Porty Zatoki Gwinejskiej to bramy do prawdziwego bogactwa Afryki. To w ich rejonach skoncentrowanych jest wiele obszarów o kluczowym znaczeniu dla wielu gospodarek państw afrykańskich.

Bogactwo Afryki

Znajdują się tutaj bowiem bogate złoża między innymi takich surowców jak: ropa naftowa, uran a nawet diamenty i złoto. Dodatkowo istotnym towarem eksportowym są również produktu rolno – spożywcze, takie jak na przykład: kawa i kakao. Wielkie znaczenie mają też olbrzymie rynki zbytu rozwijających się gospodarek i wzrastającej liczby ludności. Tworzy się tutaj jeden z kluczowych regionów handlowych świata. Importuje się bowiem produkty rafinacji ropy naftowej, medyczne, ciężarówki i samochody osobowe a także różnego rodzaju maszyny a także ładunki projektowe i inwestycyjne. Wzrastająca intensywnie od wielu lat ilość obsługiwanych ładunków skonteneryzowanych w ostatniej dekadzie potwierdzają intensywny rozwój gospodarek państw Afryki Zachodniej. Z zalet tych obszarów zdają sobie sprawę globalne mocarstwa. Stąd ścierają się tutaj liczne interesy międzynarodowych potęg. W ostatnich latach Europa straciła wieloletnią dominującą pozycję w handlu na rzecz krajów azjatyckich.

Zatoka Gwinejska to obszar o powierzchni około 2,3 mln kilometrów kwadratowych oraz linii brzegowej około 6 tysięcy kilometrów. Akwen ten otoczony jest aż 17 krajami takimi jak: Benin, Kamerun, Gwinea Równikowa, Ghana, Gabon, Wybrzeże Kości Słoniowej, Nigeria, Togo a także archipelagi Sao Tome i Principe. Poza tym: Angola, Republika Kongo, Liberia, Sierra Leone, Gwinea, Gwinea – Bissau, Gambia oraz Senegal. 

Do najważniejszych portów Zatoki Gwinejskiej należy zaliczyć: Abidżan, Kribi, Puerto Macias, Tema, Sassandra, Pennington, Port of Cogo, Luba, Takoradi, Accra, Canal de Vridi, Elmina, Cap Lopez, Port of Bata, Ceiba, Okono, Locodjo, Port of Santo Antonio, Puerto Iradier, Port of Benito, Port of Libreville, Port of Gentil, Port of Saltpond, Lome, Akra, Lagos, Port Harcourt i wiele innych.

Oprócz tego w Zatoce Gwinejskiej znajduje się spora liczba obszarów poszukiwawczo – wydobywczych branży naftowej i gazowej z platformami i pływającymi terminalami. To również obszar ważny z punktu widzenia międzynarodowego rybołówstwa.

Jednym z liderów gospodarczych regionu jest Nigeria o liczbie mieszkańców szacowanej na ponad 206 mln osób i powierzchni kraju liczącej 923,768 km2.

Zatoka Gwinejska – obszar zwiększonego niebezpieczeństwa

Po wieloletnim bardzo dużym zagrożeniu piractwem na Zatoce Adeńskiej, Morzu Czerwonym i Oceanie Indyjskim w pobliżu tzw. Rogu Afryki, gdzie działalność ta została praktycznie zlikwidowana przez siły międzynarodowej koalicji obecnie również już od około 15 lat aktywność światowego piractwa koncentruje się w dużej intensywności właśnie na Zatoce Gwinejskiej a także w delcie rzeki Niger, między innymi na podejściu do Port Harcourt.

Model działania piratów w tym regionie jest zgoła odmienny od tego, który miał miejsce przez wiele lat we Wschodniej Afryce. Tutaj zazwyczaj nie dokonuje się porwań całych statków wraz z załogą, a jedynie kluczowych marynarzy, które wiezie się na ląd, gdzie jest ich łatwiej ukryć. Występuje tutaj również więcej rabunków, którym towarzyszą groźby i zastraszania załóg.

Z tych też względów już od wielu lat obszar Zatoki Gwinejskiej jest pod lupą instytucji zajmujących się bezpieczeństwem i ubezpieczeniami morskimi. Londyński Joint War Committee wskazuje obszary zagrożone ryzykami wojny, piractwa i innych tego typu niebezpieczeństw. W Afryce Zachodniej wskazuje się tutaj: Benin, Nigeria, Togo a także wody Zatoki Gwinejskiej opisane poniższymi granicami:

a) na zachodzie, od wybrzeża Togo 6° 06′ 45′′ N, 1°12′E, na południe do

b) punktów 0° 40′ S, 3° 00′ E

c) i na wschodzie do Cape Lopez Peninsula, Gabon 0°40′S, 8° 42′E. 

Pojawienie się statku w tych rejonach skutkuje potrzebą zawarcia tzw. dodatkowego ubezpieczenia ryzyk wojny. Dodatkowo ubezpieczyciele wskazują również inne dodatkowe wymagania wobec armatora statku, które zabezpieczają jednostkę przed potencjalnymi zagrożeniami.

Chodzi tutaj o np. udział w konwojach, stosowanie drutów kolczastych, posiadania przez statek cytadeli, w której w każdej chwili może schronić się załoga i oczekiwać na pomoc a na dodatek może sterować przez jakiś czas jednostką. Są to również zastosowania takich środków jak uzbrojona profesjonalna ochrona.

Pomimo takich zabiegów w 2020 roku doszło tutaj do 130 porwań, rok wcześniej było ich niewiele mniej, bo  121. 

Środki zaradcze na rzecz walki z zagrożeniami

W wyniku wzrastającej ilości zagrożeń pirackich na Zatoce Gwinejskiej społeczność międzynarodowa podjęła szereg środków na rzecz polepszenia poziomu bezpieczeństwa, ponieważ bazowanie na jednym modelu zwalczania zagrożeń okazałoby się nieskuteczne. Niemniej jednak piraci z Zatoki Gwinejskiej nabierają nowych umiejętności, wiedzy a także technik, co w znacznym stopniu utrudnia z nimi skuteczną i długofalową walkę. Są to innymi słowy coraz bardziej zorganizowane grupy przestępcze, które trudno pokonać. 

Mnóstwo środków finansowych oraz wysiłku poniosły międzynarodowe podmioty branży wydobycia ropy naftowej i gazu. Zwiększone wysiłki walki z piractwem poniosły również kraje afrykańskie, w tym przede wszystkim Nigeria. To jednostki marynarki wojennej tego państwo uczestniczą najczęściej w patrolach, eskortach a także akcjach wykonywanych w razie napaści piratów.

Oprócz tego wiele ze światowych organizacji prowadzi programy społeczne dotyczące walki z ubóstwem i poprawianiem warunków bytowych oraz wykształcenia lokalnych społeczeństw.

Intensywny rozwój regionu powinien nadal następować

Bardzo silnie rozwijający się rynek Zatoki Gwinejskiej, pomimo zaburzeń ogólnoświatowej gospodarki powinien nadal zyskiwać na znaczeniu i wielkości. Bogate zasoby naturalne, zwiększający się rynek konsumpcyjny pozwalają sądzić, że dla tego regionu przyszłość nadal powinna być coraz bardziej pomyślna. Zagrożeniami, które nie dość, że mogą zagrozić rozwojowi 

a także stabilności rynków handlowych w przyszłości są kwestie związane z bezpieczeństwem zarówno wewnętrznym jak i zewnętrznym poszczególnych państw, ale również całego regionu.