• <
bulk_cargo_port_szczecin

Konosament – deklaracja dotycząca znaków głównych ładunku

04.10.2021 16:25 Źródło: własne
Strona główna Porty Morskie, Terminale, Logistyka Morska, Transport Morski Konosament – deklaracja dotycząca znaków głównych ładunku

Partnerzy portalu

Konosament – deklaracja dotycząca znaków głównych ładunku - GospodarkaMorska.pl
Fot. GospodarkaMorska.pl

Konosament, obok określenia ładunku z podaniem jego rodzaju, miary, objętości, liczby sztuk czy wagi oraz określeń zewnętrznego stanu ładunku (lub jego opakowania), zawiera (może zawierać) również podane przez załadowcę tzw. znaki główne ładunku (leading marks).

Zgodnie z zasadami common law deklaracja konosamentowa przewoźnika dotycząca znaków głównych ładunku nie jest wiążąca. Przewoźnik może skutecznie kwestionować ten zapis w stosunku do odbiorcy ładunku (brak „estoppel”), chyba że dane znaki ładunkowe są niezbędne do stwierdzenia tożsamości ładunku („are essential to their identity or description”).

Kwestia powyższa była przedmiotem precedensu – „Parsons v New Zealand Shipping Co.” [1901] 1 KB 548. Sprawa dotyczyła przewozu ładunku zamrożonych tusz jagnięcych z Nowej Zelandii. Konosament zawierał opis ładunku jako „608 tusz jagnięcych oznaczonych jako 622 X”. W rzeczywistości, 507 tusz było tak oznaczonych, pozostałe zaś 101 sztuk ładunku oznaczone były jako „522 X”. W porcie wyładunku odbiorca (legitymowany posiadacz konosamentu) odmówił przyjęcia 101 sztuk ładunku podnosząc, iż przewoźnik, zgodnie z deklaracją konosamentową, był zobowiązany do wydania 608 sztuk o tym samym oznaczeniu „622 X”.

Zarówno sąd pierwszej instancji jak i sąd apelacyjny zgodnie orzekły, iż w sytuacji, w której wszystkie 608 sztuk ładunku były tego samego rodzaju, zaś powstała różnica w oznakowaniu miała wyłączne źródło w odrębnym zaksięgowaniu ładunku przez frachtującego – przyjąć należy, iż „as the marks were not material to the identity of the goods, there was no estoppel”.

Lord Collins, w uzasadnieniu stanowiska Sądu Apelacyjnego, wyjaśnił w szczególności, iż – „It is the identity of the goods shipped with those represented as shipped which is the pith of the matter; this is the subject of the misrepresentation referred to, and nothing which would not be material to such identity need to be embraced in the estoppel. It is obvious that were marks have no market meaning, and indicate nothing whatever to a buyer as to the nature, quality, or quantity of the goods which he is buying, it is absolutely immaterial to him whether the goods bear one mark or another”.

Powyższa zasada ma zastosowanie nie tylko do sytuacji, w której frachtujący świadomie dokonał odrębnego (od oznaczeń konosamentowych) oznaczenia ładunku, ale również gdy stało się to przez pomyłkę.

Z drugiej strony, w przypadku znaków głównych wprowadzonych do konosamentu dla stwierdzenia konkretnej tożsamości czy opisu ładunku, jak ma to miejsce na przykład przy ładunkach płynnych, kontenerowych czy przewozach owoców w skrzynkach, mają do nich zastosowanie pełne zasady związania przewoźnika taką deklaracją ładunkową zarówno w stosunku do frachtującego („prima facie evidence”) jak i do odbiorcy/legitymowanego posiadacza konosamentu („conclusive evidence – „estoppel”).

Reguły Hague-Visby (1924/1968/1979) w Art. III (3) przewidziały, iż frachtujący jest uprawniony do żądania zawarcia w konosamencie znaków głównych niezbędnych dla stwierdzenia tożsamości ładunku. Podkreślmy jednak wyraźnie, dotyczy to wyłącznie znaków „(…) that denote the commercial identity, nature and character of the goods” nie zaś zwykłe znaki porządkowe („Compania Importadora de Arroces Collette Y Kamp SA v P&O Steam Navigation Co. (1927) 28 L I L.R. 63.).

Aby żądanie frachtującego było skuteczne prawnie, Reguły przewidują dwa wymogi. Po pierwsze frachtujący musi podać przewoźnikowi dane znaków ładunkowych na piśmie, przed rozpoczęciem ładowania. Po drugie, znaki ładunkowe muszą być wydrukowane lub w inny sposób utrwalone na poszczególnych sztukach ładunku lub jego opakowaniu w taki sposób, aby pozostały czytelne do końca podróży.

Deklaracja konosamentowa dotycząca znaków głównych odnosi się tylko do samego faktu oznaczenia ładunku w taki a nie inny sposób. Nie jest zaś w żadnym wypadku dowodem na to, iż oznaczony znakami głównymi ładunek ma takie właściwości, jakie miałyby wynikać z danego oznaczenia.

Powyższa uwaga dotyczy w szczególności tzw. znaków jakościowych. Zarówno w ujęciu common law jak Reguł Hasko-Visbijskich, przewoźnik nie ma obowiązku zamieszczać w konosamencie oznaczeń ładunkowych potwierdzających jakość ładunku (quality marks).

Nawet jeżeli kapitan „z własnej inicjatywy” wprowadzi do konosamentu takie jakościowe znaki główne, nie wiążą one przewoźnika (brak „estoppel”). Może on więc swobodnie – w stosunku do odbiorcy ładunku (legitymowanego z tytułu konosamentu zawierającego takie znaki) – dowodzić, iż ładunek charakteryzuje się zupełnie innymi cechami jakościowymi, niż te zawarte w konosamencie. Do rozważanej tu sytuacji odnosi się precedens „Cox v Bruce” (1886) 18 QBD 147, w którym Sąd Apelacyjny potwierdził, iż przewoźnik nie może zostać związany prawnie deklaracjami konosamentowymi dokonanymi przez kapitana dotyczącymi jakości ładunku załadowanego na statek do przewozu „It was no part of the master’s duty to insert these quality marks at all (…) and, therefore he had no authority to make such representation and I do not think that any man of business was entitled to assume that he had such authority” (za Lord J. Lopes).

Zgodnie z Art. IV (2) (a) Reguł Hasko-Visbijskich, przewoźnik jest wolny od odpowiedzialności, jeżeli szkoda nastąpiła w skutek niedostatecznego lub niedokładnego (nieodpowiedniego) oznakowania („insufficiency or inadequancy of marks”).

W przypadku zatem przewozu ładunku nieoznaczonego co do tożsamości (fungible goods), na który wystawiono szereg konosamentów (według partii ładunkowych itp.), przewoźnik nie będzie odpowiedzialny z tego tytułu, iż oznaczenia (znaki główne) zawarte w poszczególnych konosamentach, uniemożliwiają stwierdzenie, które partie ładunku są właściwe dla danego konosamentu, w efekcie czego odbiorca ładunku (legitymowany posiadacz konkretnego konosamentu), musi odebrać odpowiadającą ilościowo dla danego konosamentu partię ładunkową, niezależnie od tego co wskazują „dane znaki głowne” – [Sandeman v Tyzack [1913] A.C. 680].

Jednakże, jak wskazano w precedensie „Parsons v New Zealand Shipping Co.” [1901] 1 K.B. 548, w przypadku braków ładunków, stwierdzonych przy odbiorze ładunku (które to ubytki powstały w trakcie przewozu, a przewoźnik nie będzie w stanie wykazać, czy sporny brak ładunkowy jest rezultatem niewłaściwego oznakowania czy też innej okoliczności za którą ponosi odpowiedzialność, w takim przypadku, nie przysługuje przewoźnikowi możliwość zwolnienia się z odpowiedzialności w powołaniu na rozważaną tu przesłankę egzoneracyjną z Art. IV (2) (a) Reguł Hague-Visby.

Ponadto należy pamiętać, iż wszelkie próby rozszerzenia, w drodze stosownych konosamentowych klauzul umownych zakresu wyłączeń odpowiedzialności przewoźnika poza ten, jaki został przyjęty w Art. IV (2) (a) Reguł, jest bezskuteczny prawnie i nieważny zgodnie z Art. III (8) Reguł.

Do tego typu nieważnych prawnie klauzul należy, na przykład zapis „Neither the carrier nor the ship is responsible for non-delivery unless the good are marked  in the following specified manner (…)”. Jak zostało to ujęte w precedensie „British Imex Industries Ltd. v Midland Bank Ltd.” [1958] 1 QB 542 – „The inadequacy of marking is a question of fact, not of compliance with a particular contractual clause, and any clause that purports to exonerate the carrier for non-delivery, where the good were in fact adequately marked but not in compliance with the wording of that clause is invalid”.


Tagi:
konosament

Partnerzy portalu

port_gdańsk_390x100_2023

Dziękujemy za wysłane grafiki.