Niniejszy artykuł stanowi drugą część opisu zmian do Konwencji z 2006 r. o pracy na morzu (MLC) przyjętych na 103. Konferencji Międzynarodowej Organizacji Pracy. W poprzedniej części omówione zostały zmiany Konwencji w zakresie prawa repatriacji pozostawionych marynarzy. Niniejszy artykuł dotyczy równie istotnych zmian, bowiem dotyczących odpowiedzialności finansowej armatorów z tytułu śmierci i szkód na osobie.

Zmiany dotyczą prawidła 4.2 Konwencji MLC - „Odpowiedzialność finansowa armatorów”, ustalonego w celu „zagwarantowania, że marynarze będą chronieni przed ponoszeniem finansowych konsekwencji choroby, uszkodzenia ciała lub śmierci, jeśli zdarzenia te nastąpiły w związku z ich zatrudnieniem.”

Obecnie obowiązujące przepisy Konwencji MLC ustanawiają wymogi przyjęcia przez Państwa-sygnatariuszy ustawodawstwa wymagającego od armatorów podnoszących bandery tych krajów ponoszenia odpowiedzialności za zapewnienie ochrony zdrowia i opieki medycznej marynarzom. Regulacje te dotyczą między innymi obowiązku ponoszenia kosztów leczenia (w tym lekarstw oraz sprzętu terapeutycznego) chorób oraz kontuzji powstałych - w ogólności - w okresie świadczenia pracy na statku. Zawierają również postanowienia dotyczące zobowiązania armatorów do opłacenia kosztów pogrzebu w przypadku śmierci marynarza mającej miejsce w okresie jego zatrudnienia.

Przepisy te przewidują także obowiązek zapewnienia przez armatorów zabezpieczenia finansowego mającego na celu zagwarantowanie odszkodowania w przypadku śmierci bądź długotrwałej niepełnosprawności marynarza wynikłej z uszkodzenia ciała powstałego w związku z pracą na statku, choroby lub zagrożenia życia, zgodnie z krajowym prawem, umową o pracę zawartą przez marynarza lub układem zbiorowym. Zabezpieczenie gwarantować ma spłatę wszystkich roszczeń umownych, które są nim objęte i które powstały w okresie jego ważności.

Zmiany
Przyjęte przez Konferencję zmiany zawierają zobowiązanie do wprowadzenia stosownych przepisów ustawowych i wykonawczych określających szereg wymogów, którym winien sprostać system zabezpieczeń finansowych służący do zagwarantowania odszkodowania w przypadku śmierci lub długotrwałej niepełnosprawności (long-term disability).

I tak, jeżeli umowa o pracę marynarza przewiduje odszkodowanie, winno ono zostać wypłacone niezwłocznie i w całości. Oczywiście, w sytuacji gdy charakter długotrwałej niepełnosprawności uniemożliwia bądź utrudnia oszacowanie pełnej kwoty przysługującego odszkodowania, marynarzowi wypłaca się stosowną zaliczkę (zaliczki). Nie powinno się przy tym wywiera
 nacisku, aby uprawniony akceptował płatność niższą aniżeli kwota umowna. Marynarz otrzymuje płatność bez uszczerbku dla innych roszczeń, jednakże armator może odliczyć kwotę dokonanej już płatności od kwot odszkodowań z tytułu wszelkich innych roszczeń marynarza wobec armatora wynikających z tego samego zdarzenia.

Krajowe przepisy mają także zapewniać marynarzom prawo do informacji o planowanym unieważnieniu lub zakończeniu zabezpieczenia finansowego armatora, jak również o tym, aby właściwy organ państwa bandery był powiadamiany przez dostawcę zabezpieczenia finansowego o unieważnieniu lub zakończeniu zabezpieczenia finansowego armatora.

Dokumentacja
Państwa-sygnatariusze obowiązane są wymagać, aby statki podnoszące ich banderę posiadały na pokładzie certyfikat bądź też inny dokument potwierdzający zabezpieczenie finansowe - wydany przez jego dostawcę. Kopia dokumentu winna być umieszczona na pokładzie w taki sposób, aby marynarze mieli do niej dostęp. W przypadku gdy zabezpieczenie zapewnia więcej niż jeden dostawca - wymagane jest posiadanie dokumentów od wszystkich z nich.

Zabezpieczenie nie wygasa przed końcem okresu ważności zabezpieczenia finansowego, chyba że dostawca zabezpieczenia finansowego powiadomił właściwy organ państwa bandery z przynajmniej trzydziestodniowym wyprzedzeniem.

Certyfikat lub inny dokument potwierdzający posiadanie zabezpieczenia finansowego powinien zawierać między innymi następujące dane: numer IMO statku, jego nazwę, sygnał wywoławczy oraz port macierzysty, nazwę, dane armatora oraz dostawcy zabezpieczenia. Dokument sporządzony powinien zostać w języku angielskim bądź też zostać na ten język przetłumaczony.

Postępowanie w sprawie roszczeń umownych
Roszczenie o odszkodowanie umowne może wnieść bezpośrednio marynarz, którego sprawa dotyczy, jego najbliższy krewny, przedstawiciel bądź też wyznaczony beneficjent.

System zabezpieczeń finansowych może przybrać formę systemu zabezpieczenia społecznego, ubezpieczenia, funduszu bądź innych zbliżonych mechanizmów. Postać tę określą poszczególne Państwa-sygnatariusze po przeprowadzeniu konsultacji z odpowiednimi organizacjami armatorów oraz marynarzy. Poszczególne przepisy krajowe winny stanowić, iż strony korzystać mogą z konwencyjnych wzorów formularzy potwierdzania i realizowania płatności. Wzór formularza zamieszczony został w załączniku nr A2-I Konwencji. W skrócie, zawiera on oświadczenie marynarza bądź osoby będącej na jego utrzymaniu o pobraniu kwoty odszkodowania umownego. Zawiera przy tym jednoznaczne stwierdzenie, iż  z jednej strony - płatność dokonywana jest bez uznania odpowiedzialności finansowej w odniesieniu do jakichkolwiek roszczeń. Z drugiej zaś - świadczenie przyjęte zostaje bez uszczerbku dla prawa do dochodzenia dalszych roszczeń z powodu zaniedbania, przewinienia, naruszenia ustawowego obowiązku dochodzenia innego dostępnego zadośćuczynienia wynikającego ze zdarzenia.

Krajowe przepisy zapewnić mają wprowadzenie skutecznych rozwiązań w zakresie otrzymywania, rozpatrywania i bezstronnego rozstrzygania roszczeń o odszkodowania umowne w ramach „szybkich i sprawiedliwych procedur”.

Wejście w życie zmian
Zmiany do Konwencji MLC dotyczące zarówno prawa repatriacji jak i odpowiedzialności finansowej armatorów procedowane są w trybie art. XV. Obecnie zatem, poprawki zatwierdzone przez Konferencję zostaną notyfikowane przez Dyrektora Generalnego wszystkim Państwom-sygnatariuszom (dotyczy krajów, które ratyfikowały Konwencję MLC przed datą zatwierdzenia poprawek). Notyfikacja poprawek będzie określać przedział czasowy, w którym poszczególne państwa mogą zgłaszać swój formalny brak zgody na ich przyjęcie. Okres ten wynosi co do zasady dwa lata, choć Konferencja może ustalić inny przedział, przy czym nie krótszy niż rok.

Poprawki uznane zostaną za przyjęte, jeżeli formalnego braku zgody nie zgłosi więcej niż 40% Państw-sygnatariuszy reprezentujących nie mniej niż 40% tonażu brutto statków Państw-sygnatariuszy Konwencji MLC. Co do zasady zmiany wejdą w życie po upływie 6 miesięcy od daty upływu terminu wyznaczonego przez Konferencję - za wyjątkiem państw, które wyraziły formalny brak zgody.


Radca prawny Artur Pomorski
Aplikant radcowski Adam Organiszczak
„Marek Czernis Kancelaria Radcy Prawnego”
w Szczecinie

Więcej informacji znajdą Państwo na stronie www.czernis.pl