrza”, informuje o działaniach Grupy jej menedżer  Peter Alkema. Zaznaczył że celem działania inżynierów z różnych portów „jest umożliwienie portom ułatwiania, stymulowania i regulowania dostaw nowych czystych paliw okrętowych poprzez zapewnianie wiedzy specjalistycznej i wskazówek dotyczących bezpiecznych i wydajnych operacji bunkrowania”. Skupienie się grupy roboczej na stworzeniu zharmonizowanych list kontrolnych bunkrowania metanolem ma swoje uzasadnienie. W przypadku tego paliwa opracowane procedury bunkrowania odzwierciedlają dodatkowe wymagania portów stawiane w odniesieniu do prowadzenia związanej z tym operacji w porcie lub na redzie.

Wysoka jakość i bezpieczeństwo

Inicjatywa IAPH jest na czasie, bowiem jak informuje w najnowszym raporcie DNV: „Wcześniej metanol był stosowany tylko w przypadku zbiornikowców zajmujących się transportem metanolu” Eksperci DNV obliczyli, że obecnie metanol stosowany jest na 23 statkach znajdujących się w użytkowaniu. W stoczniach buduje się obecnie 14 nowych zbiornikowców. W portfelu zamówień, głównie stoczni koreańskich, dominuje segment kontenerowców ze 142 jednostkami, których silniki będą przystosowane do spalania metanolu. „Korzystając z list kontrolnych bunkrowania, można uzyskać wysoki poziom jakości wykonania bunkrowania i odpowiedzialności operatorów za bezpieczeństwo portu i statku w czasie operacji bunkrowania”, podkreśla IAPH. Należy dodać, że aktualnie w eksploatacji znajduje się 72 zbiornikowców LPG z silnikami przystosowanymi  do spalania gazu i systemami  wykorzystującymi LPG. W portfelu kontraktowym są 93 zbiornikowce LPG i 4 zbiornikowce do transportu etanu. Te jednostki również mają siłownie z systemami LPG, pozwalającymi na spalanie przez silniki okrętowe gazu.

Coraz więcej portów stanie przed wyzwaniami związanym z bezpiecznym bunkrowaniem metanolu i LPG. Dlatego, aby zapewnić w pełni bezpieczeństwo w portach i na redach w czasie bunkrowania, wszystkie listy kontrolne opracowane przez grupę roboczą są przesyłane do konsultacji branżowych do towarzystw klasyfikacyjnych, a także innych ekspertów z organizacji pozarządowych i operatorów bunkierek w celu uzyskania informacji zwrotnej.

Narzędzia dla zarządów portów

Grupa Robocza IAPH ds. Czystych Paliw Morskich pracuje również nad metodykami audytu. Celem tego działania jest wsparcie władz portowych w wykonywaniu funkcji kontrolnych. Otrzymają one również narzędzia pozwalające na dokonanie  oceny zarówno operatorów wykonujących bunkrowanie z samochodu cysterny na statek, jak i z bunkierki  na statek. Opracowano również narzędzie do sprawdzenie technicznej gotowości terminala do wykonywania  operacji bunkrowania LNG. Podkreśla się, że „Grupa wykorzystała także swoją wiedzę specjalistyczną do bieżącej inicjatywy WPCAP (World Ports Climate Action Program) mającej na celu opracowanie kompleksowego narzędzia dotyczącego poziomu gotowości portu do bunkrowania paliw alternatywnych dla statków PRL-AFS (Port Readiness Level for Alternative Fuels for Ships).

Zarząd Portu Rotterdam podkreśla, że „Oprócz pomocy 12 portom członkowskim w dekarbonizacji, Światowy Program Działań na rzecz Klimatu Portów (WPCAP) przyczynił się do szybszego przyjęcia standardów i środków w zakresie zrównoważonego rozwoju w branży żeglugowej”. To był główny wniosek z czwartego spotkania dyrektorów generalnych i członków grupy roboczej WPCAP, która została założona 5 lat temu w celu przyspieszenia działań mających na celu walkę ze zmianami klimatycznymi w sektorze morskim.

- Wówczas uważaliśmy, że to niesprawiedliwe, że branża żeglugowa nie wzięła udziału w porozumieniu klimatycznym z Paryża, i aby rozwiązać ten problem, wspólnie założyliśmy WPCAP. Dziś kwestia zmian klimatycznych jest w centrum uwagi zarówno liderów branży, jak i innych interesariuszy, dlatego jestem dumny z inicjatyw, które wdrożyliśmy w ubiegłych latach. Wierzę, że pomogły one przyspieszyć transformację całej branży i stanowią świadectwo naszych wspólnych wysiłków - powiedział Allard Castelein, dyrektor generalny portu w Rotterdamie po styczniowym spotkaniu WPCAP.

- Te narzędzia stają się istotnym elementem powstającej transformacji energetycznej w żegludze. Bezpieczne bunkrowanie paliw w portach jest warunkiem wstępnym, a doskonała praca tej społecznej grupy roboczej pozwala dotrzymać kroku wymaganiom branży w zakresie bezpieczeństwa portów i statków w miarę wprowadzania nowych paliw – zaznaczył Patrick Verhoeven, dyrektor zarządzający IAPH

W polskich portach w Gdyni i w Gdańsku opanowaliśmy już procedury bunkrowania LNG z cystern samochodowych na lądzie. Warto przyjrzeć się jak działają procedury dla procesów STS oraz w ramach ląd-statek w przypadku innych paliw alternatywnych. Wiedza ekspertów tworzących Grupę Roboczą IAPH ds. Czystych Paliw ma pozwolić na skrócenie czasu wdrażania procedur w portach. Rozpoczęcie tej procedury będzie sygnałem odnośnie gotowości na ich przyjęcie przez polskie porty i tym samym i bezpieczne obsłużenie każdego statku z tą innowacyjną instalacją paliwową.