Niestabilność polityczna, cyberataki i sztormy w logistyce to główne zagrożenia w żegludze

Niestabilność geopolityczna, cyberataki na operatorów żeglugowych oraz zakłócenia w globalnych łańcuchach logistycznych – to główne zagrożenia w transporcie towarów szlakami morskimi – ocenili liderzy branży morskiej w „ICS Maritime Barometer Report 2024-2025”, który ukazał się w czerwcu br. 

W badaniu wzięli udział decydenci z kadry kierowniczej wyższego szczebla z całej branży, z których prawie 43% to armatorzy, a 30% to menedżerowie statków. Zwrócili oni uwagę na kluczowe czynniki wpływające na podejmowanie przez nich decyzji biznesowych. 

Autorzy „ICS Maritime Barometer Report 2024-2025” zauważają, że „Być może najważniejsze jest to, że ta niestabilność podtrzymuje również obawy dotyczące globalnej recesji, która sprawia, że ​​liderzy biznesu są bardziej ostrożni i niechętni ryzyku”. 

Raport C-Suite Outlook 2025 firmy GOBankingRates wykazał, że perspektywa globalnej wojny handlowej stała się najpilniejszą i najpilniejszą sprawą dla dyrektorów generalnych, podczas gdy rosnące napięcia gospodarcze między USA, Unią Europejską i Chinami mogą mieć najbardziej negatywny wpływ na handel. Około połowa (46%) dyrektorów generalnych jest ostrożna w kwestii potencjalnego spowolnienia gospodarczego, chociaż odsetek ten spadł z 53% w zeszłym roku. Ważne jest, aby zauważyć, że nastawienie to może się wahać w nadchodzących miesiącach wraz z trwającą zmiennością.

Źródło: „ICS Maritime Barometer Report 2024-2025”

Wojny i niestabilne rynki

- Transport morski działa w szybko zmieniającym się świecie, w którym nieprzewidywalność polityczna stała się nową normą. Nie tylko nasiliły się konflikty [militarne MG] na całym świecie, ale możemy również stanąć w obliczu zaostrzonych wojen handlowych, jeśli stosunki USA-Chiny będą się nadal pogarszać – zauważył we komentarzu do raportu Emanuele Grimaldi, ICS Chairman i właściel jednej z czołowych firm operatorskich.

Emanuele Grimaldi zauważył również istotną rzecz, że „Rynki finansowe są niestabilne w czasach, gdy potrzebne są duże inwestycje, aby zapewnić bezpieczną i bardziej ekologiczną przyszłość dla naszej branży”.

Okazuje się, że nawet w czasach, gdy trzy duże alianse operatorów kontenerowych kontrolują prawie 90% rynku przewozów liniowych, gdy postępuje  konsolidacja operatorów zbiornikowców i masowców, menedżerowie stwierdzają: „Ta niestabilność geopolityczna tworzy i przekształca nasze środowiska operacyjne, zwiększając ostrożność [w podejmowaniu decyzji biznesowych – MG]  i niepewność co do decyzji handlowych”. 

- Wyraźnie zmieniają się relacje handlowe i modyfikowane są szlaki handlowe. - Wszystkie te czynniki mają kosztowne implikacje dla naszej branży i gospodarki światowej, wzmacniając prawdopodobieństwo globalnej recesji – ostrzega Emanuele Grimaldi.

Drugi rok z rzędu niestabilność polityczna pozostaje w ocenie armatorów i operatorów flot największym z zagrożeń dla prowadzenia działalności operacyjnej i planowania projektów biznesowych. - Nie powinno to nikogo dziwić, biorąc pod uwagę wyzwania związane z trwającymi konfliktami i wstrząsami gospodarczymi. Ten trend odzwierciedla rosnący niepokój o poziom stabiności w światowej geopolityce – zauważają autorzy ICS Maritime Barometer Report 2024 2025.

Źródło: „ICS Maritime Barometer Report 2024-2025”

Ataki cybernetyczne są drugim obszarem niepokojącym menedżerów flot handlowych. Ale to nie wszystko. Na to nakładają się rosnące obciążenia administracyjne i bariery handlowe. Tak drastyczne zmiany w postrzeganiu otoczenia rynkowego nastąpiły w ubiegłym roku. 

„Złośliwe ataki militarne zostały zepchnięte z czołowych zagrożeń, ale z niewielką przewagą, nadal zajmując piąte miejsce pod względem wielkości zagrożenia w tym roku” stwierdza się w Raporcie ICS. Autorzy w ostatnim badaniu zidentyfikowali cztery główne zagrożenia zamiast trzech. Uzasadniają to tym, że „obciążenia administracyjne i bariery handlowe znalazły się bardzo blisko siebie na osi ryzyka, a czynniki te mogłyby łatwo wyrównać się jako powiązane kwestie”.

Spadek zaufania do administracji

Analizując wyniki badań w dłuższym okresie  (badania prowadzone są przez cztery lata) stwierdza się, że „jednym z godnych uwagi trendów był wyraźny spadek zaufania liderów morskich do ich zdolności do kierowania kwestiami związanymi z wyzwaniami geopolitycznymi i regulacyjnymi”. 

Źródło: „ICS Maritime Barometer Report 2024-2025”

Armatorzy i menedżerowie flot handlowych mają problemy z zaprogramowaniem rozwoju. Zauważono, że „coraz więcej liderów sektora morskiego tęskni za powrotem do tego, co jest znane i przewidywalne, pośród rosnącej zmienności i niepewności geopolitycznej”. 

Zauważono, że decyzje administracji USA to nie lokalne zakłócenia, ale „mają daleko idące implikacje dla handlu i żeglugi”.  Nieprzewidywalne są konsekwencje dla globalnego handlu i łańcuchów dostaw spowodowane wzrostem opłat za statki obsługiwane przez Chiny i budowane w Chinach. 

Kwestie te zostały poruszone przez przedstawicieli branży, w tym Międzynarodową Izbę Żeglugową (ICS), na publicznym przesłuchaniu Sekcji 301 w marcu 2025 r. Był to na spotkaniu zorganizowanym przez amerykańskie  Office of the United States Trade Representative (USTR) w ramach dochodzenia na podstawie sekcji 301. 

Nie tylko działania administracji amerykańskiej przyprawiają o ból głowy globalnych operatorów logistycznych. Operatorzy żeglugowi pilnie śledzą zmiany rządów i ich nowe strategie, a szczególnie działania protekcjonistyczne. Do problemów wywołanych eskalacją konfliktów geopolitycznych dochodzą więc nowe problemy. Zauważono, że w ponad 70 krajach nastąpiły wymiany rządów. A to oznacza wymianę administracji mających kontrolę nad około połową populacji świata w 2024 r.

- Nie dziwi fakt, że niestabilność polityczna plasuje się na szczycie listy największych zagrożeń w tym roku – stwierdzają autorzy Raportu ICS. W miarę jak globalna dynamika polityczna nadal ewoluuje w szybkim tempie, wzrasta również ryzyko polaryzacji politycznej i nowych napięć. Dodajmy do tego, że pełne konsekwencje narzuconej przez administrację USA wysokiej taryfy celnej dopiero zaczynają funkcjonować. Daje się to zauważyć już portach amerykańskich. Piszemy o tym tutaj.

Źródło: „ICS Maritime Barometer Report 2024-2025”

Niestabilność polityczna

Niestabilność polityczna to jedno z największych ryzyk, zgłaszane przez mendżerów już trzeci rok z rzędu. Ryzyko to wyraźnie ewoluuje od bardzo niskiego ryzyka przy dużym zaufaniu do rządów z lat 2021-2022 do najwyższego ryzyka i najniższego zaufania stwierdzonego w „ICS Report 2024-2025”.

Wcześniej zakładano, że czynniki środowiskowe będą większym ryzykiem eksponowanym przez liderów działających na rynku transportu morskiego. Jednak „ciągły postęp i uwaga poświęcona rozwiązywaniu powiązanych ryzyk związanych ze zmianą klimatu i celami dekarbonizacji wydają się wzmacniać zaufanie do rozwiązań technicznych”. 

Przyczyniły się do tego pozytywne zmiany na poziomie regulacyjnym, rozwój szkoleń i technologii. Inwestycje  w nowe statki i silniki dwupaliwowe, wymiana floty na nowocześniejszą, nowe technologie i narządzie wprowadzone w celu zwiększenia wydajności operacyjnej doprowadziły do pozytywnych ​​zmian w transporcie morskim.

Liderzy działający na szlakach morskich „dostrzegają nowe wyzwania, i najwyraźniej czują się lepiej przygotowani do radzenia sobie z nimi”. W rankingu zagrożeń dla działalności operacyjnej flot utrzymują się ekstremalne zjawiska pogodowe, regulacje środowiskowe i niestabilności  na rynkach regionalnych. 

Polityka i cyberataki – wyższe ubezpieczenia

Reakcją na zakłócenia geopolityczne jest wzrost zainteresowania produktami ubezpieczeniowymi na wypadek zakłóceń w handlu (TDI - Trade Disruption Insurance). Dało się zauważyć, że rzdecydowana większość klubów  Protection & Indemnity dostosowuje swoje strategie cenowe do zmina na rynkach i lokalnych napięć z implikacjami globalnymi. W związku ze wzrostem dużych roszczeń w globalnym sektorze ubezpieczeń morskich w 2025 r. składki mają wzrosnąć. S&P Global spodziewa się, że International Group of Protection and Indemnity Clubs (IG) podniesie stawki średnio o blisko 5% w 2025 r., podobnie jak w przypadku odnowień w 2024 r.

Przedłużające się konflikty na Ukrainie, Bliskim Wschodzie oraz w Sudanie doprowadziły do ​​ponownego wprowadzenia wojny jako istotnego ryzyka, które ubezpieczyciele muszą ocenić i skwantyfikować. Doprowadziło to do tego, że wielu ubezpieczycieli albo drastycznie podniosło składki, albo zdecydowało się usunąć ubezpieczenie wojenne ze swoich polis. Struktura kredytowa i zdolność do ryzyka również rosną wśród ubezpieczycieli na rynku ubezpieczeń, co nadal się zmienia wraz ze wzrostem tarć geopolitycznych, zgodnie z raportem Gallagher Speciality dotyczącym strukturyzowanego kredytu i ubezpieczeń ryzyka politycznego.

Źródło: „ICS Maritime Barometer Report 2024-2025”

Ataki cybernetyczne nadal stanowią poważny problem dla biznesów morskich i zajmują drugie miejsce w grupie ryzyk w transporcie morskim. - Nie powinno to być zaskoczeniem, biorąc pod uwagę kilka ostatnich głośnych incydentów cybernetycznych, które dotknęły duże organizacje morskie, oraz szersze incydenty na małą skalę – zauważają autorzy ‘Raportu ICS 2024-2025”. 

Do tego dochodzą celowe wyłączenia systemów identyfikacji przez statki cienie oraz zagłuszenia sygnałów satelitów. Zwiększona liczba zgłoszeń o statkach doświadczających zakłóceń i zagłuszania sygnału GPS skłoniła Międzynarodową Organizację Morską (IMO) wraz z Międzynarodową Organizacją Lotnictwa Cywilnego (ICAO) i Międzynarodowym Związkiem Telekomunikacyjnym (ITU) do wydania wspólnego oświadczenia o „poważnym zaniepokojeniu”. 

Cyberbezpieczeństwo jako główne ryzyko znajduje również odzwierciedlenie w Barometrze Ryzyka Allianz 2025, który umieścił cyberprzestępczość (cyberprzestępczość, sieci informatyczne, zakłócenia usług, złośliwe oprogramowanie/oprogramowanie wymuszające okup, naruszenia danych, grzywny i kary) jako główne ryzyko.

Żegluga handlowa i porty morskie odczuwają dziś wyraźnie zmiany na mapie geopolitycznej. W transporcie morskim i portach wyraźnie daje się zauważyć nerwowość, zakłócenia w dostawach towarów i spiętrzenia w terminalach kontenerowych. Na szlakach dostaw ropy naftowej wciąż aktywnie działa flota cieni. Dziś dla flot handlowych niebezpieczne nie są warunki pogodowe, ale nieprzewidywalna administracja, cyberprzestępcy i terroryści.