Jedenaście państw NATO bierze udział międzynarodowych ćwiczeniach pk. Dynamic Mongoose 2023, będących zakrojonym na szeroką skalę sprawdzianem zdolności sił morskich w zakresie zwalczania okrętów podwodnych na północnym Atlantyku w dniach od 24 kwietnia do 5 maja. Gospodarzem przedsięwzięcia jest Islandia. Wśród zaangażowanych w to wydarzenie okrętów jest polska fregata rakietowa typu Oliver Hazard Perry ORP Gen. Tadeusz Kościuszko, która od stycznia br. wchodzi w skład Stałego Zespołu Okrętów NATO Grupa 1.

Celem tych corocznych ćwiczeń jest zwiększenie zdolności członków sojuszu do prowadzenia wspólnych operacji zwalczania okrętów podwodnych w trudnym środowisku oraz sprawdzenie ich zdolności do stawienia czoła wszelkim zagrożeniom w strefie podpowierzchniowej. W przedsięwzięciu bierze udział piętnaście okrętów z dziesięciu krajów sojuszniczych, w tym reprezentant gospodarza, okręt Islandzkiej Straży Wybrzeża (Landhelgisgæsla Íslands) Freyja. Wsparcie z powietrza zapewnia siedem statków powietrznych z siedmiu państw członkowskich. Na koniec ćwiczenia kilka uczestniczących okrętów wejdzie do portu w Reykjavíku.

Ćwiczenia NATO w zakresie zwalczania okrętów podwodnych (Anti-Submarine Warfate, ASW) odbywają się corocznie zwykle u wybrzeży Norwegii od 2012 roku. Wyjątkami były 2017, 2020 i obecny 2023 rok, gdy gospodarzem była Islandia, która pomimo ograniczonej liczby jednostek morskich (zaledwie cztery, o czym pisaliśmy TUTAJ) odgrywa ważną rolę w systemie bezpieczeństwa i kontroli Morza Północnego i Atlantyku w ramach NATO. Oprócz tego wyspiarskiego państwa w przedsięwzięciu uczestniczą Dania, Francja, Holandia, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Wielka Brytania i USA.

Zwalczanie okrętów podwodnych należy do najważniejszych i najtrudniejszych ćwiczeń okrętowych, które jest regularnie prowadzone przez marynarki wojenne całego świata. Wynika to z faktu, że już informacja o obecności potencjalnie wrogiej jednostki prowadzącej działania pod wodą stawia w gotowości znaczne siły morskie, których celem jest jej wykrycie, przepędzenie bądź neutralizacja. Można ona właściwie samodzielnie sparaliżować działania sił okrętowych oraz ruch statków na danym akwenie, w tym i zablokować możliwość wejścia do portu. Wynika to z faktu, że posiadając uzbrojenie w postaci torped i działając niezauważenie, może jednym uderzeniem uszkodzić bądź zatopić okręt bądź statek i wciąż pozostawać niewykrytą. Stąd z jednej strony okręty podwodne są podstawą do działań zwiadowczych i demonstracji sił flot wojennych, a zarazem największym zagrożeniem dla ich działalności. Stąd oprócz posiadania zdolności do działań podwodnych dla państw posiadających siły morskie jest istotne umieć również zwalczać ten potencjał ze strony możliwego przeciwnika.

Ćwiczenie Dynamic Mongoose 2023 jest też okazją do sprawdzenia się polskiej fregaty rakietowej ORP Gen. Tadeusz Kościuszko, która od stycznia do czerwca br. prowadzi działania jako członek Stałego Zespołu Okrętów NATO Grupa 1 (Standing NATO Maritime Group 1, SNMG-1). Na co dzień służąca w 3. Flotylli Okrętów i stacjonująca w Porcie Wojennym Gdynia potwierdza obecność i znaczenie polskiej Marynarki Wojennej jako ważnego elementu systemu bezpieczeństwa na Morzu Bałtyckim i nie tylko.

NATO utrzymuje w stałej rotacyjnej służbie cztery zespoły okrętów. Dwa z nich to zespoły fregat, dwa kolejne to zespoły sił przeciwminowych. Zadaniem tych wielonarodowych zespołów jest demonstrowanie solidarności członków sojuszu oraz realizacja jednego z najważniejszych zadań obronnych – zapewnienie bezpieczeństwa strategicznych morskich szlaków komunikacyjnych. W sytuacji kryzysowej państwa członkowskie nie mogą dopuścić do sparaliżowania transportu morskiego ponieważ to głównie tą drogą do zagrożonego kraju trafia pomoc humanitarna, surowce, paliwa oraz wsparcie bojowe. Zespoły okrętowe należą do najbardziej efektywnych elementów tzw. sił odpowiedzi – nie potrzebują budowy osobnej bazy logistycznej, przenoszą silne i zróżnicowane uzbrojenie, mogą prowadzić akcje embarga, kontroli żeglugi, osłony jednostek z dostawami humanitarnymi, ewakuować zagrożoną ludność. Mogą również stanowić bazę dla jednostek specjalnych czy piechoty morskiej wykonującej zadania w głębi lądu. Większość czasu zespoły te spędzają w morzu, głównie zgrywając współdziałanie wchodzących w ich skład okrętów oraz uczestnicząc w manewrach z siłami morskimi państw członkowskich i partnerskich NATO. W sytuacji kryzysowej niemal z marszu mogą być skierowane do realizacji zadań praktycznie w dowolnym rejonie globu.