OCCAR rozwija system neutralizacji min MMCM. Zakończono sukcesem pierwsze testy praktyczne

W szwedzkim Karlsborgu odbyły się testy systemu przeciwminowego, dedykowanego do działania z podwodnymi pojazdami bezzałogowymi. Związany z nim międzynarodowy projekt ma służyć zwiększeniu zdolności sił morskich w zakresie zwalczania zagrażających obiektów pod wodą, jak i bezpieczeństwa tego rodzaju działań.

Celem ćwiczeń, które przeprowadzono na rzece Motala ström nieopodal Karlsborga, była demonstracja zdolności systemu podstawowego MMCM (Maritime Mine Counter Measure), który określono jako „pierwszy na świecie autonomiczny system wykrywania min”. Głównym podmiotem mającym pieczę nad tym projektem jest OCCAR (Organizacja Współpracy w zakresie Wspólnego Uzbrojenia (Organisation Conjointe de Coopération en matière d'Armement/Organisation for Joint Armament Co-operation), natomiast głównym wykonawcą jest Thales. Bezzałogowy pojazd podwodny (ROV), system neutralizacji min (MNS) jak i infrastrukturę służącą do testów w Szwecji zapewnił z kolei Saab.

Testy odbyły się z udziałem reprezentantów francuskich i brytyjskich klientów z krajowych administracji obronnych (DGA i DE&S), a także pochodzących z tych państw członków kadr sił morskich. Jak podkreśla OCCAR, przedsięwzięcie było pierwszym w ramach tego projektu, które odbyło się z użyciem ostrej amunicji i przeprowadzonego w rzeczywistym środowisku operacyjnym. Pomyślna realizacja badań terenowych miała wskazać postępy w projekcie, który w przyszłości zostanie przekazany do odbiorców.

Jak informuje OCCAR, nim zorganizowano praktyczne testy, miały miejsce Krytyczny Przegląd Projektowy (CDR) i Przegląd Gotowości Testowej (TRR), co pozwoliło rozpocząć fazę kwalifikacyjną. W jej trakcie do podwodnego bezzałogowca dostarczonego przez Saab (Saab MuMNS, Multi-Shot Mine Neutralisation System) zamontowano system uzbrojenia, a także identyfikacji obiektów podwodnych z programu MMCM. Następnie, po poprawnym zlokalizowaniu celu, dokonano odpalenia ładunku i zneutralizowania zagrożenia.

Francja i Wielka Brytania wspólnie zainicjowały program oceny i rozwoju zdolności MMCM obejmujący bezzałogowe, autonomiczne (działające zdalnie) systemy, zdolne do wykonywania zadań w odległości od statków-matek, bądź platform okrętowych (np. niszczycieli min). Działające w ten sposób pojazdy mają być kontrolowane za pośrednictwem centrum dowodzenia, znajdującego się na pokładzie jednostki nawodnej bądź w obiekcie lądowym. Program został zainicjowany na mocy traktatów Lancaster House między Francją a Zjednoczonym Królestwem pod koniec 2010 roku, a w marcu 2015 roku OCCAR przyznał kontrakt na fazę demonstracyjną po przetargu.

Celem programu jest wprowadzenie nowych rozwiązań w zakresie monitorowania sytuacji podwodnej i neutralizowania zagrożeń, jednocześnie maksymalnie minimalizując zagrożenie dla „czynnika ludzkiego”. Odbywa się to w momencie, gdy wspomniane państwa wycofują starsze niszczyciele min i dążą do wdrożenia ich następców. W najbardziej rewolucyjny sposób podeszła do tego Wielka Brytania, decydując się zrezygnować z serii okrętów przeciwminowych na rzecz serii pojazdów bezzałogowych obsługiwanych ze „statku-matki”. Z kolei Francja rozwija partnerstwo z Belgią i Holandią w zakresie prac nad nowymi okrętami przeciwminowymi, za których budowę odpowiada Naval Group.
Koncepcja MMCM opiera się na zdolnościach których celem jest utrzymanie personelu morskiego poza akwenem, na którym znajdują się miny morskie i inne obiekty niebezpieczne do momentu neutralizacji zagrożenia. Poprzez szybkie pokonywanie statycznych zagrożeń podwodnych, bezzałogowe systemy w zamierzeniu zapewnią strategiczną, operacyjną i taktyczną swobodę manewru, a tym samym bezpieczeństwa morskiego. Jak informuje OCCAR, kontrakt wiązał się z czteroetapowym wdrażaniem przedsięwzięcia, na które składały się kolejno badanie i projektowanie, produkcja dwóch systemów, kwalifikacja, a na koniec ocena.

Wdrażanie bezzałogowych pojazdów przeciwminowych to koncepcja stale rozwijana przez państwa posiadające siły morskie, stająca się obecnie standardem podczas działań w zakresie poszukiwania, identyfikacji i neutralizacji niebezpiecznych obiektów podwodnych. Dzięki temu, obok zmniejszenia zagrożenia dla marynarzy, użytkowane przez nich okręty stają się platformami morskimi, skutecznie łączącymi wykorzystanie jednostek załogowych i bezzałogowych. Objawia się to poprzez przenoszenie środków i systemów bojowych na pokładach na okrętach przeciwminowych czy też trałowcach, skąd po spuszczeniu na wodę odbywa się monitorowanie ich prac oraz ocena skutków działań. Przykładem tego jest wdrażanie systemów np. skonstruowanego na Politechnice Gdańskiej systemu obrony przeciwminowej (OPM) Głuptak oraz dostarczonych przez Saab pojazdów przeciwminowych Saab ROV Double Eagle. Wchodzą one w skład wyposażenia niszczycieli min typu Kormoran II, które są obecnie najnowocześniejszymi okrętami przeznaczonymi do działań przeciwminowych w polskiej Marynarce Wojennej. W latach 2017-2022 trzy z nich weszły w skład 13. Dywizjonu Trałowców 8. Flotylli Obrony Wybrzeża i stacjonują w Porcie Wojennym Gdynia. Trzy kolejne mają w latach 2026-2027 wejść w skład 12. Dywizjonu Trałowców 8. FOW i będą stacjonować w Porcie Wojennym Świnoujście.