Armatorzy z Europy dyktują warunki na rynku kontenerów chłodniczych. Porty muszą inwestować

Do ponad 20 mld USD do 2035 r. wzrośnie globalny rynek transportu morskiego w kontenerach chłodniach. Głównymi beneficjentami dynamicznie rozwijające się rynku globalnego są operatorzy z UE. Armatorzy europejscy zwiększają więc zdolności transportowe statków o miejsca na pokładach, ilość przyłączy dla kontenerów chłodni oraz oczywiście moc urządzeń zasilających. Również terminale kontenerowe wciąż zwiększają swoje zdolności obrotu kontenerami chłodniami. 

Rosnąca popularność transportu morskiego w kontenerach chłodniach wynika ze wzrostu popytu na wiodących rynkach na towary łatwo psujące się lub wymagające specjalnych warunków. Wśród nich wiodącą masę stanowi żywność, a także leki i ich komponenty oraz układy wymagające  transportu w stabilnych warunkach. Rynek jest tak szybko rosnący, że wiele firm analitycznych stawia niezwykle optymistyczne prognozy. Według analityków ZION Market Research wartość światowego rynku kontenerów chłodniczych w 2023 r. wynosiła około 9,33 mld USD. Przewiduje się, że do 2032 r. wzrośnie ona do około 20,09 mld USD, przy średniorocznej stopie wzrostu (CAGR) wynoszącej około 8,90% w latach 2024–2032.

Rynek kontenerów chłodzonych. Źródło: ZION Market Research

Wzrost rynku jest napędzany rosnącym globalnym handlem towarami łatwo psującymi się, rosnącym popytem konsumentów na świeże produkty oraz rygorystycznymi przepisami dotyczącymi transportu produktów farmaceutycznych. Stany Zjednoczone, UE i Chiny dominują na rynku. Region Azji i Pacyfiku wykazuje szczególnie duży potencjał wzrostu. Wyraźnie zauważalny jest wykładniczy wzrost międzynarodowego handlu towarami wrażliwymi na temperaturę jest głównym motorem napędowym rynku kontenerów chłodniczych. 

Chłodzone tony

- Biorąc pod uwagę ponad 740 milionów ton metrycznych łatwo psującej się żywności w 2023 roku, utrzymanie integralności produktu podczas transportu stało się kluczowe – podkreślają autorzy raportu „Reefer Container Fleet Market Growth Analysis, Dynamics, Key Players and Innovations, Outlook and Forecast 2025-2032”. 

Ich zdaniem „Ekspansja sektora farmaceutycznego dodatkowo generuje to zapotrzebowanie, a logistyka łańcucha chłodniczego staje się obowiązkowa dla 90% dostaw szczepionek i wrażliwych leków biologicznych. Ten wzrost bezpośrednio przekłada się na wzrost popularności zaawansowanych kontenerów chłodniczych, zdolnych do utrzymania precyzyjnego zakresu temperatur od -30°C do +30°C”.

Na rynku transportu morskiego ładunków chłodzonych w kontenerach pojawili się kluczowi gracze. Należą do nich tacy operatorzy jak MSC, Maersk Line i CMA CGM. Posiadają oni znaczący udział w rynku dzięki inwestycjom w nowe technologie transportu oraz zaawansowanym rozwiązaniom w zakresie zarządzania flotą i strategicznym partnerstwom. Pozycja ta wzmocniona jest wprowadzeniem do łańcuchów transportu ładunków chłodzonych własnych terminali i operatorów logistycznych. 

Coroczne zestawienie 10 największych pojemności chłodniczych przewoźników Alphaliner pokazuje, że „ranking chłodniczy” generalnie odzwierciedla całkowitą wielkość flot poszczególnych operatorów liniowych. Jedynym wyjątkiem jest Zim Shipping, który jest 10. największym przewoźnikiem na świecie, ale nadal zajmuje 8. miejsce pod względem liczby kontenerów chłodniczych, wyprzedzając operatorów HMM i Yang Ming. 

Przyłącza dla kontenerów chłodni na statkach Źródło: Alphaliner

Kontenery chłodzone na pokładach

MSC Cargo to dziś największy przewoźnik oceaniczny na świecie. Na statkach dysponuje około 651 tys. miejscami na kontenery chłodnicze. Teoretycznie, gdyby wszystkie z nich były wypełnione 40-stopowymi kontenerami chłodniczymi, linia żeglugowa mogłaby wykorzystać jedną piątą swojej całkowitej pojemności statków na przewóz ładunków w kontrolowanej temperaturze – twierdzi Global Maritime Hub.

MSC zapewniło sobie wzrost kontenerów chłodniczych na pokładach o 11,7% rok do roku. To efekt zwiększenia  pojemności floty w ciągu ostatnich dwunastu miesięcy. o 11,6%. Większość  operatorów flot kontenerowców zwiększają przestrzeń ładunkową, zwiększa także przyłącza i miejsca zapewniające przyrost pojemności do przewozu ładunków chłodzonych.  

Ale np. CMA CGM zwiększył jednak swoją pojemność chłodniczą o 10,4%, podczas gdy całkowity wzrost floty wyniósł 6,7% - wynika z danych Alphaliner. Francuski przewoźnik zwiększając swój potencjał, dziś mógłby teoretycznie wykorzystać nawet 23,3% swojej nominalnej przestrzeni ładunkowej do transportu kontenerów chłodniczych. Podobny potencjał prezentuje wąska grupa dużych operatorów liniowych. Wśród nich jest Maersk (23,2%), ZIM (22,7%) i Hapag Lloyd AG (21,0%).

Roczne zestawienie firmy Alphaliner pokazuje, że floty azjatyckich przewoźników mają mniejsze udziały przestrzeni na kontenery chłodnie. Na przykład na pokładach statków COSCO SHIPPING Group jest miejsce dla około 18,5% kontenerów chłodni, a we flocie Ocean Network ten udział wynosi około 16,2%.

Inteligentne kontenery 

Popyt na kontenery i przewozy ładunków chłodzonych sprawił, że tu wkroczył również postęp techniczny, z zastosowaniem satelitarnych technik śledzenia, IT i AI. Nowoczesne kontenery chłodnicze są obecnie wyposażone w systemy śledzenia z wykorzystaniem Internetu Rzeczy (IoT). Kontenery wyposażone są w zautomatyzowane systemy wentylacji. Najnowsze innowacje obejmują podwójne strefy temperaturowe, umożliwiające jednoczesny transport różnych produktów.

Analitycy Intel Market Research przewidują, że globalny rynek inteligentnych kontenerów będzie rósł w tempie 15,8% CAGR do 2030 roku. Wiodący producenci integrują funkcje konserwacji predykcyjnej, które skracają przestoje o 40%, zwiększając wydajność operacyjną flot. Te udoskonalenia technologiczne znacznie obniżają całkowity koszt posiadania (CCO) przy jednoczesnej poprawie niezawodności.

Na dynamiczny rozwój przewozów morskich ładunków chłodniczych ma fakt, że ten rynek dynamicznie rozbudował się o kraje rozwijające się. W portach i na ich zapleczu obserwuje się prowadzone na szeroką skalę inwestycje w logistykę łańcucha chłodniczego. Region Azji i Pacyfiku przoduje z 22% wzrostem rok do roku w zakresie popytu na wykorzystanie kontenerów chłodniczych. Rozwój tego rynku wspierany jest przez rządy. Wiodący program w Azji to chiński Narodowy Plan Rozwoju Logistyki Łańcucha Chłodniczego. 

Przyłącza dla kontenerów chłodni w portach morskich. Źródło: Port Economics, Management and Policy, Theo Notteboom, Athanasios Pallis, Jean-Paul Rodrigue, Routledge 2022. 

Inwestycje w porach i logistyce

Rząd ChRL przeznaczył na rozwój logistyki kontenerów chłodni  47 miliardów dolarów, głownie  na rozbudowę infrastruktury. Szacuje się, że wartość chińskiego rynku logistyki chłodniczej w 2025 r. wyniesie 94,46 mld USD, a do 2030 r. ma osiągnąć 152,62 mld USD, przy średniorocznym tempie wzrostu (CAGR) na poziomie 10,70% w okresie prognozy (2025-2030) – ustalili analitycy Mordor Intelligence.  

Zauważa się, że rosnąca populacja klasy średniej napędza o 58% wyższy popyt na importowane świeże produkty w regionach takich jak Azja Południowo-Wschodnia i Ameryka Łacińska. Ta rozbudowa infrastruktury stwarza operatorom flot znaczące możliwości tworzenia regionalnych centrów dystrybucyjnych i rozbudowy sieci serwisowych – podkreśla Intel Market Research. 

Rozwój globalnych łańcuchów transportu kontenerów sprawia, że rosną wymagania w stosunku do portów morskich. Wzrasta bowiem zapotrzebowanie na energię zasilającą  kontenery chłodnie oraz systemy transportu. Wysokie koszty operacyjne i zużycie energii wymuszają optymalizację łańcuchów logistycznych. - Globalna inwentaryzacja terminali kontenerowych ujawniła, że łączna ilośc przyłączy dla kontenerów chłodniczych wynosi ponad 475 tys. miejsc – informuje Jean-Paul Rodrigue, Texas A&M University – Galveston.  

Rynki kontenerów chłodni. Źródło: PS Market Research

Na świecie wyraźnie widać wiodące węzły przeładunkowe, takie jak Singapur, Dubaj, Busan i Algeciras. Wyraźnie wyróżniają się na globalnej mapie logistyki ładunkami chłodzonymi platformy eksportowe Reefer związane z handlem owocami i warzywami. Jean-Paul Rodrigue wyróżnił tu węzły Republiki Południowej Afryki, Brazylii, Ekwadoru, Chile i Kostaryki. 

Koszty eksploatacji kontenerów chłodniczych są nadal 3-4 razy wyższe niż w przypadku kontenerów tradycyjnych. Zapotrzebowanie na energię do chłodnictwa szacuje się na 35-45% całkowitych kosztów operacyjnych. Na koszty eksploatacji kontenerów chłodni ma też cen paliw bunkrowych jakich używa statek ze slotami na kontenery chłodnie. Szacuje się, że koszty paliwa stanowią 60-70% kosztów podróży ładunków chłodzonych. 

Koszty transportu morskiego i koszty ponoszone w portach mają więc istotny wpływ na końcową cenę leku, mięsa czy banana dostarczonego do końcowego konsumenta. Z najnowszych badań wynika, że 62% portów w krajach rozwijających się nie jest w stanie obsłużyć jednoczesnego podłączenia ponad 150 kontenerów chłodniczych. W tych portach powstają więc wąskie gardła. Bywa, że statki z ładunkami chłodzonymi muszą pogodzić się z dłuższym czasem postoju w portach niedostatecznie wyposażonych w przyłącza dla kontenerów chłodni. Te czynniki ekonomiczne i pochodne sprawiają, że transport chłodniczy wciąż jest wyzwaniem logistycznym.

Fot. Depositphotos