Renowacja murów, wymiana instalacji, przebudowa kondygnacji baszt, poszerzona ścieżka zwiedzania i nowa ekspozycja - gdański Żuraw, oddział Narodowego Muzeum Morskiego, ikona miasta i jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Pomorza szykuje się do gruntownego remontu. Prace potrwają trzy lata i rozpoczną się już na początku 2021 r. Finansowanie zapewnią unijne fundusze i ministerstwo kultury, a merytoryczne wsparcie - instytucje kultury z Norwegii.

- W lutym przeprowadziliśmy z mieszkańcami konsultacje społeczne dotyczące jego remontu i modernizacji wnętrz - mówi Małgorzata Bochenek z Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku. - Natomiast dziś z radością informujemy, że na początku 2021 roku rozpoczniemy realizację projektu, dzięki któremu zabytkowy dźwig zyska nowy blask, zachowując jednocześnie swoją unikatowość i niepowtarzalny charakter oraz spełniając potrzeby lokalnej społeczności.

Żuraw dla pokoleń

Projekt zakłada przebudowę, modernizację i konserwację zabytkowego dźwigu portowego. W planach jest renowacja murów ceglanych oraz elementów drewnianych i metalowych, a także wymiana i usprawnienie wszelkiego typu instalacji.

Przebudowa wszystkich kondygnacji obu baszt oraz części wyciągu drewnianego pozwoli na zmodyfikowanie dotychczasowej ścieżki zwiedzania i udostępnienie gościom nieużytkowanych, jak dotąd przestrzeni.

- Żuraw jest zabytkiem techniki i jednym z niewielu zachowanych tego typu budynków na świecie - mówi Szymon Kulas, zastępca dyrektora NMM ds. administracyjno-technicznych. - Zrealizowane prace przyczynią się do zachowania tego unikatowego obiektu dla przyszłych pokoleń, poprawią komfort zwiedzania również osobom z niepełnosprawnościami, a dzięki zastosowaniu rozwiązań wpływających na efektywność energetyczną, zmniejszą obciążenie dla środowiska.

Filmowa wystawa stała

Zupełnie nowa ekspozycja stała – zlokalizowana na poziomach od 0 do 3 w obu basztach Żurawia oraz w części dźwigowej, czyli na tzw. wyciągu – w wyjątkowy sposób przeniesie zwiedzających do XVII-wiecznego portu w Gdańsku.

Nowoczesna koncepcja narracji wystawy opiera się na ograniczeniu tekstów pisanych i zastąpieniu ich filmem. Narrator Hans Kross – gdański kupiec i armator – poprowadzi widzów szlakiem niebezpiecznego świata morskiej żeglugi i zawiłych obyczajów towarzyszących transakcjom kupieckim oraz pracy ówczesnych urzędników miejskich. Przedstawi sposoby przechowywania i przeładunku towarów, a także techniki budowy i naprawy statków. Zaprowadzi zwiedzających do mieszczańskiego wnętrza oraz portowej tawerny, w której tętni rozrywkowe życie XVII-wiecznego miasta. Uzupełniające, innowacyjne środki multimedialne, takie jak stanowiska interaktywne, hologramy, makiety oraz panoramiczne i dotykowe ekrany, dostarczą dodatkowych przeżyć, a także zachęcą do aktywnego poznawania wystawy.
 
Nowoczesna edukacja

Nowy Żuraw będzie posiadał zróżnicowaną ofertę kulturalno-edukacyjną, która podkreśli wartość historyczną, artystyczną i naukową obiektu oraz włączy społeczność lokalną i osoby należące do grup zagrożonych wykluczeniem społecznym do aktywnego uczestniczenia w życiu kulturalnym.

Program edukacyjny będzie skierowany do szerokiego grona odbiorców: szkół, studentów, osób prywatnych, rodzin z dziećmi i seniorów. Na szczególną uwagę zasługują również propozycje przygotowane specjalnie dla osób niepełnosprawnych.

- Oferta edukacyjna została pomyślana tak, żeby maksymalnie zaangażować jego odbiorców w proponowane im zajęcia - mówi Przemysław Węgrzyn, kierownik Działu Edukacji NMM. - Duże walory edukacyjne będą miały środki akustyczno-wizualne i multimedialne, w które zostanie wzbogacona nowa wystawa stała. Uczestnicy zajęć edukacyjnych w Żurawiu będą mogli m.in. odbyć rejs żaglowcem w kierunku portu gdańskiego oraz obejrzeć fragment nabrzeża przeładunkowego.

Międzynarodowa współpraca

Remont, modernizacja i konserwacja oraz organizacja nowej wystawy stałej w historycznych przestrzeniach Żurawia są możliwe dzięki otrzymanemu dofinansowaniu na projekt pn. „Konserwacja, remont i modernizacja Żurawia Gdańskiego – oddziału Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku wraz z utworzeniem nowej wystawy stałej” w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Projekt zakłada działania partnerskie z Muzeum Vest i Muzeum Lindesnes – instytucjami kulturalnymi z Norwegii – obejmujące produkcję filmu historyczno-edukacyjnego, a także szkolenie z zakresu ciesielstwa i konserwacji historycznych budynków oraz szkolenie połączone z warsztatem z zakresu stolarstwa i modelarstwa, które będą doskonałą okazją do wymiany doświadczeń.

Projekt „Konserwacja, remont i modernizacja Żurawia Gdańskiego – oddziału Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku wraz z utworzeniem nowej wystawy stałej” jest finansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach funduszy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Koszt inwestycji to niespełna 18 000 000 zł i jest całkowicie finansowany ze źródeł zewnętrznych: ponad 15 000 000 przez Islandię, Lichtenstein i Norwegię w ramach funduszy EOG oraz blisko 3 000 000 zł ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Termin zakończenia prac związanych z projektem przewidywany jest na koniec 2023 roku.