Wraz z nowym rokiem rozpoczynamy kolejny cykl artykułów, dotyczących polskich portów i realizowanych z nich połączeń żeglugowych. Rozpoczynamy od Gdańska, który w ostatnim dziesięcioleciu rozwinął się w oszołamiającym tempie, stając się największym polskim portem i jednym z największych na Bałtyku oraz Europie.

W 2019 roku w porcie gdańskim przeładowano łącznie aż 52,154 tys. ton ładunków, a więc około połowę całkowitych przeładunków odnotowanych we wszystkich polskich portach. W tej rekordowej wielkości przeładunków w Gdańsku mieściła się: drobnica, która stanowiła 23,147 tys. ton, paliwa płynne 17,498 tys. ton, węgiel ponad 6,770 tys. ton, inne masowe około 4,126 tys. ton i zboża 611,6 tys. ton.

Pandemia roku 2020 nieco spowolniła wzrost w ilości przeładowanych towarów we wszystkich polskich portach. Szczególne spadki były odnotowywane w pierwszej połowie roku i sięgały nawet kilkunastu procent. W przypadku gdańskiego portu było  to około 20 %.

Wykres przeładunków w Porcie Gdańsk w latach 2009 – 2020 w mln ton

Gdański port dzięki znaczącym i konsekwentnie realizowanym dużym inwestycjom infrastrukturalnym w postaci między innymi głębokowodnego terminalu DCT – Deepwater Container Terminal oferuje połączenia praktycznie z najważniejszymi portami świata.

Na terminal zawijają największe kontenerowce świata a generowane przez terminal obroty z roku na rok są coraz większe.

Wizyty tak gigantycznych statków jak: „MSC Ambra”, „MSC Gülsün”, to tylko niektóre nazwy wielkich statków kontenerowych, jakie pojawiły się w Gdańsku.

Wizyta „MSC Gülsün” to popis profesjonalnej obsługi naszych portowców. Ten wielki statek kontenerowy, który został wybudowany  w 2019 roku w południowokoreańskiej stoczni Samsung Heavy Industry jest obecnie największym w swojej klasie. Jednostka o ładowności 23,756 TEU, długości 400 metrów, szerokości 61,5 metra oraz zanurzeniu 16 metrów wymaga odpowiednich warunków, począwszy od odpowiednich użytych podczas manewrów holowników, nabrzeży z odpowiednią głębokością jak i specjalistycznym wyposażeniem. Niezastąpiona jest również jakość operacji przeładunkowych. Dzięki temu obsłużonemu zawinięciu port gdański potwierdził, że jest w stanie obsłużyć największe i nawet najbardziej wymagające statki żeglugi oceanicznej.

Port na przestrzeni ostatnich 20 lat mocno ewaluował z typowego portu masowego w kierunku portu uniwersalnego. Pomimo to ładunki masowe (zarówno suche jak i mokre) nadal stanowią trochę więcej niż połowę całości obsługiwanych tutaj towarów.

Dzisiaj jest to bardzo ważny punkt transportowy na mapie Europy, ale nawet i świata, ponieważ liczba oraz siatka dostępnych połączeń stwarza wiele możliwości w międzynarodowym handlu morskim. Według oficjalnych danych gdańskie terminale posiadają 21 regularnych połączeń, w tym bezpośrednie i bardzo znaczące morskie połączenie kontenerowe z Chinami.  

Szczegóły opisane są na internetowej stronie portu: Mapa połączeń żeglugowych - Port Gdańsk (portgdansk.pl)

Jednak gdański port to nie tylko terminale przeładunkowe, ale również armatorzy, i stocznie oraz licznie umiejscowione tutaj firmy podwykonawcze i okołobranżowe. Znajdują się tutaj nabrzeża i doki takich światowej klasy stoczni jak Gdańska Stocznia Remontowa im. J. Piłsudskiego S.A., Remontowa Shipbuilding S.A., ale również stocznia Marine Project i jej spółka córka Stocznia Conrad, czy stocznia jachtowa Sunreef Venture S.A. Ta ostatnia odnosi coraz większe sukcesy w dostarczaniu ekskluzywnych jednostek do różnych, często bardzo egzotycznych rejonów świata.

Jeden z najważniejszych portów żeglugi bliskiego zasięgu w Europie

Jak wskazują dane Komisji Europejskiej gdański port jest w czołówce najważniejszych portów żeglugi bliskiego zasięgu w Europie.

Zapewnia to między innymi bogata siatka połączeń feederowych, a więc dowozu kontenerów w relacjach pomiędzy innymi europejskimi portami.

W porcie od wielu już lat funkcjonuje też baza polskiego operatora promowego, obsługującego trasę do Szwecji.

Oprócz tego zawija tutaj cała paleta armatorów żeglugi bliskiego zasięgu, eksploatujących małe i średnie statki wielozadaniowe i masowe, tzw. coastery, ale nie pływające w ramach regularnych linii a w tzw. trampingu. Wśród znanych marek można zauważyć na przykład norweskiego Wilson’a, ale również niderlandzkiego Wijnne Barends i wielu innych.

Najważniejsze regularne połączenia z i do portu w Gdańsku:

Żegluga promowa i ro-ro

Żegluga promowa realizowana jest przez polskiego armatora o nazwie Polska Żegluga Bałtycka, znanego też  pod handlową marką Polferries.  Przewoźnik oferuje 6 odejść w tygodniu do szwedzkiego Nynäshamn położonego w pobliżu Sztokholmu dla pasażerów, samochodów i ładunków ro-ro, w tym ciężarówek i zestawów drogowych. Linie obsługują dwa promy pasażersko samochodowe: m/f „Wawel” oraz m/f „Nova Star”. Promy wypływają o godzinie 18:00 z Gdańska i docierają do szwedzkiego portu w południe następnego dnia. Odległość pomiędzy oboma portami wynosi  315 mil morskich. Aby dotrzeć z jednego portu do drugiego w 18 godzin wymaga to utrzymywania przez prom średniej prędkości 18-19 węzłów.

Port Gdańsk to również bardzo ważny węzeł w transporcie samochodów przewożonych głównie w tranzycie do innych krajów Europy środkowo – wschodniej. Pojawiają się tutaj według oficjalnych informacji regularnie samochodowce przewoźnika K-Line European Sea Highway Services GmbH (KESS). Do Gdańska przypływają również samochodowce armatora Hoegh Autoliners, Euro Marine (EML), które operują w bliskim zasięgu.  W siatce połączeń EML widnieją oprócz Gdańska między innymi takie porty jak: Sankt Petersburg, Hanko, Emden, Tyne, Zeebrugge, Gothenburg.

Żegluga przybrzeżna i pasażerska

Od wielu lat, niezmienne żeglugę pasażerską w ramach tzw. „białej floty” prowadzi lokalne przedsiębiorstwo Żegluga Gdańska. Oprócz wycieczek po gdańskim porcie, w tym rejsy
na Westerplatte oferowane są również regularne rejsy pasażerskie z Gdańska: na Hel i do Sopotu. Zresztą Żegluga Gdańska jest również obecna w żegludze handlowej realizowanej za pomocą tzw. coasterów. Ostatnio zaangażowała się również w żeglugę oceaniczną. O tym armatorze pisaliśmy w jednym z naszych cyklicznych artykułów:
Żegluga Gdańska – nowe otwarcie lokalnego lidera (gospodarkamorska.pl)

Połączenia kontenerowe

W ostatnich latach, a właściwie od powstania głębokowodnego terminala DCT, Gdańsk jako port zaczął się mocno zmieniać. W miarę upływu lat kontenery można powiedzieć, że stały się domeną i wizytówką, czego dowodem jest wysoka pozycja portu w międzynarodowych rankingach, odnoszących się do ilości obsługiwanych kontenerów 20-to stopowych (TEU). Na tle Europy jest to pierwsza 15-tka, a w rejonie Morza Bałtyckiego pierwsza 3-ójka.

Swoje serwisy kontenerowe z Gdańska prowadzą następujący światowej klasy przewoźnicy oceaniczni:
•    Ocean Alliance (CMA-CGM, COSCO, EVERGREEN, OOCL)
•    Hapag Llloyd
•    Maersk Line
•    MSC

a także tzw. publiczni, tj. ogólnodostępni dla wszystkich innych przewoźników i klientów operatorzy feederowi, tj. m.in.:
•    Unifeeder
•    X-Press Feeders

Również przewoźnicy oceaniczni, oferujący połączenia feederowe pod swoją marką:
•    OOCL
•    Sealand (Grupa Maersk)

Co należy podkreślić - największy przewoźnik świata – Maersk Line bardzo mocno obecny w Gdańsku oferuje z tego portu okazje załadowcze do destynacji na całym świecie. Znaczna część ładunków w drodze do celu może być jednak wielokrotnie przeładowywana na inne statki w tzw. transhipmentach.

Transport ropy naftowej i produktów ropopochodnych

W związku z istnieniem od lat 70-tych XX wieku bardzo ważnej portowej infrastruktury dedykowanej przeładunkom ropy naftowej, czyli Naftoportu - Gdańsk jest również najważniejszym polskim portem przeładunkowym ropy naftowej i produktów ropopochodnych. W ciągu roku pojawia się tutaj bardzo dużo różnej maści zbiornikowców. Zresztą ogromne znaczenie ma też tutaj obecność rafinerii ropy naftowej Grupy Lotos. Gdańsk to główny port dla statków wykorzystywanych przez jej spółkę – córkę: Lotos Petrobaltic S.A. Firma ta eksploatuje między innymi tankowiec m/t „Icarus III”, który  jest tzw. zbiornikowcem dowozowym (ang. shuttle tanker). Ropa wożona jest regularnie z posiadanych platform wiertniczych posadowionych na Bałtyku do własnej rafinerii.

Serwisy statków wielozadaniowych

Regularne połączenia z portów Trójmiasta, w tym Gdańska oferuje znany niderlandzki armator statków wielozadaniowych firma Spliethoff.

Oferowane połączenia obejmują trzy serwisy:

•    Regularna linię do portów Morza Karaibskiego, wschodniego wybrzeża Ameryki Środkowej i północnego wybrzeża Ameryki Południowej
•    Regularna linię do portów wschodniego wybrzeża USA i Zatoki Meksykańskiej
•    Regularna linię: Europa – Ameryka Południowa

W ramach tych lub pokrewnych serwisów w Gdańsku pojawiają się również armatorzy z Grupy Spliethoff.

Serwisy statków chłodnicowych

Stałe połączenia z portem w Gdańsku prowadzone są również przez importera owoców – firmę Citronex. Bardzo częstym gościem w tym porcie są również chłodniowce innych armatorów, tj. Green Reefers, Seatrade a także inni. Zresztą zawinięć chłodniowców do Gdańska w ostatnich kilkunastu miesiącach jest całkiem sporo. A to ze względu na to, iż cało-okrętowe przewozy ładunków chłodzonych, czy mrożonych są aktualnie bardziej opłacalne, niż przewozy takich towarów w kontenerach. Do Polski przewożone są głównie różnorakie cytrusy, natomiast w eksporcie występuje zazwyczaj mrożone mięso oraz odpowiednio chłodzony nabiał. Tego typu ładunki wożone są również z sąsiadującego w bliskiej odległości gdyńskiego portu, ale o tym w kolejnej części cyklu naszych artykułów o połączeniach żeglugowych z polskich portów.

Inwestycje w przyszłość

Coraz bardziej bogata sieć stałych połączeń i zawinięć najrozmaitszych typów statków do gdańskiego portu stanowi o jego sile i stwarza liczne możliwości rozwoju lokalnych firm. Aby utrzymać tempo rozwoju władze portu gdańskiego nie zwalniają i planują kolejne bardzo istotne inwestycje rozwojowe w infrastrukturę portu.

Znaczącym projektem jest budowa tzw. portu centralnego, który podobnie jak DCT i towarzyszące mu magazyny i place stanowiłby tzw. budowę „greenfield”, czyli nową inwestycję
na dotychczas niezagospodarowanych terenach. Podobnie jak w przypadku DCT nowa wielofunkcyjna część portu wybudowana ma zostać na przyległym morskim obszarze Zatoki Gdańskiej.  

Radosław Marciniak