• <
bulk_cargo_port_szczecin

Żegluga ekologiczna i bezzałogowa pod lupą prawników i inżynierów

23.04.2021 11:09 Źródło: własne
Strona główna Porty Morskie, Terminale, Logistyka Morska, Transport Morski Żegluga ekologiczna i bezzałogowa pod lupą prawników i inżynierów

Partnerzy portalu

Żegluga ekologiczna i bezzałogowa pod lupą prawników i inżynierów - GospodarkaMorska.pl
fot. Gospodarka Morska

Żegluga przyjazna dla człowieka i środowiska, coraz bardziej bezpieczna i inteligentna, a w perspektywie bezzałogowa -  to tematy wiodące IX Ogólnopolskiej Konferencji Prawa Morskiego zorganizowanej przez Katedrę Prawa Morskiego Wydziału Prawa i Administracji UG oraz Europejskie Stowarzyszenie Studentów Prawa ELSA Gdańsk. 21 i 22 kwietnia 2021 r. naukowcy, przedstawiciele biznesu i administracji zebrali się na wirtualnej debacie pod wiodącym tytułem „Prawo morskie dla zrównoważonej żeglugi”.

Zrównoważona żegluga jest przedmiotem dyskusji i analizy prowadzonej przez przedstawicieli różnych dyscyplin a „Prawo morskie dla zrównoważonej żeglugi” jest poświęcona zagadnieniom, które mają istotne znaczenie dla rozwoju prawa morskiego ukierunkowanego na zrównoważoną żeglugę” – uzasadniali zorganizowanie konferencji prof. Dorota Pyć, kierownik Katedrę Prawa Morskiego oraz Jakub Puszkarski, Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Ogólnopolskiej Konferencji Prawa Morskiego. 

Debata młodych

Konferencja tradycyjnie rozpoczęła się dzień wcześniej, 21 kwietnia, debatą młodych naukowców do której zgłoszono bardzo  „dojrzałe” i istotne tematy jak np. Regulacja prawna morskich statków autonomicznych a pozycja kapitana w rozumieniu Kodeksu Morskiego (Filip Krokos, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu),Statki autonomiczne, czyli sztuczna inteligencja w żegludze morskiej – zagadnienia prawne (Patrycja Łukasiewicz, Uniwersytet Gdański, PwC), czy Morskie planowanie przestrzenne i podejście ekosystemowe w zrównoważonym rozwoju polskich portów morskich (Filip Walczak)oraz Zrównoważona żegluga arktyczna – obecny stan prawny oraz perspektywy rozbudowy systemu (Borys Sadowski, Uniwersytet Warszawski). 

Zrównoważona żegluga dla zrównoważonej planety

Tematyka konferencji wpisuje się w strategię IMO zgłoszoną w czasie Światowego Dnia Morza 2020 – „Zrównoważona żegluga dla zrównoważonej planety”.  „Transport morski i gospodarka morska będą osią ożywienia gospodarczego i przyszłego zrównoważonego wzrostu w długim okresie” – stwierdził Kitack Lim, Sekretarz Generalny IMO z okazji Światowego Dnia Morza 2020, odnosząc się do działania żeglugi pod presją globalnej pandemii Covid-19 podkreślił, że „Zrównoważona żegluga dla zrównoważonej planety” to temat, który nie może być bardziej aktualny teraz i przez następne lata”, zaznaczając  na jednym ze spotkań, że „marynarze nie powinni być ofiarami ubocznymi tej pandemii”.

Dobrze więc się stało, że wprowadzeniem do gdańskiej konferencji była prezentacja działań na rzecz zrównoważonej żeglugi w pracach Międzynarodowej Organizacji Morskiej. Przedstawiła je w obszernej prezentacji dr Dorota Lost-Siemińska, Kierowniczka Działu Prawnego IMO. O zmianach w technologii napędów statków i poszukiwaniu rozwiązań zmniejszających emisję substancji szkodliwych mówił posługując się licznymi przykładami prof. Ernest Czermański z Wydziału Ekonomicznego UG. Na inny aspekt zagadnienia ochrony  środowiska zwróciła dr Magdalena Adamowicz. Przedmiotem jej prezentacji był rozwój portów i terminali przyjaznych dla otocznia. W kolejnych wystąpieniach zwrócono m.in. uwagę na problematykę ubezpieczeń (Marek Lewandowski, TUR Warta) oraz zagadnienie złomowania statków (adw. dr Dominika Wetoszka, Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu w Gdyni, Pomorska Izba Adwokacka w Gdańsku). Warto w tym miejscu zauważyć, że recykling statków wciąż w znacznym stopniu rozmija się z postulatem ochrony środowiska, o czym systematycznie informujemy na łamach portalu (https://www.gospodarkamorska.pl/wyszukaj-wiadomosci?str=z%C5%82omowanie&type=0). Złomowanie statków na azjatyckich plażach wciąż nie jest przyjazne ani dla środowiska, ani dla człowieka, alarmuje od lat organizacja ekologiczna NGO Shipbreaking Platform. 

Żegluga  inteligentna 

W kolejnej sesji przedmiotem rozważań był inteligentna żegluga morska. Rozpoczął ją mocnym akcentem Inacio Golebski z DNV, który przedstawił różne aspekty wprowadzenia do eksploatacji statku bezzałogowego. Uczestnicy konferencji zostali zapoznani z koncepcją DNV GL zeroemisyjnego kontenerowca DNV GL "ReVolt" dla żeglugi bliskiego zasięgu. Na przykładzie statku MV Yara Birkeland omówiono natomiast jak tego typu koncepcja jest wcielana w życie. MV Yara Birkeland to bezemisyjny i perspektywicznie bezzałogowy kontenerowiec 120 TEU zbudowany w stoczni rumuńskiej Vard Braila, a wyposażony  przez norweską stocznię Vard.

„Statek będzie początkowo pływał z dwuosobową załogą między 3 portami norweskimi” – mówił Inacio Golebski. To obecnie pierwszy bezzałogowy zeroemisyjny statek towarowy z napędem elektrycznym, automatycznie cumujący przy nabrzeżu. Co ważne, również załadunek i rozładunek w portach Larvik, Brevik i Heroya  będzie odbywał się automatycznie za pomocą elektrycznych suwnic. „Statek będzie sterowany z lądowego centrum operacyjnego” – wyjaśniał Golebski. 

Wprowadzenie statków bezzałogowych to wyzwanie dla prawników. W IMO wciąż dyskutuje się jak rozwiązać problem odpowiedzialności w przypadku nieprzewidzianego zdarzenia spowodowanego przez statek autonomiczny. Na te aspekty zwróciły uwagę dr Zuzanna Pepłowska-Dąbrowska (Wydział Prawa i Administracji UMK) oraz Karolina Sypion-Babś (Polski Rejestr Statków). Wciąż trwają rozważania ale brak konkretnych rozwiązań prawnych. 

Opracowanie ram prawnych i regulacji pozwalających na eksploatację autonomicznych statków towarowych to wciąż wyzwanie dla  prawników, towarzystw klasyfikacyjnych, firm ubezpieczeniowych, Port State Control, a także nastawionych na innowacje portów. I właśnie innowacjom w terminalu kontenerowym poświęcona była prezentacja przygotowana przez Karola Moszyka z DCT Gdańsk. Rozrastający się dynamicznie terminal wprowadził systemy monitoringu, które usprawniły ruch pojazdów przywożących i wywożących kontenery oraz zarządzanie kontenerami wewnątrz terminalu. Obsługujący 2 serwisy oceaniczne DCT Gdańsk 35% kontenerów przywozi lub odwozi w ruchu lądowym transportem kolejowym. Miesięcznie obsługiwanych jest tu ponad 500 pociągów intermodalnych. Stąd również duży nacisk na rozwój bocznicy kolejowej. 

(Cyber)niebezpieczeństwo w transporcie morskim

Uczestnicy kolejnej sesji skupili się na bezpieczeństwie żeglugi morskiej. Otwierając finalną sesję konferencji Marek Grzybowski (Bałtycki Klaster Morski, Polskie Towarzystwo Nautologiczne) zwrócił uwagę, że zagrożenie załamaniem działania infrastruktury IT i koncentracją operatorów ICT, obniżeniem jakości sieci informatycznych, radykalne zmiany klimatyczne, utrata różnorodności biologicznej i szkody w środowisku naturalnym człowieka to ryzyka wyeksponowane wśród innych istotnych zagrożeń dla światowej gospodarki, które zostały zidentyfikowane w niedawno opublikowanym World Economic Forum Global Risk Report 2021 (pisaliśmy na ten temat na łamach portalu https://www.gospodarkamorska.pl/biznes-w-kolorze-blue-58580).

Problematykę bezpieczeństwa cybernetycznego szeroko omówili Adam Niklewski z  DNV oraz prof. Wojciech Wiewiórowski z Wydziału Prawa i Administracji UG. Z obu wypowiedzi wynika jeden istotny wniosek: żegluga będzie rozwijała się w pełnej symbiozie z cyberświatem i będzie nieustannie narażona na cyberataki. W podobnej sytuacji znajdą się również inni użytkownicy oceanów, jak np. operatorzy platform wiertniczych, terminali itd. Transport morski i porty, operatorzy offshore i urzędy morskie  „nie unikną ataków ransomware, oprogramowania wymuszającego okup” – twierdzi prof. Wojciech Wiewiórowski i na dowód podał szereg przykładów. 

Inny aspekt bezpieczeństwa poruszył dr inż. Krzysztof Kołwzan (Polski Rejestr Statków), który zwrócił uwagę na efektywność energetyczna statku. W swojej prezentacji przytoczył szereg działań IMO, które w trosce o środowisko stara się regulacjami wymusić na operatorach statków działania, których celem jest zmniejszenie emisji GHG. „Cel strategiczny to redukcja gazów cieplarnianych przez żeglugę do 2050 r. co najmniej o 50% w stosunku do poziomu z 2008 r. oraz całkowite wyeliminowanie GHG z żeglugi międzynarodowej w XXI wieku” – informuje dr Kołwzan wskazując na zagrożenia i potencjalne możliwości. Wśród zagrożeń wymienia m.in. wzrost kosztów transportu morskiego. Wśród nowych możliwości zwraca natomiast uwagę na rozwój nowych technologii i uzyskania przewagi konkurencyjnej przez stocznie, projektantów oraz producentów wyposażenia. 

Statek bez kapitana i załogi a prawo pracy

Znakomitym podsumowaniem tej części konferencji było ostatnie wystąpienie tego panelu. „Statek bez kapitana i załogi – o zmianach na horyzoncie morskiego prawa pracy?” – podjął się odpowiedzi na to przewrotne pytanie dr kpt. ż. w. Cezary Łuczywek z Green Management. No bo skoro statek bez załogi, to czy można rozważać problematykę prawa pracy? O prawach marynarzy i w ogóle załóg zaczęto mówić dosyć późno, a pierwsze konwencje powstały dopiero w latach 20. ubiegłego wieku. A jakie będą skutki, gdy na morza wypłyną statki autonomiczne? „Nie będą miały zastosowania niektóre konwencje, jak STCW, SALVAGE, SOLAS, MLC, UNCLOS” – wymienia dr Łuczywek. Ale to nie wszystko. Jeśli żegluga statkami bezzałogowymi stanie się faktem rację bytu stracą agencje zatrudniające marynarzy i działy załogowe u operatorów, nie będą potrzebne firmy zaopatrujące statki w żywność  i środki zaopatrzenia dla załóg. Również zmniejszy się popyt na pracę niektórych specjalistów urzędów morskich i wykładowców w szkołach morskich. Rację bytu stracą związki zawodowe marynarzy. 

Jeszcze w latach 80. Nawet na niewielkich  statkach załogi liczyły ponad 30. osób. Dziś na 400-metrowych mega kontenerowcach, dużych zbiornikowcach jest ich około 20. Na MV Yara Birkeland wystarczą 2 osoby do prowadzenia jednostki. Statki autonomiczne  to przyszłość dla nas wciąż daleka Ale dla wielu marynarzy i pracowników offshore, którzy wchodzą do zawodu i rozpoczynają swoją przygodę (rzemiosło) z morzem, to być może przyszłość niezbyt daleka, bliższa niż się wydaje. 


Partnerzy portalu

port_gdańsk_390x100_2023

Dziękujemy za wysłane grafiki.