Przedstawiciele największych portów europejskich spotkały się Antwerpii w Belgii w ramach inicjatywy European Port Alliance. To forma partnerstwa publiczno-prywatnego, w ramach której największe porty morskie i najważniejsze europejskie instytucje i agencje rozwijają międzynarodową współpracę. Celem spotkania 24 stycznia było omówienie zagrożenia przemytu narkotyków i zwalczania tego procederu. Wśród uczestników wydarzenia byli także reprezentanci Zarządu Morskiego Portu Gdańsk S.A.

Spotkanie zorganizowała prezydencja belgijska w Radzie UE, Komisja Europejska i Port Antwerpia. Głównym tematem była przyjęta w ubiegłym roku Mapa Drogowa w sprawie unijnego planu działania na rzecz zwalczania nielegalnego obrotu narkotykami i przestępczości zorganizowanej. Strategiczna rola centrów logistycznych sprawia, że są one narażone na przemyt środków odurzających. W tym celu są wykorzystywane m.in. kontenery. Przy tym przemytnicy stają się coraz bardziej pomysłowi, wykorzystując różne metody celem ograniczenia łańcucha osób i grup zaangażowanych w proceder, przez co nierzadko nawet załoga nie zdaje sobie sprawy, że przewozi na pokładzie nielegalny ładunek. Przestępcy stale infiltrują porty, aby organizować przepływ nielegalnych towarów do UE. Obejmuje to handel narkotykami, będący jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla bezpieczeństwa, przed jakim stoi obecnie Europa. W poszukiwaniu zysków siatki przestępcze stosują skrajną przemoc, korupcję i zastraszanie. W 2022 roku unijne służby celne skonfiskowały 500 ton narkotyków. Ponad 50% stanowiła kokaina.

Ylva Johansson, komisarz do spraw wewnętrznych UE stwierdziła, że ​​należy stawić czoła współpracującym grupom przestępczym. Zaznaczyła też, że gangi narkotykowe wysyłają duże przesyłki po jednej stronie Atlantyku i rozprowadzają je po drugiej stronie w Europie. Pomimo niekiedy spektakularnych zatrzymań, gdy służby wykrywały ogromne ładunki narkotyków, proceder wciąż nie uległ ograniczeniu. Przykładem tego jest również służba międzynarodowych sił morskich, tak marynarek wojennych jak i straż wybrzeża w ramach zwalczania transportu nielegalnych substancji w rejonie Morza Karaibskiego.

Podczas wydarzenia miał miejsce panel dyskusyjny, w którym wzięli udział przedstawiciele Portu Gdańsk. Tomasz Braun, dyrektor Pionu Strategii i Rozwoju ZMPG S.A. rozmawiał na temat infiltracji przestępczej. Omówił zagadnienie wykorzystywaniu korupcji, zastraszania i przemocy przez zorganizowane grupy przestępcze w celu infiltracji władz publicznych i przedsiębiorstw prywatnych.

- Jako jeden z najdynamiczniej rozwijających się portów morskich w Europie, przykładamy najwyższą wagę do bezpieczeństwa ludzi, ładunków i całej infrastruktury portowej. Zwalczanie przestępczości zorganizowanej oraz przeciwdziałanie korupcji i przemytowi narkotyków wymaga ścisłej współpracy na wielu płaszczyznach. Analizując incydenty bezpieczeństwa w Porcie Gdańsk, oraz reagując na nie, ściśle współpracujemy z najważniejszymi organami ścigania. Ze względu na duży stopień internacjonalizacji zorganizowanych grup przestępczych, dostrzegamy ogromną rolę w ścisłej współpracy na forum europejskim w tym zakresie. Dlatego przystąpiliśmy do Sojuszu Portów Europejskich. Władze portowe i prywatne przedsiębiorstwa żeglugowe muszą być świadome swojej roli w walce z nielegalnym obrotem środkami odurzającymi i infiltracją przestępczą. Współpraca sektora prywatnego i organów ścigania może przyczynić się do określenia i wdrożenia operacyjnych i konkretnych rozwiązań pozwalających zapobiec infiltracji portów UE przez siatki przestępcze oraz wykorzystywaniu tych portów do celów nielegalnego obrotu środkami odurzającym - wyjaśnił Tomasz Braun.

Sojusz Europejskich Portów (European Ports Alliance) ma na celu wzmocnienie bezpieczeństwa we wszystkich portach UE. W tym celu zagwarantowano kwotę 200 mln euro na sfinansowanie nowoczesnego sprzętu, który pomoże urzędnikom celnym UE skanować kontenery i skuteczniej kontrolować import poprzez konkretne i skuteczne działania organów ścigania w portach przy zwiększonej współpracy między państwami członkowskimi, Komisją Europejską, Europolem, Agencją Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych, Prokuraturą Europejską (EPPO) i Europejską Multidyscyplinarną Platformą Przeciwko Zagrożeniom Przestępczym (EMPACT).

Inicjatywa ma na celu:

- mobilizowanie służb celnych przeciwko handlowi narkotykami w związku z wzmocnieniem zarządzania ryzykiem oraz bardziej ukierunkowanych i skutecznych kontroli w portach, aby uwzględnić fakt, że 70% narkotyków skonfiskowanych przez organy celne ma miejsce w portach;
- wzmocnienie działań organów ścigania w portach oraz przeciwko organizacjom przestępczym organizującym handel narkotykami przy wsparciu Europolu, Eurojustu, Prokuratury Europejskiej oraz poprzez specjalne działania w ramach Europejskiej Multidyscyplinarnej Platformy Przeciwko Groźbom Karnym;
- utworzenie partnerstwa publiczno-prywatnego pomagającego w walce z przemytem narkotyków w celu podniesienia świadomości wśród różnych podmiotów, ale także w celu wspierania władz portowych i prywatnych przedsiębiorstw żeglugowych w ich roli w walce z handlem narkotykami i infiltracją przestępczą;

Prace Sojuszu Portów Europejskich będą dodatkowo wspierane wynikami oceny Schengen dotyczącej handlu narkotykami, która zakończyła się w listopadzie 2023 roku. Będąca tego efektem ocena tematyczna stanowiła pierwsze tego typu ćwiczenie w ramach nowego rozporządzenia w sprawie mechanizmu oceny i monitorowania Schengen. W następstwie oceny Komisja przyjmuje dziś wniosek, aby Rada rozważyła najlepsze praktyki zidentyfikowane podczas tematycznej oceny Schengen w 2023 roku. Oceniono w jej ramach możliwości państw członkowskich w obszarze współpracy policyjnej, ochrony granic zewnętrznych i zarządzania systemami informatycznymi na potrzeby zwalczania handlu narkotykami w UE.

Planowo przedstawiciele zarządów portów, instytucji publicznych i prywatnych, a także właściwych resortów mają co roku spotykać się na szczeblu ministerialnym, aby określić kolejne wyzwania, ustalić priorytety strategiczne i wymienić informacje na temat poczynionych postępów. W ramach tych wydarzeń odbędą się także spotkania urzędników wyższego szczebla w celu przygotowania i monitorowania priorytetów ustalonych na dorocznym spotkaniu ministerialnym.