Chiny przedstawiają projekt statku towarowego napędzanego torem

Chiny ujawniły plany dotyczące budowy kontenerowca zdolnego do przewozu 14 000 kontenerów i napędzanego innowacyjnym reaktorem ze stopionych soli opartym na torze, który może zrewolucjonizować globalną żeglugę. Prezentacja projektu nastąpiła zaledwie kilka tygodni po tym, jak chińscy naukowcy osiągnęli przełomowe, pierwsze na świecie osiągnięcie w zakresie przekształcania toru w paliwo uranowe w działającym reaktorze.

Zgodnie z chińskimi założeniami kontenerowiec zostanie wyposażony w reaktor z roztopioną solą na bazie toru (TMSR) generujący 200 megawatów mocy cieplnej—dorównujący mocy zaawansowanych reaktorów okrętów podwodnych marynarki USA używanych w jednostkach klasy Seawolf. W przeciwieństwie do tradycyjnych systemów jądrowych zasilanych uranem, reaktor torowy działa bez chłodzenia wodnego, co czyni go znacznie mniejszym, cichszym i z natury bezpieczniejszym niż konwencjonalne rozwiązania.​

Reaktor będzie wytwarzał 50 megawatów energii elektrycznej, zapewniając 45-50% wydajności konwersji energii cieplnej na elektryczną. Ta moc wyjściowa umożliwia statkowi pracę przez lata bez konieczności tankowania, z zapasowym 10-megawatowym generatorem diesla na wypadek awarii.​

„Reaktor torowy wykorzystuje roztopioną sól jako czynnik chłodzący, więc nie wymaga struktury wysokociśnieniowej i posiada ujemny współczynnik temperaturowy, który naturalnie maleje wraz ze wzrostem temperatury, więc nie ma ryzyka niekontrolowanej reakcji" — wyjaśnił Xi Hankai, starszy inżynier w chińskiej grupie stoczniowej Jiangnan Shipbuilding Group

Przełom w laboratorium

Publikacja informacji o projekcie zbiega się czasowo z informacją o osiągnięciu Chin w listopadzie 2025 roku, kiedy naukowcy z Instytutu Fizyki Stosowanej w Szanghaju z powodzeniem przekształcili tor-232 w uran-233 w swoim eksperymentalnym 2-megawatowym reaktorze soli stopionej na Pustyni Gobi. To był pierwszy raz, gdy jakikolwiek kraj zademonstrował cykl paliwowy torowy w działającym reaktorze.​

Przełom nastąpił zaledwie kilka tygodni po tragicznej śmierci Xu Hongjie, fizyka jądrowego, który kierował chińskim programem reaktorów torowych przez ponad dekadę. Xu zmarł 14 września 2025 roku, pracując w domu przy komputerze, z niedokończonymi slajdami wykładowymi do „Wprowadzenia do nauki i technologii jądrowej" wyświetlonymi na ekranie. Siedemdziesięcioletni naukowiec poświęcił ostatnie lata swojego życia realizacji chińskich ambicji nuklearnych związanych z torem.​

Strategiczne znaczenie dla Chin 

Chińskie rezerwy toru mogą zasilać kraj przez tysiąclecia, przy czym sam kompleks wydobywczy Bayan Obo w Mongolii Wewnętrznej zawiera szacunkowo milion ton toru — wystarczający na 60 000 lat produkcji energii. Ta obfitość pozycjonuje Chiny do wykorzystania paliwa jądrowego, zmniejszając zależność od importu uranu, który obecnie zaspokaja ponad 80% krajowych potrzeb jądrowych.​

Szanghajski Instytut Fizyki Stosowanej planuje budowę 100-megawatowego reaktora demonstracyjnego do 2035 roku, z ponad 90% komponentów wytwarzanych w Chinach. "To osiągnięcie oznacza początkowe ustanowienie ekosystemu przemysłowego dla technologii reaktorów torowych ze stopionym solą w Chinach," powiedział Dai Zhimin, dyrektor instytutu.​

Projektanci przyznają, że koszty budowy i eksploatacji statku znacznie przewyższają konwencjonalne jednostki, podczas gdy ubezpieczenie i finansowanie komercyjnych statków o napędzie jądrowym spotyka się nadal z przeszkodami regulacyjnymi. Sukces technologii będzie ostatecznie zależał od tego, czy długoterminowe oszczędności paliwa mogą początkowe koszty inwestycji i złożoność operacyjną.