Eskalacja ataków na infrastrukturę. Jak chronić polskie porty i sieci? [KONGRES POLSKIE PORTY 2030]

Liczba ataków na infrastrukturę morską jest coraz większa, a szkody coraz poważniejsze. Jednocześnie trzeba mieć świadomość, że zjawisko będzie narastać, wspierane przez rządy prowadzące operacje przeciwko innym krajom. 

Wyliczanie incydentów na morzach może trwać bardzo długo. Skupmy się zatem na najważniejszych. Na Bałtyku doszło w ostatnich latach do co najmniej kilku poważnych wydarzeń zakłócających działanie infrastruktury krytycznej. W listopadzie 2024 roku doszło do uszkodzenia dwóch podmorskich kabli telekomunikacyjnych na Morzu Bałtyckim: kabla C-Lion 1 (Finlandia–Niemcy) oraz kabla łączącego Litwę ze Szwecją. Szwedzka policja wskazała chiński statek Yi Peng 3 jako głównego podejrzanego. 

Śledczy z Europy podejrzewają, że uszkodzenie mogło być celowym aktem sabotażu, potencjalnie sprowokowanym przez rosyjski wywiad, co sugeruje hybrydowy charakter ataku. Skutkiem tych "incydentów" były poważne zakłócenia w łączności internetowej i telekomunikacyjnej w regionie. 

W październiku 2023 roku rurociąg gazowy Balticconnector, łączący Estonię z Finlandią, został uszkodzony, podobnie jak trzy kable telekomunikacyjne w tym samym rejonie. Podejrzenia padły na chiński kontenerowiec NewNew Polar Bear, który mógł przeciąć infrastrukturę kotwicą. Śledztwo nie ustaliło, czy było to działanie celowe, czy przypadkowe, ale incydent wzbudził obawy o bezpieczeństwo infrastruktury krytycznej. 

Kotwice i... hakerzy 

W maju 2025 r. kapitan chińskiego kontenerowca NewNew Polar Bear, został tymczasowo aresztowany i postawiony przed sądem w Hongkongu. Według hongkońskich prokuratorów kapitan ponosi odpowiedzialność za naruszenie lokalnych przepisów morskich, w tym bezpieczeństwa żeglugi podczas rejsu po Bałtyku jesienią 2023 r. oraz za szkody wyrządzone na gazociągu Balticconnector. Kapitan kontenerowca został też oskarżony o naruszenie protokołów bezpieczeństwa żeglugi, ponieważ nie zapewnił, aby statek miał wystarczającą liczbę kotwic, jak i nie składał bieżących raportów chińskiemu właścicielowi statku. 

Bałtyk jest jednym z najbardziej newralgicznych akwenów pod względem infrastruktury krytycznej, takiej jak gazociągi (np. Baltic Pipe, SwePol Link) czy kable telekomunikacyjne (np. Baltica). Eksperci wskazują na podatność tych instalacji na ataki terrorystyczne, sabotaż ze strony służb specjalnych (np. rosyjskich) lub działania hybrydowe. Analitycy podkreślają, że brakuje skutecznych systemów monitorowania zbliżających się jednostek, dronów podwodnych czy nurków bojowych.  

A to tylko przykłady fizycznych ataków na infrastrukturę. Lawinowo narasta też liczba ataków cybernetycznych. Raport eksperckiej firmy KnowBe4 z 2024 roku podaje, że w okresie od stycznia 2023 do stycznia 2024 roku globalna infrastruktura krytyczna (w tym porty i sektor morski) doświadczyła ponad 420 milionów ataków cybernetycznych, co odpowiada 13 atakom na sekundę i oznacza 30% wzrost w porównaniu do 2022 roku. Choć dane te obejmują szerszy zakres infrastruktury krytycznej (także energetykę, transport), porty są kluczowym elementem tego ekosystemu, a ich udział w atakach jest znaczący.

Oczywiście, ogromna większość tych ataków to prymitywne próby pozyskania danych, ale w literaturze specjalistycznej opisuje się co najmniej 15 dużych włamań do systemów portowych w ciągu dekady. W 2023 r. ofiarą takiego ataku padł port Nagoya w Japonii, główny port tego kraju. Atak na systemy zarządzania spowodował przestoje i trwające kilka dni kłopoty. 

Chińskie prowokacje na morzu

Morze Południowochińskie jest areną sporów terytorialnych, w których Chiny odgrywają kluczową rolę, roszcząc sobie prawa do większości akwenu na podstawie tzw. linii dziewięciu kresek. Chiny budują sztuczne wyspy z infrastrukturą wojskową (np. na rafach Spratly), co jest postrzegane jako zagrożenie dla swobody żeglugi. W 2023 roku chińskie statki były podejrzewane o przecinanie kabli telekomunikacyjnych w pobliżu Tajwanu, co mogło być próbą przetestowania możliwości blokady informacyjnej.  

W 2014 roku chińska platforma wiertnicza HYSY 981 została wykorzystana do wywołania napięcia w relacjach z Wietnamem, a w 2015 roku rozpoczęto intensywne prace nad sztucznymi wyspami, co zwiększyło ryzyko konfrontacji morskich.  

HYSY 981 to zaawansowana technologicznie, półzanurzalna platforma wiertnicza należąca do China National Offshore Oil Corporation (CNOOC), największej chińskiej państwowej firmy naftowej. Platforma rozpoczęła działalność 9 maja 2012 roku w niezastrzeżonym akwenie 320 km na południowy wschód od Hongkongu. 2 maja 2014 roku HYSY 981 została przemieszczona w rejon Wysp Paracelskich, 17 mil morskich na południe od wyspy Triton, w obszarze 120 mil morskich od wybrzeża Wietnamu. Miejsce to znajdowało się w wyłącznej strefie ekonomicznej (EEZ) zarówno Wietnamu, jak i Wysp Paracelskich, kontrolowanych przez Chiny.

Wietnam uznał to za naruszenie swojej suwerenności i wysłał flotę uzbrojonych oraz nieuzbrojonych statków, by zakłócić operacje platformy. Chiny odpowiedziały, wysyłając okręty i wsparcie lotnicze, co doprowadziło do niemal 200 starć morskich w ciągu pięciu dni, w tym taranowania i użycia armatek wodnych.

Chiny wycofały platformę 15 lipca 2014 roku, miesiąc wcześniej niż planowano, oficjalnie z powodu zakończenia operacji, choć wietnamscy przywódcy uznali to za zwycięstwo i efekt międzynarodowego poparcia. Był to jednak klasyczny przykład wojny hybrydowej na morzu. 

Osobnym problemem jest budowa na tym akwenie chińskich sztucznych wysp, często wyposażonych w infrastrukturę militarną, które mają wzmacniać chińską pozycję w walce o zasoby morskie i budować przewagę strategiczną w regionie. To pokazuje, jak różnorodne zagrożenia wiążą się z prowadzeniem działalności żeglugowej w XXI wieku. 

Dyskusja o bezpieczeństwie na Kongresie Polskie Porty 2030

Już 24 i 25 czerwca w Sopocie czeka nas kolejna edycja Kongresu Polskie Porty. Rola portów w bezpieczeństwie infrastruktury i żeglugi będzie jednym z kluczowych tematów. Drugiego dnia czeka nas panel związany z tą tematyką. Będzie to debata:

"Bezpieczeństwo portów i szlaków morskich – ochrona infrastruktury krytycznej i strategiczne znaczenie infrastruktury podwójnego zastosowania" (w dn. 25 czerwca).

Więcej informacji o Kongresie można znaleźć na stronie: 

https://kongrespolskieporty2030.gospodarkamorska.pl/

Tam też możliwa jest rejestracja na Kongres.