Bałtycki Terminal Kontenerowy opracował własny system informatyczny, który znacznie ułatwia zarządzenia podstawieniami pociągów intermodalnych w terminalu. INCOS dostępny jest jednak dla wszystkich uczestników obrotu intermodalnego i może znacznie wpłynąć na rozwój transportu kolejowego w kraju.

Transport intermodalny ma dużo zalet, ale to też formuła bardzo wymagająca organizacyjnie. Tym bardziej, jeśli spojrzymy na to od strony morskiego terminalu, w którym kontenery przeładowywane są na podstawione pociągi. Możliwych komplikacji jest na tyle dużo, że Bałtycki Terminal Kontenerowy postanowił ułatwić sobie zadanie wszystkim uczestnikom procesu i stworzyć system komputerowy, który znacznie uprości zarządzanie operacjami kolejowymi.

W poszukiwaniu ułatwień

Intermodalny łańcuch dostaw angażuje wiele firm. W związku z tym podstawą jest skuteczna wymiana informacji. W XXI wieku teoretycznie nie powinno być z tym problemów – naszą codziennością są maile, telefony i wszelkiego rodzaju szybkie komunikaty tekstowe, potrafimy z łatwością przesyłać duże pliki. A jednak w tym problem – zbyt duża ilość rozproszonych danych może powodować problemy, łatwiej o przeoczenie ważnej informacji.

W morskich terminalach jednak nie ma miejsca na pomyłki i chaos informacyjny. Dlatego też BCT – Bałtycki Terminal Kontenerowy postanowił wykonać krok w przód i ułatwić pracę sobie, ale też wszystkim zaangażowanym firmom: operatorom, przewoźnikom kolejowym, spedytorom, a nawet innym terminalom. W ten sposób powstał INCOS – cyfrowa platforma do zarządzania podstawieniami pociągów, która rozwiązuje całe mnóstwo problemów.

– Bałtycki Terminal Kontenerowy, jak każdy nowoczesny port, inwestuje w place składowe, w duże urządzenia, jak suwnice i dźwigi, oraz wyspecjalizowane, zintegrowane systemy informatyczne, bez których trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie w dzisiejszej, cyfrowej rzeczywistości – mówi Wojciech Szymulewicz, prezes zarządu BCT. – System INCOS, który stworzyliśmy, jest innowacyjny i unikalny. Obejmuje swoim zakresem komunikację w obszarze transportu intermodalnego, usprawnia przepływ informacji między wszystkimi uczestnikami tego procesu.

– Platforma INCOS to cyfrowe środowisko wymiany danych dla wszystkich partnerów, którzy uczestniczą w intermodalnym łańcuchu dostaw – definiuje Piotr Frąckowiak, pomysłodawca i lider projektu. – Jej celem jest poprawa koordynacji podstawień pociągów kontenerowych na terminal poprzez zastosowanie integracji systemowej – precyzuje.

System powstał w ramach międzynarodowego projektu badawczego COMODALCE, współfinansowanego przez Europejski Fundusz Interreg Central Europe.

Papier do lamusa

Każdego miesiąca BCT obsługuje około 250 intermodalnych pociągów 13 różnych operatorów. Wagony odjeżdżają stąd w każdym najważniejszym kierunku w głąb kraju, a przez to także wzdłuż jednego z ważniejszych europejskich korytarzy kolejowych między Bałtykiem a Adriatykiem, przez Śląsk, Wiedeń, Bratysławę, zachodnią część Alp i północne Włochy. Transport kolejowy – szczególnie w połączeniu z odnawialnymi źródłami energii – jest także jednym z najbardziej efektywnych i ekologicznych. Trudno się zatem dziwić, że zarówno Unia Europejska, jak i Port Gdynia oraz BCT stawiają na inwestycje, które zwiększą udział kolei w przeładunkach. Kiedy Zarząd Morskiego Portu Gdynia wraz z BCT kilka lat temu zainwestował w nowoczesną infrastrukturę, terminal postanowił opracować narzędzie, które ułatwi zarządzenia pociągami i wyeliminuje panujące dotychczas tradycyjne metody wymiany informacji między zaangażowanymi podmiotami – szczególnie tradycyjne papierowe dokumenty, ale także dużą ilość połączeń telefonicznych, faxów i maili. Za pomocą platformy INCOS wszystkie informacje, wcześniej przekazywane na powyższe sposoby, są zebrane w jednym miejscu.

Punkt wyjścia i podstawowy schemat działania INCOS jest prosty – zaangażowane strony, czyli operatorzy intermodalni, przewoźnicy, spedytorzy, pracownicy terminali wprowadzają do systemu odpowiednie informacje na temat podstawień pociągów, ich przyjazdu, wyjazdu, ilości wagonów i kontenerów itd. Te dane są w każdej chwili dostępne dla wszystkich innych zaangażowanych w proces obsługi transportu. Nie potrzeba już dopytywać telefonicznie, o której planowany jest dany pociąg – wystarczy kilka kliknięć i wszystkie upoważnione osoby mają dostęp do odpowiednich informacji.

– Dzięki temu są w stanie planować swoje operacje w sposób efektywny, obniżać koszty i optymalizować procesy. Dzięki zastosowaniu platformy cały transport intermodalny zyskuje na konkurencyjności, wiarygodności, jest łatwiejszy w obsłudze i bardziej dostępny – podsumowuje Piotr Frąckowiak.

Od BCT dla wszystkich

Oczywiście samo opracowanie systemu to dopiero część pracy. Każda z zaangażowanych w organizację transportu intermodalnego instytucji używa innego systemu operacyjnego. Dlatego kolejnym kluczowym krokiem było wykonanie odpowiednich integracji oprogramowania używanego przez inne firmy z systemem INCOS. Dzięki nim firmy mogą w dalszym ciągu korzystać z własnych rozwiązań, a wszystkie dane są pobierane i publikowane w odpowiedniej formie na platformie INCOS, która sprawia, że są dostępne dla innych zaangażowanych już w momencie ich powstania.

– Zależało nam na tym, aby platforma Incos nie była kolejnym systemem portowym, w którym nasi pracownicy muszą ręcznie uzupełniać dane jakich terminal potrzebuje, ale aby poprzez integrację międzysystemową wymiana danych pomiędzy Loconi a BCT odbywała się automatycznie. To nam się udało – opisuje Karolina Wlazło, dyrektor ds. kluczowych klientów i projektów Loconi Intermodal, jednego z operatorów organizujących połączenia z polskich portów.

Firma Loconi w 2020 roku została zaproszona przez Bałtycki Terminal Kontenerowy w Gdyni do współpracy z zakresie integracji jej systemu IT z platformą INCOS. – Integracja międzysystemowa zoptymalizowała pracę naszego działu operacyjnego – opisuje Karolina Wlazło. – Podstawową korzyścią jest to, że ograniczyliśmy do minimum pracę manualną, wymianę informacji mailową oraz telefoniczną, która nadal funkcjonuje jako standardowy kanał wymiany danych, jeśli chodzi o operacje kolejowe z wieloma podmiotami w naszej branży – podaje.

Integracje INCOS z innymi systemami są wprowadzane systematycznie. Poza integracją z systemem operacyjnym Loconi Intermodal, z platformą wymienia komunikaty integracyjne także z systemem PCC Intermodal oraz, rzecz jasna, z Terminalowym Systemem Operacyjnym samego BCT (Main Sail). W opracowaniu jest integracja z systemem Szips Zarządu Morskiego Portu Gdynia oraz z PasCom Spedycja II. W dalszej kolejności planowana jest inna kluczowa współpraca – z oprogramowaniem PKP Cargo oraz innych przewoźników kolejowych takich jak CTL i DB Cargo.

Taka ilość integracji z różnymi systemami operacyjnymi różnych spółek i instytucji nie oznacza wcale, że każda osoba ma dostęp do wszystkich informacji. Dzięki zastosowaniu metody upoważnień, konkretny użytkownik zarejestrowany w systemie może podglądać jedynie niezbędne mu dane zgodnie z zakresem swoich uprawnień. Z drugiej strony INCOS został zaprojektowany tak, by jak najwięcej zaangażowanych w intermodalny łańcuch dostaw firm mogło z niego łatwo korzystać.

– Platforma INCOS jest narzędziem darmowym, dostępnym dla wszystkich, otwartym na współpracę. Dzięki integracji jest w stanie porozumiewać się z systemami partnerów w różnych standardach komunikacyjnych i o różnym stopniu otwartości na komunikację – mówi Piotr Frąckowiak.

Jednak są także instytucje, które nie korzystają z dedykowanych systemów operacyjnych. Co wtedy?

– Dla tych, którzy nie posiadają własnych systemów operacyjnych, oferujemy przyjazny, intuicyjny interfejs użytkownika, który jest dostępny przez stronę internetową. Zapraszamy wszystkich do współpracy i odkrywania potencjału i możliwości operacyjnych naszej platformy – odpowiada Frąckowiak.

Jest dobrze, będzie jeszcze lepiej

INCOS został zaimplementowany w Bałtyckim Terminalu Kontenerowym w Gdyni w lutym tego roku.

– Obecnie w platformie zostało opracowanych 10 komunikatów integracyjnych i w samym tylko sierpniu przetworzyliśmy 260 tys. transmisji pomiędzy platformą INCOS a systemami użytkowników. Do obsługi tak dużego zakresu danych konieczna była rozbudowa naszego środowiska IT o dodatkowe serwery – podaje Andrzej Puławski. Architekt systemu dodaje, że jest zaskoczony tym, jak wiele elementów trzeba było w systemie uwzględnić: – Rozpoczynając prace nad projektem nie spodziewałem się takiej ilości i złożoności procesów, które będzie musiała obsługiwać platforma, aby odzwierciedlać procesy intermodalne – mówi.

Kluczowym wyzwaniem było jednak zapewnienie podstawowych funkcjonalności platformy – transfer procesów, które dotychczas odbywały się za pomocą drukowanych dokumentów, niezliczonych telefonów, faksów i maili, do jednego, prostego w obsłudze i klarownego formatu. Wszystko to musiało być wykonane w taki sposób, aby każdy z partnerów mógł przetwarzać szybko duże ilości danych, które następnie są udostępniane innym. W trakcie prac nad platformą kluczowe okazały się konsultacje ze wszystkimi zaangażowanymi stronami – potencjalnymi użytkownikami. Uwagi i sugestie pozwoliły dokładnie określić potrzeby i opracowanie rozwiązań.

To, że INCOS już funkcjonuje i spełnia swoją rolę, wcale nie oznacza, że prace nad nim zostały zakończone. Poza wciąż opracowywanymi integracjami z systemami partnerów, sam INCOS ewoluuje i rozwija się. Wciąż bowiem pojawiają się pomysły na usprawnienie systemu. Już po wdrożeniu platformy pojawiła się jej nowa wersja, w której zaimplementowane zostały nowe funkcjonalności, które były postulowane przez użytkowników w czasie szkoleń i testów. W ten sposób system został wzbogacony między innymi o mailowe powiadomienia na temat zmian statusów w procesie i postępu zdarzeń, podgląd bieżącego planu obsługi pociągów w BCT w danej dobie wraz z podstawowymi informacjami, a nawet aktualizowany na bieżąco widok ustawienia wagonów na torowisku BCT.

Dostępność to w przypadku INCOS słowo klucz. Chodzi bowiem nie tylko o łatwy dostęp do odpowiednich zestawów danych, ale także o możliwość wykorzystania systemu również w innych terminalach. Choć stworzenie platformy zostało zainicjowane w BCT i to w tym terminalu platforma już działa, to bez problemu mogą z niego skorzystać także inne terminale morskie i lądowe – logika systemu i jego funkcjonalności są gotowe i czekają. Sama konstrukcja platformy przewiduje wieloterminalowość i współpracę w obrębie całego środowiska intermodalnego w kraju.

– System zaprojektowany jest tak, aby umożliwić w przyszłości zastosowanie platformy do obsługi innych terminali morskich i lądowych i rozwinięcie w narzędzie koordynujące na większą skalę – potwierdza Andrzej Puławski, architekt systemu.

– Jesteśmy dumni, że nasza inwestycja przyczyniła się do cyfryzacji tego obszaru i bez wątpienia przyczyni się do rozwoju transportu kolejowego w Polsce – cieszy się Wojciech Szymulewicz, prezes zarządu BCT.