Podczas 7. sesji Międzysesyjnej Grupy Roboczej IMO ds. redukcji emisji gazów cieplarnianych ze statków, która obradowała zdalnie w dniach 19-23 października 2020, uzgodniono projekt nowych obowiązkowych środków mających na celu redukcję emisji gazów cieplarnianych (GHG) z istniejących statków. Projekt ten stanowi krok milowy, stworzony w oparciu o obowiązujące wymagania w zakresie efektywności energetycznej, których zadaniem jest ograniczanie emisji gazów cieplarnianych ze statków.

Zgodnie z proponowanymi poprawkami w Załączniku VI do Konwencji MARPOL, w celu ograniczenia intensywności emisji GHG, statki będą musiały połączyć podejście technologiczne oraz eksploatacyjne. Proponowane rozwiązania współgrają z celem Wstępnej Strategii IMO dot. redukcji GHG, która zakłada ograniczenie emisji CO2 z żeglugi międzynarodowej do roku 2030 o 40%, w porównaniu z rokiem 2008.

Opracowane poprawki zostaną przedłożone Komitetowi Ochrony Środowiska Morskiego (MEPC 75), jako organowi decyzyjnemu, który będzie obradował zdalnie w dniach 16-20 listopada br. Jeśli poprawki zostaną zatwierdzone, mogą być przyjęte na 76 sesji Komitetu MEPC, która odbędzie się w 2021 roku.

Grupa ISWG-GHG 7 przedyskutowała również kolejne kroki związane z oceną oddziaływania proponowanych narzędzi na państwa. Grupa uzgodniła harmonogram tych działań, ze szczególnym uwzględnieniem uwarunkowań krajów rozwijających się, tzn. małych rozwijających się państw wyspiarskich (Small Island Developing States (SIDS)) oraz krajów najsłabiej rozwiniętych (Least Developed Countries (LDCs)).

Prace nad opracowaniem krótkoterminowych narzędzi kontynuowano w IMO pomimo panującej pandemii COVID-19 i odroczenia spotkań w pierwszej połowie roku. W lipcu oraz pierwszej połowie października b.r. odbyły się dwie nieformalne sesje Grupy Roboczej, również prowadzone w trybie zdalnym. Prace postępują zgodnie z harmonogramem określonym we Wstępnej Strategii IMO dot. GHG, która zakłada zakończenie prac nad ww. środkami oraz ich zatwierdzenie przez Komitet MEPC w latach 2018-2023.

Z ramienia PRS, udział w pracach 7. sesji Międzysesyjnej Grupy Roboczej IMO ds. redukcji emisji gazów cieplarnianych ze statków (ISWG-GHG 7) wzięli: dr inż. Krzysztof Kołwzan – Kierownik Inspektoratu Maszynowo – Wyposażeniowego, Przewodniczący Krajowej Sekcji ds. ochrony środowiska morskiego MEPC; mgr inż. Bartosz Dombrzalski – Zastępca Kierownika Inspektoratu Maszynowo – Wyposażeniowego; mgr Karolina Sypion-Babś – Specjalista Ośrodka ds. IMO, Sekretarz Krajowej Sekcji ds. ochrony środowiska morskiego MEPC.

Szczegóły prac:

Proponowane poprawki do Konwencji MARPOL

Proponowany projekt poprawek zakłada dodanie dalszych wymagań związanych z efektywnością energetyczną do rozdziału 4 Załącznika VI Konwencji MARPOL. Obowiązujące wymagania opierają się na projektowym wskaźniku efektywności energetycznej (Energy Efficiency Design Index (EEDI)) dla nowych statków, które muszą zostać zbudowane i zaprojektowane w taki sposób, aby ich efektywność energetyczna była większa od wartości referencyjnej; jak również na obowiązkowym Planie zarządzania efektywnością energetyczną statku (SEEMP), który wymagany jest od wszystkich statków.

Przepisy nakładają na armatorów statków obowiązek stworzenia w SEEMP harmonogramu poprawy efektywności energetycznej, przy pomocy różnych dostępnych na danym statku narzędzi.

Proponowane zmiany bazują na ww. środkach, łącząc wymagania związane z oceną i pomiarem efektywności energetycznej wszystkich statków, oraz ustanowieniem wartości, które należy osiągnąć.

Proponuje się dwa nowe narzędzia – wymaganie techniczne dla redukcji intensywności emisji oparte na nowym wskaźniku projektowej efektywności energetycznej dla statków istniejących EEXI (Energy Efficiency Existing Ship Index) oraz wymagania eksploatacyjne związane z ograniczeniem intensywności emisji oparte na nowym operacyjnym wskaźniku intensywności emisji CII (Carbon Intensity Indicator ).

Przedstawione dwutorowe podejście odnosi się do technicznych środków związanych z wyposażeniem i doposażeniem jednostki, za pomocą narzędzi poprawy eksploatacyjnej efektywności energetycznej.

Osiągany i wymagany wskaźnik efektywności energetycznej dla statków istniejących (Energy Efficiency Existing Ship Index (EEXI)

Wymagane będzie obliczanie wartości osiąganego wskaźnika efektywności energetycznej dla każdego statku, który powinien pokazywać jaka jest efektywność energetyczna danej jednostki w stosunku do linii referencyjnej.

Statki będą zobowiązane do osiągnięcia określonej wymaganej wartości wskaźnika EEXI, opierającej się na wymaganym współczynniku redukcji w stosunku do wartości bazowej EEDI.

Roczny operacyjny wskaźnik intensywności emisji węgla (CII) oraz jego ocena

Przedstawione propozycje dotyczą statków o pojemności 5 tys. GT i większej, do których stosuje się również wymaganie dot. systemu gromadzenia danych o zużyciu paliwa. Na przedmiotowe statki zostanie nałożony obowiązek określenia rocznego operacyjnego wskaźnika intensywności emisji węgla (CII), który posłuży do ustalenia rocznego wskaźnika redukcji, niezbędnego w procesie ciągłej poprawy operacyjnej intensywności emisji węgla na poziomie określonym w zakresie oceny.

Wymagane będzie dokumentowanie rzeczywistego osiągniętego rocznego operacyjnego wskaźnika CII oraz jego porównanie w stosunku do wymaganego rocznego operacyjnego wskaźnika CII. Pozwoli to na określenie poziomów intensywności emisji węgla w skali od A do E, gdzie A oznacza, że osiągnięty poziom jest dużo lepszy, B – trochę lepszy, C – średni, D – trochę gorszy, oraz E – gorszy. Ten poziom efektywności zostanie wpisany do planu SEEPM (Ship Energy Efficiency Management Plan).

Statek, który będzie osiągał poziom D lub E przez trzy kolejne lata, będzie musiał przedłożyć Plan Naprawczy, w którym wskaże sposób osiągnięcia wymaganego wskaźnika na poziomie C lub wyższym.

Zachęca się Administracje, władze portów oraz inne zainteresowane strony do wspierania statków, które osiągają poziom A i B.

Mechanizm oceny

Projekt zmian zakłada, że IMO przeprowadzi ocenę efektywności wdrożenia wymagań związanych z EEXI oraz CII najpóźniej do 1 stycznia 2026 roku, i w razie konieczności opracuje i przyjmie dalsze poprawki.

Kolejne kroki

Projekt poprawek opracowany przez Grupę Roboczą zostanie przekazany pod obrady 75 sesji Komitetu MEPC do dyskusji i zatwierdzenia. W przypadku przychylnej oceny Komitetu, zmiany do Konwencji zostaną przedłożone do przyjęcia na 76 sesji Komitetu MEPC, która ma się odbyć w 2021 roku.

Konwencja MARPOL zakłada rozesłanie projektu poprawek na minimum sześć miesięcy przed ich przyjęciem oraz ich wejście w życie po minimum 16 miesiącach od daty przyjęcia.

Ocena wpływu

Oczekuje się, że kompleksowa ocena wpływu zostanie zainicjowana po 75 sesji Komitetu MEPC, po uprzednim zatwierdzeniu przez Komitet jej zakresu. Podstawą oceny będzie przyjęta w 2019 roku Procedura oceny wpływu proponowanych środków na państwa, która zakłada przeprowadzenie szczegółowej jakościowej i ilościowej oceny określonych negatywnych skutków, których mogą one doświadczyć. Przedmiotowa ocena powinna być przeprowadzona w oparciu o dowody i z uwzględnieniem narzędzi analitycznych oraz modeli, takich jak narzędzia analizy stosunku kosztów do korzyści (np. modele kosztów transportu morskiego, modele przepływów handlowych, wpływ na PKB, aktualne marginalne krzywe kosztów redukcji (MACCs), oraz modele ekonomiczne stosowane w handlu, modele transportowe oraz modele wspólne dla handlu i transportu).

Końcowa kompleksowa ocena wpływu przedstawionych w niniejszym artykule krótkoterminowych środków zostanie przedłożona na 76 sesję Komitetu MEPC. Przyczyni się ona do dalszych rozważań nad oceną skutków przyjmowanych rozwiązań na państwa oraz nad możliwymi rozwiązaniami w sytuacji ich nieproporcjonalnego wpływu na nie.

Wstępna strategia IMO dot. GHG

Przyjęta w 2018 roku Wstępna Strategia IMO dot. gazów cieplarnianych wyznacza ambitne cele, które zakładają zmniejszenie o połowę emisji GHG ze statków do roku 2050, w stosunku do 2008 r., oraz redukcję intensywności emisji GHG z międzynarodowej żeglugi o 40% do roku 2030, w stosunku do 2008 r. Strategia wymienia szereg możliwych środków, które można wziąć pod uwagę w celu dalszego ograniczenia emisji oraz osiągnięcia zamierzonych wartości, w tym w szczególności czterdziestoprocentowej redukcji emisji z żeglugi do 2030 roku. Środki krótkoterminowe to te, nad którymi Komitet MEPC może zakończyć prace w latach 2018-2023, niemniej jednak, mając na uwadze konieczność podjęcia wczesnych działań, należałoby w pierwszej kolejności opracować możliwe wczesne mechanizmy, które pozwoliłyby na osiągnięcie dalszej redukcji emisji GHG z żeglugi międzynarodowej przed 2023 rokiem. Daty wejścia w życie poszczególnych środków, których zadaniem jest skuteczna redukcja emisji GHG będą określane indywidualnie. Procedura oceny wpływu środków na państwa została już zatwierdzona.