Tunel ma długość 57 kilometrów, przecina masyw Świętego Gotarda i skraca czas podróży z Zurychu do Lugano o około 30 minut. Trasa nie tylko skróci czas przejazdu pociągów osobowych, ale przyniesie też znaczące korzyści gospodarcze i środowiskowe. Tunel udrażnia korytarz Rotterdam-Bazylea-Genua dla przewozów towarowych.

Jest to obecnie najdłuższy kolejowy tunel świata. Do niedawna był nim tunel Seikan (53,9 km), łączący wyspy Honsiu i Hokkaido w Japonii. Podróż przez Gotthard-Basistunnel zajmuje około 20 minut. W tym czasie prędkość pociągu momentami wynosi 200 km/h, ale wkrótce dopuszczalna prędkość zostanie zwiększona do 250 km/h.

Dzięki zwiększonej przepustowości, przez Gotthard-Basistunnel będą mogły kursować dłuższe i cięższe pociągi towarowe, przewożące więcej ciężkich tirów, które tym samym znikną z alpejskich dróg.

Latem, po 17 latach budowy, której koszt wyniósł około 11 mld euro, nastąpiło oficjalne otwarcie tunelu z udziałem m.in. kanclerz Niemiec, prezydenta Francji oraz premiera Włoch. Powszechnie uważa się, że jest to „projekt budowlany stulecia” w Szwajcarii.
Gotthard-Basistunnel w liczbach   

    Długość: 57 km (najdłuższy tunel kolejowy na świecie)
    Dwa tunele jednotorowe połączone łącznikami poprzecznymi co 325 m
    Łączna długość wszystkich tuneli: 152 km
    Najwyżej położony punkt tunelu: 550 m n.p.m.
    Maksymalna grubość masywu skalnego nad tunelem: 2300 m
    Główne tunele wydrążone za pomocą maszyn do odwiertu (80 proc.) i robót strzałowych (20 proc.)
    Urobek: 28,2 mln ton
    Przepustowość tunelu: do 260 pociągów towarowych i 65 pociągów pasażerskich dziennie
    Prędkość maksymalna: pociągi towarowe 160 km/h; pociągi pasażerskie 250 km/h
    System ETCS poziomu 2