Klastry mogą stać się motorem napędowym polskiej gospodarki – powiedziała w środę wiceminister rozwoju Jadwiga Emilewicz podczas IV Kongresu Klastrów Polskich. Jak mówiła PAP, 16 kluczowych klastrów może otrzymać wsparcie w łącznej wysokości ponad 33 mln euro.

– Jesteśmy w przededniu rewolucji internetu rzeczy (...). Od tego globalnego trendu nie ma odwrotu. W jaki sposób się w niego wpisać, żeby stał się on motorem napędowym gospodarki? Jedną z odpowiedzi jest klaster –  powiedziała wiceminister Emilewicz.

Zaznaczyła, że klaster może istotnie wesprzeć małych, dużych i średnich przedsiębiorców. –  Stworzyć miejsce spotkania (...) dużych firm z (...) małymi. Nie bez powodu bardzo często, jak mówimy o sukcesie klastrów polskich, pokazujemy południowo-wschodnią flankę polską, czyli tzw. Dolinę Lotniczą, gdzie wokół dużych, globalnych championów w ciągu ostatnich kilku (...) lat urosło i rośnie wiele małych i średnich polskich przedsiębiorców, którzy we współpracy (...) znajdują rynki zbytu i innych kooperantów – mówiła wiceminister.

W 2017 r. Ministerstwo Rozwoju planuje wspierać rozwój klastrów m.in. poprzez cykliczne spotkania z koordynatorami Krajowych Klastrów Kluczowych. Chodzi o 16 klastrów o istotnym znaczeniu dla gospodarki i dużym potencjale do konkurowania na międzynarodowych rynkach.

– Utworzona zostanie grupa robocza ds. polityki klastrowej. Planowane są również co najmniej dwa wydarzenia – na przełomie marca i kwietnia seminarium dotyczące Industry 4.0 z krajami Grupy Wyszehradzkiej oraz drugie, skierowane bezpośrednio do klastrów, tj. konferencja w czerwcu 2017 r. – powiedziała PAP Emilewicz.

Jak zaznaczyła, Krajowe Klastry Kluczowe mogą otrzymać wsparcie z programu Inteligentny Rozwój, na który przeznaczono 33,25 mln euro. – W grudniu 2016 r. zakończono pierwszy konkurs. W 2017 r. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości ogłosi kolejny, którego budżet będzie wynosić 60 mln zł – zapowiedziała Emilewicz.

Ważną rolę klastrów w budowaniu innowacyjnej gospodarki podkreśliła też dyrektor Departamentu Innowacji w Ministerstwie Rozwoju Małgorzata Szczepańska. Zaznaczyła, że klastry, jako platforma współpracy oraz wymiany doświadczeń, przyczyniają się do rozwoju konkurencyjności gospodarki.

– W ramach wspierania polityki klastrowej przyjęliśmy zasadę wspierania tych najlepszych, wskazywania tych, które mają największy potencjał. Wyłoniliśmy zatem 16 Kluczowych Klastrów Krajowych – powiedziała Szczepańska. Dodała, że klastry te zrzeszają 1 195 członków, z czego większość to firmy z sektora małych i średnich przedsiębiorstw (854). Firmy zrzeszone w tych klastrach zatrudniają w sumie 105 tys. 852 pracowników. 397 podmiotów zrzeszonych w tej grupie zaangażowanych jest w działalność badawczo-rozwojową, a 496 to przedsiębiorstwa z sektora wysokiej i średniej technologii. Udział eksportu w sprzedaży firm zrzeszonych w Krajowych Klastrach Kluczowych wynosi 28 proc. – wyjaśniła Szczepańska.

Dodała, że najwięcej klastrów jest w województwach wschodnich i południowych.

Do Krajowych Klastrów Kluczowych należą m.in.: Dolina Lotnicza, Śląski Klaster Lotniczy, Klaster Interizon, Klaster Logistyczno-Transportowy Północ-Południe, Klaster Obróbki Metali, Wschodni Klaster Budowlany, Mazowiecki Klaster ICT, Wschodni Klaster ICT, Klaster Gospodarki Odpadowej i Recyklingu czy Klaster LifeScience Kraków.

Jak zapowiedziała Szczepańska, „swoją politykę klastrową” resort chce koncentrować na tzw. obszarach strategicznych, które w większości pokrywają się z Krajowymi Klastrami Kluczowymi. To m.in.: sektor produkcji środków transportu, ekobudownictwo, sektor żywności specjalistycznej, produkcji leków, urządzeń i nowoczesnych usług medycznych, specjalistycznych technologii, lotniczo-kosmiczny, systemów wydobywczych czy odzysku materiałowego surowców. – To nie jest lista zamknięta, (..) ale jest wskaźnikiem, w jakich sektorach powinien się rozwijać polski przemysł – wyjaśniła.

Również według prezesa Związku Pracodawców Klastry Polskie (ZPKP) Krzysztofa Krystowskiego, klastry są napędem polskiej gospodarki, bo celem ich działalności jest rozwój gospodarczy regionów i branż, w których działają. Wartość inwestycji, również tych wspieranych przez środki unijne, „jest liczona w miliardach złotych – powiedział PAP Krystowski.

Jego zdaniem, rozwój klastrów to najlepsza metoda zwalczania problemu braku zaufania społecznego i braku silnych relacji między przedsiębiorcami. – Klastry wymagają współpracy między różnymi środowiskami, przedsiębiorcami, konkurentami. To jest trudne zwłaszcza w Polsce, gdzie mamy duże problemy z wzajemnym zaufaniem – wyjaśnił.

Zdaniem Krystowskiego, w Polsce instytucje klastrowe „są bardzo biedne”. Tymczasem w krajach Europy Zachodniej tego typu organizacje są silnie wspierane przez państwo. W krajach OECD średnio ok. 52-54 proc. budżetu klastrów pochodzi ze wsparcia publicznego.

W celu wspierania klastrów, jak zapowiedział Krystowski, ZPKP będzie w tym roku realizował projekty o łącznej wartości ok. 5 mln zł. Jego zdaniem ważne w rozwoju tego rynku jest wspieranie małych klastrów. – Dla klastra kilkaset tysięcy złotych rocznie to są olbrzymie pieniądze, a w skali kraju – niewielkie. Gdybyśmy wytypowali ok. 50 dobrze rokujących małych inicjatyw klastrowych i wsparli je relatywnie niewielkimi kwotami, to zysk dla państwa z takiego przedsięwzięcia mógłby być liczony w tysiącach procent – powiedział.

Klastry liczą zazwyczaj od 80 do 100 podmiotów. Składają się z trzech typów instytucji: przedsiębiorstw (z czego 70-80 proc. to małe i średnie firmy), otoczenia biznesu (ośrodki szkoleniowe, centra transferu technologii, parki technologiczne, inkubatory przedsiębiorczości) i jednostek naukowych (uczelnie, instytuty badawcza).

W klastrach działają także podmioty związane z gospodarka morską. To Zachodniopomorski Klaster Morski oraz Polski Klaster Morski. Do ich zadań należą m.in. stymulowanie rozwoju gospodarki morskiej w regionie oraz wspieranie innowacji i rozwoju w obszarze badań, przedsiębiorczości, administracji i samorządu. Współpracują także z klastrami morskimi innych państw.