Komisja Europejska pracuje na programem znanym pod nazwą Instrument na Rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności (Recovery and Resilience Facility – RRF), służącym odbudowie gospodarek europejskich dotkniętych kryzysem na skutek pandemii COVID-19.

Podstawą uzyskania wsparcia w ramach RRF będzie przedstawienie Komisji Europejskiej Krajowego Planu Odbudowy (KPO), zawierającego kompleksowy program reform, którego celem  będzie wzmocnienie odporności.  Łączna kwota dostępnych dla Polski środków może wynieść nawet około 57 mld EUR. Program reform musi być w obszarze promowanego przez Unię Europejską programu osiągania neutralności klimatyczne do 2050, tzw. zielonej transformacji lub w obszarze transformacji związanej z digitalizacją.

Prace nad KPO trwają w Polsce od lipca br. a ich koordynatorem jest obecne Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, które przeprowadziło cykl spotkań w formie telekonferencji z udziałem m.in. przedstawicieli związków pracodawców, przekazując informacje na temat wymogów jakie powinny spełniać wnioski o wsparcie, wpisując się w reformy związane osiąganiem neutralności klimatycznej do 2050 roku lub digitalizacją.  W obszarze gospodarki morskiej zostało zaprezentowanych kilka projektów tematycznych. Jednym z nich jest wiązka projektów pod hasłem „Rozwój morskiej energetyki wiatrowej”. Wśród podmiotów wskazywanych jako odpowiedzialne za realizację są: Zarząd Morskiego Portu Gdynia S.A., Skarb Państwa, LOTOS Petrobaltic rekomendowany jako Narodowy Operator Offshore Wind, a także Akademia Morska w Szczecinie, oraz Uniwersytet Morski w Gdyni Instytut Morski.

Niedawno, 19 listopada 2020 r. Komisja Europejska opublikowała komunikat, w którym mowa jest o Strategii UE, mającej na celu wykorzystanie energii z morskich źródeł odnawialnych na rzecz neutralności klimatycznej, w tym z morskich farm wiatrowych.

Morska Energetyka Wiatrowa wytwarza czystą energię elektryczną, która staje się kosztowo  coraz bardziej konkurencyjna w stosunku do tej wytwarzanej z paliw kopalnych. Europa może być lider posiadając dostęp do ogromnego potencjału morskiego od Morza Północnego i Morza Bałtyckiego po Morze Śródziemne i od Atlantyku po Morze Czarne, pamiętając również o terytoriach zamorskich. Wykorzystanie tych zasobów będzie mieć kluczowe znaczenie przez redukcji emisji dwutlenku węgla do 2030 r. i osiągnięciu neutralności klimatycznej do 2050 r. Energia z morskich źródeł odnawialnych należy do technologii odnawialnych o największym potencjale ekspansji.

W komunikacie podane jest, że Komisja Europejska szacuje, iż do 2030 roku jest możliwe posiadanie mocy zainstalowanej na poziomie co najmniej 60 GW, a do 2050 r. jej zwiększenie nawet do 300 GW.  Oznacza to niemal trzydziestokrotne zwiększenie do 2050 r. mocy w zakresie energii z morskich źródeł odnawialnych w stosunku do stanu obecnego. Niezbędne w tym celu inwestycje szacuje się na poziomie nawet do 800 mld EUR. Osiągnięcie mocy 300 GW przyniosłoby znaczne korzyści pod względem dekarbonizacji wytwarzania energii elektrycznej, a także przyniosło znaczne korzyści pod względem zatrudnienia i wzrostu gospodarczego, przyczyniając się do odbudowy po pandemii COVID-19 oraz pozycjonowania UE jako lidera w dziedzinie czystych technologii, ze wspólną korzyścią dla celów neutralności klimatycznej i zerowego emisji. Tak ogromne inwestycje będą wymagały wielu działań, w tym między innymi istotnego zwiększenia zdolności wytwórczych łańcucha dostaw. Co więcej, koniecznym będzie dostosowanie portów do pełnienia nowej funkcji instalacyjnej dla nowo budowanych farm wiatrowych oraz serwisowej dla już istniejących farm. Ponadto będą potrzebne statki zarówno do budowy i jak i do obsługi farma wiatrowych. W Polsce w chwili obecnej żaden z istniejący portów nie nadaje się jako zaplecze do montażu, produkcji lub serwisowania instalacji związanych z wytwarzaniem energii z morskich źródeł odnawialnych i dlatego będą wymagane stosowne inwestycje. Jednocześnie stocznia CRIST jest praktycznie jedyną w Europie, zdolną do budowania jednostek do instalowania farm wiatrowych na morzu typu jack-up, a kilka innych stoczni w Polsce jest w stanie dostarczyć jednostki wspierające typu OSV.

W świetle Komunikatu KE z 19.11.2020r. rozwój morskiej energetyki wiatrowej w Polsce nabiera szczególnego znaczenia ponieważ doskonale wpisuje się w reformy związane z osiąganiem przez UE neutralności klimatycznej. Dlatego wiązka projektów pod wspólną nazwą „Rozwój morskiej energetyki wiatrowej” powinna mieć bardzo duże szanse na pozyskanie finansowania w ramach KPO. Warto wskazać, że pomysł Narodowego Operatora Offshore Wind (NOOW) został publicznie przedstawiony podczas trzeciej edycji Forum Wizja Rozwoju w sierpniu br. w Gdyni z udziałem m.in. prezesów LOTOS Petrobaltic oraz CRIST. Spotkał się  z uznaniem uczestników panelu dyskusyjnego, w którym uczestniczyli również Wiceprezes Agencji Rozwoju Przemysłu oraz Prezes PLO. Złożenie wniosku w ramach Krajowego Planu Odbudowy o finansowanie wiązki projektów pod wspólną nazwą „Rozwój morskiej energetyki wiatrowej” istotnie zwiększa szanse na praktyczną realizację koncepcji Narodowego Operatora Offshore Wind (NOOW), podobnie jak projektu związany z budową portu instalacyjnego, dla którego najlepszym położeniem wydaje się rozbudowa portu we Władysławowie.

Projekt „Rozwój morskiej energetyki wiatrowej” w całości wpisuje się w unijny program na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności (RRF), dlatego powinien mieć duże szanse na dofinasowanie w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Jednak ostateczna decyzja zapadnie w wyniku negocjacji z Komisją Europejską i niestety nie leży wyłącznie po stronie polskiej.

Opracował:
Jerzy Czuczman – prezes PFTM