Rząd australijski wybrał firmy BAE Systems i ASC do budowy nowej australijskiej floty okrętów podwodnych o napędzie atomowym w ramach najnowszego znaczącego osiągnięcia trójstronnego paktu bezpieczeństwa AUKUS zawartego między Australią, Wielką Brytanią i USA. Wicepremier Australii Richard Marles i sekretarz obrony Wielkiej Brytanii Grant Shapps ogłosili tę wiadomość w Australii, wyznaczając kolejny krok na drodze do budowy i eksploatacji przez to państwo okrętów podwodnych o napędzie atomowym.

Zgodnie z umową AUKUS Australia i Wielka Brytania będą eksploatować wspólny okręt podwodny przyszłości, wykorzystujący technologie wszystkich trzech krajów, oparty na brytyjskim projekcie nowej generacji, którego liderem jest BAE Systems. Brytyjski koncern ma połączyć swoje siły z ASC w zakresie wykorzystania swoich umiejętności, wiedzy specjalistycznej i innych możliwości w ramach porozumienia o współpracy w Australii, co ma ostatecznie doprowadzić do utworzenia długoterminowej, zarejestrowanej spółki w ramach Joint Venture. Obie firmy mają uzupełniać się w zakresie wymiany doświadczeń oraz kompetencji, aby dostarczyć zamawiającemu produkt zgodnie z oczekiwaniami.

- Jesteśmy niezwykle dumni z naszej roli w realizacji tego niezwykle ważnego, obejmującego trzy kraje programu łodzi podwodnych. Nasz wybór na partnera w Australii, obok ASC, potwierdza naszą rolę jako długoterminowego partnera w projektowaniu i budowie łodzi podwodnych w Wielkiej Brytanii oraz jako kluczowego gracza w australijskiej przedsiębiorczości morskiej i szerszym krajobrazie obronnym. Czerpiąc z dziesięcioleci doświadczeń w Wielkiej Brytanii i Australii, nie możemy się doczekać współpracy z ASC w celu opracowania trwałych, suwerennych możliwości budowy łodzi podwodnych o napędzie atomowym dla Australii. Poczyniliśmy już znaczne postępy w projektowaniu i rozwoju łodzi podwodnej nowej generacji w Wielkiej Brytanii, gdzie ponad 1000 osób pracuje nad programem SSN-AUKUS i trwają duże inwestycje infrastrukturalne. Ten najnowszy krok zapewni integralne połączenie projektu w Wielkiej Brytanii z rozwojem strategii budowy w Australii, ponieważ współpracujemy nad zapewnieniem wszystkim trzem krajom zdolności wojskowych nowej generacji, a także znacznej wartości społecznej i gospodarczej - powiedział Charles Woodburn, dyrektor generalny BAE Systems

AUKUS (nazwa pochodząca od pierwszych liter Australia, United Kingdom i United States) jest formą trójprzymierza tych państw jako odpowiedzi na rosnącą potęgę militarną i wpływy Chin w regionie Indo-Pacyfiku, wywierającej naciski na inne państwa, w tym współpracujące z USA, jak Japonia, Korea Południowa i Filipiny. Choć sojusz oficjalnie nie jest jednak skierowany przeciwko Chinom, a jego celem jest "utrzymanie pokoju i stabilności w regionie Indo-Pacyfiku", to wyraźne działania wskazują na próbę stworzenia przeciwwagi wobec Państwa Środka i jego mocarstwowych ambicji. W tle dochodzi także zagrożenie ze strony Rosji, której okręty również przemierzają Ocean Spokojny i Indyjski, a ponadto jej marynarka buduje bazy w zaprzyjaźnionych państwach, m.in. w Afryce. Kontrowersje dotyczą również polityki RPA, która w ostatnim czasie prowadziła wspólne manewry morskie z flotami rosyjską i chińską. Niemniej, porozumienie ma być także zgodne z traktatem o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej i pozostaje konsultowane z Międzynarodową Agencją Energii Atomowej. Australia nie będzie miała też oficjalnie pieczy nad paliwem jądrowym. Choć okręty będą napędzane reaktorami atomowymi, to australijskie nie będą uzbrojone w broń jądrową.

SSN-AUKUS będzie największym, najpotężniejszym i najbardziej zaawansowanym szturmowym okrętem podwodnym, jakiego kiedykolwiek mają używać w przyszłości Royal Navy i Royal Australian Navy. W zamierzeniu, gdy będzie on budowany dla Wielkiej Brytanii, ma być następcą typu Astute, który BAE Systems wciąż buduje w swoim zakładzie w Barrow-in-Furness w północno-zachodniej Anglii. Australia spodziewa się otrzymać swój pierwszy okręt podwodny SSN-AUKUS na początku lat czterdziestych XXI wieku. W jej przypadku okręty te zastąpią obecnie używane jednostki typu Collins.

Co należy również podkreślić, amerykańskie władze deklarują chęć wypożyczenia bądź sprzedaży okrętów podwodnych z napędem jądrowym typu Virginia, które mają być swoistym "pomostem" przed nowymi jednostkami, zapewniając możliwości szkolenia załóg i utrzymania zdolności podwodnych. Oferta dotyczy trzech okrętów z możliwością rozszerzenia zakupu o dwa kolejne. Ponadto od 2027 roku te jednostki pod banderą US Navy oraz brytyjskie typu Astute mają stacjonować w Australii. Gdy USA będzie dostarczać swoje zamówienie, do końca lat 30-tych XXI wieku Wielka Brytania ma przekazać pierwszy okręt określany na razie jako SSN-AUKUS. W następnej dekadzie australijski przemysł stoczniowy ma być zdolny do samodzielnej budowy tych jednostek, opracowywanych od 2021 roku w ramach partnerstwa AUKUS.

W ostatnim czasie regularnie dochodzi również do wizyt amerykańskich okrętów podwodnych w Australii, co ma związek z "oswajaniem" obywateli kraju do tych jednostek. Podczas organizowanych w ostatnim czasie ćwiczeń na Pacyfiku rozpoczęto także szkolenie australijskich kadr morskich w zakresie służby i obsługi typu Virginia z myślą o tym, że będą ich użytkownikami.

Wcześniej australijskie władze były bardzo niechętne atomowi, stąd zmiana decyzji jest uznawana za rewolucyjną. Poprzedziło ją zerwanie umowy z francuskim Naval Group na budowę konwencjonalnych okrętów określanych jako Shortfin Baracuda. Wywołało to tarcie w relacjach australijsko-francuskich z odwołaniem ambasadora Francji włącznie. Projekt ten od początku spotykał się z krytyką, ale pozostawał pod silnym wpływem politycznych wymagań (w tym żeby był to okręt z napędem tradycyjnym, a nie atomowym), co wpłynęło na jego dalszy kształt.

Brytyjskie Ministerstwo Obrony przyznało w październiku firmie BAE Systems prawie 4 miliardy funtów na kolejną fazę programu SSN-AUKUS. Finansowanie obejmuje prace rozwojowe do 2028 roku, co umożliwi BAE Systems przejście do fazy szczegółowego projektowania programu i zakup elementów o długim terminie realizacji. Nagroda finansuje także znaczącą inwestycję infrastrukturalną w Barrow, w ramach której do końca lat 30. XXI wieku powierzchnia obiektu ulegnie podwojeniu z 80 000 do 160 000 m2 w ramach wielomiliardowego programu, a także kontynuowana rekrutacja w celu wsparcia wysiłków krajowych. BAE Systems zwiększył już liczbę pracowników brytyjskich okrętów podwodnych do 13 500, a w szczytowym okresie planuje wzrosnąć do około 17 000, aby wspierać SSN-AUKUS w Wielkiej Brytanii, a także programy Astute i Dreadnought, zapewniając znaczny wzrost zatrudnienia w regionie.

BAE Systems to długoterminowy partner Wielkiej Brytanii w budowie okrętów podwodnych, który wnosi kluczowe doświadczenie w tworzeniu jednostek o napędzie atomowym. Zaangażowanie firmy w Australii zapewnia integralne powiązanie pomiędzy projektem SSN-AUKUS kierowanym przez BAE Systems w Wielkiej Brytanii a rozwojem i dojrzewaniem australijskiej strategii budowy. Przedsiębiorstwo dostarczyło jak dotąd pięć z siedmiu okrętów podwodnych klasy Astute Królewskiej Marynarce Wojennej w Wielkiej Brytanii od 2010 roku, a pozostałe dwie jednostki są na zaawansowanym etapie budowy w stoczni w Barrow-in-Furness. Firma projektuje także i buduje brytyjskie okręty podwodne nowej generacji do odstraszania nuklearnego typu Dreadnought. Aktualnie trwają prace nad pierwszymi trzema z czterech nowych łodzi.

W Australii BAE Systems może pochwalić się długim i dumnym, ponad 70-letnim dziedzictwem w dostarczaniu zaawansowanych technologii obronnych, od utrzymania ruchu powietrznego i morskiego po budowę statków, które chronią zarówno ludzi, jak i bezpieczeństwo narodowe, zapewniając bezpieczeństwo kluczowych informacji i infrastruktury.