Recykling statków. Zarabianie na złomowaniu nie w Unii Europejskiej i Polsce

Wymiana zbiornikowców, masowców, kontenerowców na coraz nowsze i oszczędniejsze jednostki trwa nieprzerwanie. Był okres wycofywania znacznej ilości nierentownych statków pasażerskich. Rynek jest wyraźnie rosnący – ponad 7,5% rocznie – i zyskowny. Rynki recyklingu statków są wciąż atrakcyjne dla stoczni w Azji Południowej i Turcji. Choć wiele mówi się w Unii Europejskiej o ochronie środowiska i recyklingu, europejscy armatorzy kierują używane statki do stoczni złomowych w innych krajach. 

W Unii Europejskiej zapomniano, że recykling statków to również część przemysłu okrętowego. Rynek stoczniowy w UE niechętnie zajmuje się recyklingiem statków, choć utracił całą sferę produkcji stoczniowej na rzecz stoczni azjatyckich. Na sytuację na rynku złomowania statków wpływ mają globalne zawirowania, w tym nieprzewidywalna polityka celna i pozataryfowa prezydenta Donalda Trumpa oraz działania rządów na rzecz rozwoju przemysłu okrętowego przez firmy z Azji. 

Globalny rynek recyklingu statków był wyceniany na około 7 miliardów dolarów w 2024 roku i według prognoz osiągnie 13 miliardów dolarów do 2030 roku, przy prognozowanym średniorocznym tempie wzrostu (CAGR) na poziomie około 7,4% – szacują analitycy BCC Research. Verified Market Reports prognozuje natomiast, że „w latach 2026–2033 będzie on rósł ze średnioroczną stopą wzrostu CAGR wynoszącą 8,5%, osiągając do 2033 r. wartość 12,8 mld USD”. 

Wzrost ten jest napędzany rosnącą liczbą wycofywanych z eksploatacji starzejących się statków i wprowadzaniem statków z napędami przyjaznymi dla środowiska i bardziej oszczędnymi. Zmiany na rynku recyklingu statków są również wywołane rosnącym zapotrzebowaniem na przyjazne dla środowiska praktyki recyklingu. 

Słaby sezon w recyklingu

Czynniki sezonowe i zmiany regulacyjne nadal mają kluczowy wpływ na rynek recyklingu statków. W Indiach popyt stoczni złomowych systematycznie rośnie, głównie na jednostki średniej wielkości – ustalili analitycy Best Oasis, firmy zajmującej się recyklingiem statków. Tego typu statki najczęściej wprowadzane są na plaże stoczni subkontynentu indyjskiego. Aktywność ekip stoczniowych stopniowo rosła wraz ze zbliżaniem się końca sezonu monsunowego. Ze zmianą warunków pogodowych zbiegł się powolny wzrost podaży statków przekazywanych do stoczni złomowych. 

W połowie września 2025 r. rynek przez cały trzeci tydzień był wciąż słaby i „bez oznak poprawy nastrojów” – twierdzą operujący na rynku kupcy Best Oasis. Ich zdaniem menedżerowie stoczni złomowych „nie są już zainteresowani zakupem statków na żadnym poziomie cenowym i wycofali się z aktywnych negocjacji”. 

Również w Bangladeszu wzrosło zainteresowanie zakupami statków wycofywanych z eksploatacji. Na tym rynku popyt na stare statki notowany był głównie przy niższych cenach. To ogranicza liczbę zawieranych transakcji – informują handlowcy Best Oasis. Ich zdaniem „ulewne deszcze nadal spowalniają dynamikę [zakupów przez stocznie złomowe – MG], a oczekiwania na wyraźniejsze ożywienie po monsunie zależą od zmian w nastrojach kupujących”. 

Oznaki ożywienia

W 3. tygodniu września br. widoczne są oznaki ożywienia. Spowodowane jest to „w dużej mierze brakiem dostępnego tonażu”. Niedobór jednostek na rynku sprawił, że kupujący zaczęli walczyć o wycofywane statki i oferują ceny za „tonaż na poziomach często przekraczających logikę ekonomiczną”. 

W Pakistanie rynek jest stabilny, ale nowe wytyczne ministerstwa dotyczące certyfikacji Hong Kong Convention (HKC) skłaniają do ponownej oceny strategii pozyskiwania statków do stoczni złomowych. Ograniczeniem jest przyjęta zasada, która zezwala na certyfikację tylko jednego statku na stocznię. W Turcji aktywność, ceny i nastroje pozostają niezmienne, w stanie stonowanym. Bez nowych czynników napędzających rynek, ta spokojna faza prawdopodobnie utrzyma się w najbliższej przyszłości.

W Pakistanie w ostatnim czasie poczyniono znaczne postępy w zakresie przestrzegania Hong Kong Convention. Wiele stoczni inwestuje w modernizację wyposażenia w celu uzyskania certyfikatu HKC. Athenian Shipbrokers szacuje, że wkrótce 12–14 stoczni uzyska certyfikat HKC. W Pakistanie po rozległych i niszczycielskich powodziach rynek stoczniowy stopniowo się aktywizuje. Zakłada się, że w ostatnich miesiącach 2025 r. sytuacja się poprawi. 

Rynek turecki odporny na zawirowania

Rynek turecki wydaje się bardziej odporny na zawirowania polityczne i wojny taryfowe. Aktywność stoczni, ceny kontraktowe i nastroje są dość stabilne. Best Oasis uważa, że „odzwierciedla to schemat często obserwowany na tym rynku, gdzie warunki mogą pozostawać w dużej mierze niezmienne przez dłuższy czas”. Jak widać turecki przemysł stoczniowy jest względnie stabilny i konkurencyjny. Dobrą pozycję rynkową mają zarówno stocznie produkcyjne jak i zajmujące się złomowaniem statków. 

O ile nie nastąpi zmiana warunków otoczenia, ta stabilna sytuacja utrzyma się w Turcji prawdopodobnie przez dłuższy okres. To trend obserwowany w ostatnich tygodniach. Ceny importu spadły w pierwszej połowie września br., ale w trzecim tygodniu nie zaobserwowano dalszych zmian. Wcześniejszy spadek nadal nie znalazł odzwierciedlenia na rynku, nie nastąpiła żadna zmiana w nastrojach, popycie ani ogólnej aktywności – zauważają handlowcy z Best Oasis.

Na wycofywanie statków z eksploatacji wpływ w wielu przepadkach mają wartości czarterów. A te uzależnione są od sytuacji rynkowej i zamieszania związanego z wojnami celnymi i kolejnymi sankcjami wprowadzanym na statki pływającymi we flotach cieni.

Koniec września dobry dla recyklingu

Koniec września okazał się dobry dla stoczni złomowych. Po miesiącach dużej zmienności na rynku recyklingu statków, w trzecim tygodniu września na globalnych rynkach zapanowała odrobina stabilizacji. W przypadku firm zajmujących się recyklingiem na subkontynencie indyjskim ceny blach nadal utrzymywały się na stabilnym poziomie. Czyżby pozostały optymistycznie stabilne? – pytają handlowcy GMS.

Kursy walut odgrywają istotną rolę w dynamice złomowania statków. Na większości rynków dolar amerykański wydawał się osłabiać w stosunku do kluczowych walut w tym tygodniu, z wyjątkiem Turcji, która notuje nieustający spadek wartości liry. „Wydaje się, że podaż również nieco się umocniła przy stołach przetargowych, ponieważ miejsca recyklingu nadal wykazują napływ tonażu” – twierdzą analitycy Global Marketing Systems Inc. (GMS).

„Większość nielicznych ostatnich transakcji rynkowych koncentrowała się na Indiach, podczas gdy Pakistan i (zwłaszcza) Bangladesz wciąż mają problemy z pozyskaniem jakichkolwiek spójnych ofert lub wyraźnym popytem, nawet w przypadku statków, które dosłownie stoją na ich podwórku lub przypływają z Dalekiego Wschodu – wynika z raportu GMS.

Tymczasem Indie zdominowały praktycznie całą tegoroczną sprzedaż LNG z recyklingu, która w ostatnich kwartałach (i przez większą część roku) utrzymywała się sporadycznie, ale na szczęście stabilnie, podczas gdy inne kategorie wyraźnie pozostały związane ze swoimi szlakami handlowymi, biorąc pod uwagę wyniki różnych indeksów w całym 2025 roku – wynika z analizy rynku Global Marketing Systems Inc. Ten rodzaj biznesu rozwijany jest w krajach o względnie niskich cenach energii i dostępnej taniej sile roboczej.

Średni wiek eksploatowanych statków stopniowo wzrastał wraz z odpływem dolara z rynku. W czasie ostatnich 15 lat ceny złomowanych statków utrzymują się na podobnym poziomie. Recykling statków jest wciąż wysoce atrakcyjnym biznesem, z przewidywanym wzrostem podaży od 7% do 8% rocznie. Kierowane do stoczni złomowych masowce, kontenerowce i niektóre kategorie zbiornikowców opuściły stocznie produkcyjne 30 lat temu. W tym czasie technologie odzyskiwania surowców znacznie się rozwinęły. Przemysł stoczniowy Unii Europejskiej wciąż nie podejmuje znaczącej aktywności w na tym polu. 

fot. główna: Depositphotos