Rozliczenia marynarskie: od 01.01.2025 r nowa lista „rajów podatkowych”

Dnia 01.01.2025 roku weszło w życie nowe Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2024 r. w sprawie wykazu krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, w którym to akcie skrócono listę „rajów podatkowych” z 26 do 25 poprzez usunięcie z ww. listy Księstwa Andory.

Państwa usunięte z listy „rajów podatkowych” na przestrzeni ostatnich lat

W Rozporządzeniu Ministerstwa Finansów z dnia 23 kwietnia 2015 roku usunięto 6 krajów i terytoriów z listy “rajów podatkowych” tj.: Belize, Bermudy, Gibraltar, Kajmany, Montserrat, oraz Turks i Caicos.

Z kolei w oparciu myśl o kolejne Rozporządzenia od 23 maja 2017 roku usunięto następujące 5 krajów i terytoriów z listy stosujących szkodliwą konkurencję w zakresie podatku PIT tj.: Wspólnota Bahamów, Księstwo Liechtensteinu, Barbados, Federacja Saint Kitts i Nevis, Saint Vincent i Grenadyny.

Natomiast nowe Rozporządzenie z dnia 24 grudnia 2024 roku usuwa tylko Księstwo Andory z tej listy, które to Księstwo od 1 stycznia 2025 roku przestaje być „rajem podatkowym”. 

Praktyka urzędnicza w odniesieniu do państw usuniętych z listy „rajów podatkowych” 

Należy zaznaczyć, iż w sytuacji, gdy dane państwa zostały usunięte z listy „rajów podatkowych”, ale nie zawarły z Polską umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, polskie organy podatkowe będą, wbrew przepisom, odmawiają marynarzom prawa ulgi abolicyjnej warunkując ją od zapłaty podatku zagranicą np. Kajmany, Gibraltar.

Powyższe stanowiska są niezgodne z przepisami prawa, ale niestety stały się już utartą praktyką organów podatkowych w Polsce, która to praktyka została w zbyt wielu przypadkach wadliwie zaaprobowana przez sądy administracyjne.

Uwagi wymaga fakt, iż zgodnie z przepisami w przypadku usunięcia danego państwa lub terytorium z listy „rajów podatkowych” i braku umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z ww. państwem marynarzowi, który wykonuje pracę dla armatora z faktycznym zarządem w takim państwie/terytorium, przysługuje marynarzowi ulga abolicyjna w Polsce bez względu na to czy zapłacił on podatek zagranicą, czy też nie.

Niestety na kanwie bardzo profiskalnego podejścia polskich organów podatkowych, polscy marynarze pracujący u armatorów z ww. krajów/ terytoriów np. Belize lub Bermudy, muszą nadal liczyć się z opodatkowaniem w Polsce, chyba że został za nich odprowadzonych podatek zagranicą, którego zapłata będzie należycie udokumentowana, co w przypadku ww. państw z reguły nie ma miejsca.

Przypominamy, iż polscy marynarze pracujący w ww. modelu w danym roku podatkowym, będą również zobowiązani do wpłacania zaliczek na poczet PIT do polskiego Urzędu Skarbowego właściwego przez ich miejsce zamieszkania, w wysokości 12% faktycznie uzyskanych dochodów, w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym wrócili do Polski ze statku lub po miesiącu, w którym uzyskali dochód będąc w Polsce. Zaliczki te następnie rozlicza się w zeznaniu rocznym po zakończeniu danego roku podatkowego. W takich przypadkach nie ma możliwości uzyskania przez podatnika ograniczenia poboru zaliczek, gdyż organy podatkowe ograniczą zaliczki tylko w przypadku posiadania przez marynarza dokumentów potwierdzających fakt zapłaty podatku zagranicą.

Nowa lista rajów podatkowych od 01 stycznia 2025 roku

Zgodnie z art. 23 v ustawy o PIT ogłoszono Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2024 r. w sprawie wykazu krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, które weszło w życie 01 stycznia 2025 roku, ustanawiając następującą listę „rajów podatkowych”:

1) Anguilla – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i 

Irlandii Północnej;

2) Antigua i Barbuda;

3) Saint-Maarten, Curacao – kraje wchodzące w skład Królestwa Niderlandów;

4) Królestwo Bahrajnu;

5) Brytyjskie Wyspy Dziewicze – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa 

Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej;

6) Wyspy Cooka – Samorządne Terytorium Stowarzyszone z Nową Zelandią;

7) Wspólnota Dominiki;

8) Grenada;

9) Sark – Terytorium Zależne Korony Brytyjskiej;

10) Hongkong – Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej;

11) Republika Liberii;

12) Makau – Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej;

13) Republika Malediwów;

14) Republika Wysp Marshalla;

15) Republika Mauritiusu;

16) Księstwo Monako;

17) Republika Nauru;

18) Niue – Samorządne Terytorium Stowarzyszone z Nową Zelandią;

19) Republika Panamy;

20) Niezależne Państwo Samoa;

21) Republika Seszeli;

22) Saint Lucia;

23) Królestwo Tonga;

24) Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych – Terytorium Nieinkorporowane

Stanów Zjednoczonych;

25) Republika Vanuatu.

Raje podatkowe, a ulga abolicyjna w Polsce dla marynarzy

Polski marynarz, który uzyska przychody z tytułu pracy najemnej wykonywanej na statku morskim eksploatowanym przez przedsiębiorstwo z efektywnym zarządem w "raju podatkowym" będzie podlegał obowiązkowi podatkowemu w Polsce, przy czym do obliczenia podatku należnego za dany rok będzie w tym przypadku miała zastosowanie ww. metoda proporcjonalnego zaliczenia (odliczenia podatku zapłaconego za granicą).

Ponadto, w przypadku „rajów podatkowych” zgodnie z art. 27g ust. 3 ustawy o PIT wyłączono możliwość zastosowania ulgi abolicyjnej, która na przestrzeni ostatnich lat umożliwiła wielu polskim marynarzom uniknięcie zapłaty podatku w Polsce np. praca na rzecz armatora singapurskiego, norweskiego, katarskiego lub australijskiego etc.

W związku z powyższym dochody uzyskane przez marynarza będącego polskim rezydentem podatkowym z "raju podatkowego" będą podlegać opodatkowaniu na zasadach ogólnych w Polsce bez możliwości skorzystania z ulgi abolicyjnej.

Od obliczonej w powyższy sposób podstawy opodatkowania za dany rok podatkowy, obejmującej uzyskane przychody ze źródeł położonych w "raju podatkowym" należy obliczyć podatek wg obowiązującej w Polsce skali podatkowej. Następnie należy od tego podatku odliczyć kwotę równą podatkowi zapłaconemu w "raju podatkowym", jeżeli w ogóle został tam zapłacony jakikolwiek podatek i podatnik (marynarz) uzyskał stosowny dokument poświadczający ten fakt. Jeżeli podatnik (marynarz) nie posiada takiego dokumentu lub nie zapłacił podatku w "raju podatkowy" (co jest dość powszechne), wtedy jest on zobowiązany do zapłaty całej wyliczonej kwoty podatku w Polsce w oparciu o polską skalę podatkową tj. stawka 12 % PIT do dochodu nie przekraczającego 120.000 pln w roku podatkowym, a powyżej tej kwoty stawka PIT 32% np. do 30 kwietnia 2026 roku za rok 2025.

Należy pamiętać, iż polscy marynarze zatrudnieni w ww. modelu w danym roku podatkowym, będą również zobowiązani do wpłacania zaliczek na poczet PIT do polskiego Urzędu Skarbowego właściwego przez ich miejsce zamieszkania, w wysokości 12% faktycznie uzyskanych dochodów, w terminie do dnia 20 miesiąca następującego po miesiącu, w którym wrócili do Polski ze statku lub po miesiącu, w którym uzyskali dochód będąc w Polsce. Zaliczki te następnie rozlicza się w zeznaniu rocznym po zakończeniu danego roku podatkowego. W takich przypadkach nie ma możliwości uzyskania przez podatnika ograniczenia poboru zaliczek.

Wnioski

Jak wielokrotnie wskazywaliśmy tzw. "raje podatkowe" nie są korzystne podatkowo dla marynarzy posiadających rezydencję podatkową w Polsce i rodzą liczne obowiązki w Polsce m.in. obowiązek zapłaty zaliczek na poczet PIT w roku podatkowym oraz po zakończeniu roku podatkowego obowiązek rozliczenia podatkowego i zapłaty podatku w Polsce

Niestety praktyka organów podatkowych z ostatnich lat wskazuje na tendencję opodatkowywania dochodów uzyskiwanych przez polskich marynarzy z pracy na rzecz armatorów usytuowanych w krajach/terytoriach usuniętych z listy rajów podatkowych, chyba że marynarz udokumentuje, iż odprowadzono za niego podatki w tym kraju lub na tym terytorium. W takiej sytuacji marynarz może skorzystać z prawa do ulgi abolicyjnej, w innym przypadku organ podatkowy, wbrew przepisom, tego prawa najprawdopodobniej odmówi.

Jak wynika z praktyki obrotu, w ww. krajach lub terytoriach z reguły nie odprowadza się za polskich marynarzy żadnych podatków.

Zespół Kancelarii reprezentuje marynarzy przed organami podatkowymi i rozlicza marynarzy podatkowo w całej Polsce.

Mateusz Romowicz - radca prawny