Zastosowanie 5G w portach to reakcja na potrzeby klientów, szansa na optymalizację pracy terminali, bezpieczeństwo  i wymierne oszczędności. Porty bez 5G wypadną z rynku – to najkrótsza konkluzja panelu „Enable Automation and AI with Wired and Wireless Connectivity”, który odbył się w ramach niedawno zakończonej Smart Digital Ports of the Future 2021 Spring Edition.  

Klienci korzystający z usług portów oczekują, że będą korzystali  bez ograniczeń z takich innowacji jak:  BlockChain, współpraca w chmurze, wsparcie sztucznej inteligencji, rozwiązań  5G, LoraWAN oraz IoT.  Klienci coraz chętniej korzystają z nowych aplikacji na smartfony – mówiła we wprowadzeniu do panelu Beth Maundrill, redaktor Port Technology International. Podkreślała, że dynamicznie rozwijane sieci bezprzewodowe, LTE, 5G umożliwią łagodzenie problemów z łącznością, które mają miejsce w obecnie działających sieciach IT. Chodzi o zwiększenie tempa i przepustowości w przepływie informacji w przestrzeni portu morskiego jako całości.  

Felixstowe przeciera szlak na Wyspach

O tym, jak przebiega proces wdrożenia  5G IoT w porcie Felixstowe mówiła Karen Poulter, Head of Information Systems Department, Hutchison Ports UK. Projekt koncentruje się na usprawnieniu zdalnego sterowania ruchem w porcie, zwiększeniem operacji  przeładunkowych w terminalach kontenerowych (ruchy na godzinę) oraz udoskonalenie zarządzania IoT poprzez wprowadzenie rozwiązań i narzędzi sztucznej inteligencji.  

Należy podkreślić, że Zarząd Portu Felixstowe ponad 50 lat temu przecierał szlaki informatyzacji operacji portowych i obsługi klientów. Zainstalowano tu pierwszy w świecie kompleksowy system PCS. Terminale kontenerowe Felixstowe przeładowują rocznie około 3,8 mln TEU. Przez ten port dociera na rynek brytyjski oraz wywozi się w kontenerach blisko połowa z około 70 mln t towarów przeładowywanych w systemie lo-lo. Na przykład w ostatnim tygodniu marca (do 28.03.2021) w terminalach  między statkami i nabrzeżami przeładowano 75 348 TEU, w terminalach kolejowych 18 283 TEU, a 26 263 kontenerów TEU rozładowano lub załadowano na samochody. „W tygodniu do 28.03.2021 średni czas postoju przewoźników wyniósł 30,77 minut na terminalu Trinity i 33,69 minut na nabrzeżu 8 i 9” – informuje Zarząd Portu. Jak podkreślają operatorzy terminali „95% kontenerów importowych jest dostępnych do odbioru w ciągu 10 minut od rozładunku ze statku”. Port Felixstowe „to jeden z najważniejszych portów kontenerowych na Wyspach Brytyjskich” – podkreślała Karen Poulter. 

Klaster na portowe 5G

Uruchomieniem 5G w Portcie Felixstowe zajmuje się klaster, w skład którego wchodzą: Three UK, Cambridge University, Blue Mesh Solutions, Ericsson i Siemens. W terminalach zostaną zainstalowane czujniki przesyłające informacje w systemie 5G oraz sieć CCTV.  w całej swojej flocie dźwigów. Instalacja sieci prywatnej portu zastąpi istniejący kabel światłowodowy. To realizacja brytyjskiego programu  UK5G. Potencjał 5G zostanie wykorzystany do  zdalnego sterowania suwnic. W tym celu wykorzystany zostanie przepływ informacji uzyskany z kamer z telewizji przemysłowej, narzędzia internetu rzeczy (IoT) oraz sztucznej inteligencji. Zdalnie zarządzanych będzie 31 suwnic nabrzeżowych oraz 82 suwnic placowych. Zakłada się, że dzięki  wysokiej wydajności sieci 5G wzrośnie produktywność i wydajność terminali kontenerowych. Projekt o wartości 3,4 mln funtów otrzymał od rządu 1,6 mln funtów dotacji w ramach programu 5G Create. To konkurs, który ma na celu wspieranie innowatorów w odkrywaniu nowych zastosowań 5G.  Chodzi w nim zarówno o poprawę jakości życia ludzi jak i pobudzenia do wdrażania  innowacji brytyjskich przedsiębiorstw.

Nokia z chmurą

O potencjale tkwiącym w rozwiązaniach 5G dla portów szeroko mówił Matthias Jablonowski, Head of Maritime, Nokia. Na przykładzie wprowadzonych już rozwiązań omówił informatyczną transformację terminali kontenerowych przy użyciu LTE oraz sieci 5G. Skoncentrował się na odpowiedzi na podstawowe pytania stawiane  przez operatorów coraz większych statków kontenerowych: Jak zwiększyć ilość operacji przeładunkowych między lądem i statkiem oraz jak zmniejszyć koszt pojedynczej operacji? Jego zdaniem do zagadnienia należy podejść kompleksowo. Pakiety informacji z wielu urządzeń należy skoncentrować i zarządzać  w jednym środowisku. 

Do tego zadania świetnie nadaje się Nokia Digital Automation Cloud (DAC) przeznaczony do obsługi terminali portowych – przekonywał Jablonowski. To kompleksowa platforma, która wykorzystuje bezprzewodowe sieci 4.9G i 5G oraz umożliwia automatyzację operacji terminalowych. System DAC jest wdrażany wraz z wyposażeniem technicznym, w tym komputerami, punktami dostępu radiowego, dodatkowymi aplikacjami i wyposażeniem użytkownika. Zaletą tego rozwiązania jest integracja systemów nielicencjonowanych (MulteFire i Nokia DAC) z innymi, takimi jak np. CBRS. Przez to zapewnia się bezpieczną i nieprzerwaną łączność wewnątrz i na zewnątrz objętych systemem obiektów. Platforma zawiera portal internetowy, który ułatwia zarządzanie wszystkimi witrynami w dowolnym miejscu na świecie. Za pomocą portalu można wdrażać kolejne aplikacje i dokonywać  aktualizacji oprogramowania we wszystkich lub wybranych lokalizacjach. Takie rozwiązanie sprawdza się świetnie w terminalu T5 Portu Seattle oceniła Amanda Gress, wiceprezes zarządu  IT Tidewoks Technology. Po zastosowaniu  DAC w porcie Kalmar całkowicie zmienił się system operacji w porcie stwierdził Antti Kaunonen, prezes Automation Solution w porcie Kalmar, informował  Matthias Jablonowski. 

5G nie tylko w porcie

Na konieczność szerokiego spojrzenia na zagadnienie wdrożenia 5G w porcie zwrócił uwagę Roch Muraine, WW Sales Director for Transportation, Alcatel-Lucent Enterprise. Jego firma wdrożył rozwiązania informatyczne u ponad 100 operatorów działających w logistyce morskiej i portach. System powinien integrować informacje z układów  działających   wewnątrz i na zewnątrz portu, zarządców statków i firmy logistyczne, zarządy portów i terminali, firmy transportowe  i zarządzających magazynami. Dane do sytemu powinny byś wprowadzane również z przestrzeni obejmującej zarządzanie towarami i pasażerami, z obszarów związanych z bezpieczeństwem we wszystkich jego aspektach. 

Takie podejścia zapewni przepływ informacji w czasie rzeczywistym i umożliwi  na zapobieganie sytuacjom kryzysowym  lub szybkie reagowanie na zagrożenia. A ca najbardziej istotne na stabilne (zrównoważone) działanie  całego układu logistycznego w którym działa port. Hybrydowe i zintegrowane ujęcie wszystkich składowych działających w przestrzeni portu, wsparte IoT oraz AI zapewnia całościową koordynację i kontrolę  procesów i informacji oraz sprawia, że port staje się inteligentny – podkreśla Roch Muraine. Na podstawie długoletniego doświadczenia, wdrożeń w około 100 portach Muraine podkreśla, że wspierając wspomniane rozwiązania 5G sprawimy, że port stanie się „smart” i osiągnie poziom Port 4.0. 

Kiedy 5G w polskich portach? 

Nawiązując do powyższych stwierdzeń należy podkreślić, że polscy portowcy i naukowcy są na bieżąco jeśli chodzi o wymienione rozwiązania. Na cyklicznie organizowanych konferencjach Smart Port organizowanych przez Bałtycki Klaster Morski i Kosmiczny oraz Komitet Nauk Kosmicznych PAN w Gdańsku młodzi naukowcy, praktycy i profesorowie proponują nie mniej ciekawe rozwiązania pozwalające na zrównoważony rozwój portów z wykorzystaniem najnowszych technologii. Również w ramach realizowanego przez Klaster projektu GALATEA (Grow and AcceLerate your smArt projecTs in nEw value chAins of the European Blue Economy), polskie duże i małe porty, firmy i naukowcy zgłaszają zapotrzebowanie i możliwości wdrożenia innowacji w portach i logistyce. Projekt GALATEA, który funkcjonuje w ramach Horyzont 2020,  daje szanse i pieniądze na wdrożenie najbardziej innowacyjnych i perspektywicznych pomysłów. Pieniądze leżą na „nabrzeżu”. Wystarczy po nie sięgnąć. Wtedy polskie porty dołączą do ponad setki, które już wdrażają rozwiązania oparte na ICT, IoT, AI oraz 5G.  Jeśli tego nie zrobią wpadną w lukę technologiczną, którą trudno będzie nadrobić w krótkim czasie. 

Tekst Marek Grzybowski; zrzuty z ekranu w czasie panelu: „Enable Automation and AI with Wired and Wireless Connectivity”, Smart Digital Ports of the Future 2021 Spring Edition.  Organizatorzy konferencji: Port Technology, Port Rotterdam