Sztokholm wraz ze swoimi obszarami satelitarnymi jest szwedzkim portem zlokalizowanym na południowym wybrzeżu tego kraju. Jest to jeden z najistotniejszych elementów transportowo-logistycznych całej Szwecji, ponieważ w tym rejonie skupia się około 50 proc. całej krajowej konsumpcji. Rejon Sztokholmu słynie przede wszystkim z ruchu pasażerskiego i ro-ro a w dalszej kolejności kontenerowego, który obsługiwany jest za pomocą najnowocześniejszych przyjaznych środowisku technologii.

Przedstawiamy ciąg dalszy cyklu artykułów o najważniejszych i najciekawszych portach Bałtyku i Morza Północnego. Zwracamy uwagę na najświeższe statystyki, a także oceniamy zakres realizowanych z nich połączeń żeglugowych. Wspominamy również o najważniejszych inwestycjach i poddajemy analizie aspekty konkurencyjności na tle innych portów regionu.

Potencjał portu i jego wyniki

Sztokholmski port, a w zasadzie cały obszar portowy, skupiający również subporty obsługuje zarówno ładunki, jak i ruch pasażerski: ten pochodzący z licznie zawijających tu promów oraz odwiedzających te miejsce w sezonie statków wycieczkowych. To właśnie ruch pasażerski i promowy jest największą domeną Sztokholmu.

Średniorocznie przez port przewija się bowiem około 11-12 milionów pasażerów. Przeładowuje się natomiast "zaledwie" około 8-9 milionów ton  towarów. Nynäshamn traktowany jako część kompleksu jest nowoczesnym portem ro-ro i pasażerskim. Ulokowany jest około 60 km od Sztokholmu. Port satelitarny Kapellskär usytuowany jest natomiast w odległości 90 km od stolicy. Używany jest on zarówno pod kątem ładunkowym, jak i pasażerskim.

Z kolei Stockholm Norvik Port jest nowym głębokowodnym terminalem ro-ro i kontenerowym. Co prawda, dla Szwecji jest to bardzo istotny węzeł transportu kontenerowego, obsługujący lokalny rynek, ale na tle portów bałtyckich osiągane obroty nie są już tak pokaźne. Sztokholm nie znajduje się bowiem nawet w pierwszej dziesiątce portów kontenerowych Bałtyku.

Wzorem innych krajów skandynawskich i zachodnioeuropejskich własność portu należy do miasta Sztokholmu. Taka formuła w wielu krajach sprawdza się i jest już w zasadzie kontynuacją wieloletniej historii.

Ze względu na specyfikę obszaru portu sztokholmskiego najważniejszymi połączeniami pozostają połączenia promowe i ro-ro. Niemniej jednak jest tutaj też kilka znaczących połączeń żeglugi kontenerowej. Głównie chodzi o serwisy dowozowe (ang. feeder services).

Główne połączenia liniowe z obszaru portowego zlokalizowanego wokół Sztokholmu.

Źródło: Port Sztokholm

Oprócz tradycyjnej żeglugi port posiada również bogatą ofertę dla żeglarstwa. Liczne mariny położone w wielu miejscach w tym przede wszystkim w historycznej części Sztokholmu a także różnorodność i wielość serwisów sprawia, że jest to zdecydowanie wyśmienite miejsce do realizacji żeglarskiej pasji. Ze względu na wyspiarski charakter zabudowy miasta i jego rozciągłość istnieją tutaj również możliwości podróżowania a także zwiedzania portu i poszczególnych dzielnic za pomocą licznych małych statków wycieczkowych oraz promów.

Główne lokalizacje miejsc postojowych dla jachtów w Sztokholmie.

Źródło: Port Sztokholm  

Wyniki sztokholmskiego obszaru portowego w ostatnich latach były dobre. Sprzedaż w 2018 roku sięgnęła 866 mln SEK. W kolejnym roku 2019 nastąpił wzrost do poziomu 889 mln SEK. Ze względu na pandemię w 2020 roku odnotowano spadek do około 628 mln SEK. Niemniej jednak wiele wskazuje na to, że rok 2021 powinien przynieść odbudowę koniunktury na co wskazują aktualne trendy i dane operacyjne za pierwsze miesiące roku.

Terminal kontenerowy

Subportem obsługującym obrót kontenerowy jest położy 50 km od Sztokholmu, tzw. Stockholm Norvik Port, który eksploatowany jest przez globalnego potentata w tej dziedznie - grupę Hutchison Ports.

Do kluczowych parametrów tego terminala należą:

    • obszar o wielkości 32 hektarów
    •  800 metrów długości nabrzeża
    •  16,5 metrów głębokości wzdłuż nabrzeża
    •  8 placowych układarek podsiębiernych (ang. straddle carriers)
    •  22 sztuki urządzeń dźwigowych
    •  zdolność obrotu na poziomie 500,000 TEU w ciągu roku
    •  połączenie kolejowe

Terminal kontenerowy słynie z zastosowania bardzo nowoczesnych rozwiązań. Wykorzystuje się tutaj najnowsze zdobycze techniki. I tak na przykład wykorzystywane na terminalu układarki podsiębierne, czyli tzw. straddle carriers to w pełni zautomatyzowane urządzenia (ang. Automated Straddle Carrier – Auto SC).

Podobnie suwnice nabrzeżowe. Mogą być one sterowane zdalnie ze specjalnie przystosowanego do tego pomieszczenia kontrolno – sterującego, znajdującego się w budynku terminala.

Finalnie również brama dostępu jest w pełni zautomatyzowana, co pozwala na efektywne zarządzanie czasem pobytu kontenerów i ciągników siodłowych na terenie terminala.

Ostatni boom w kontenerach odznaczył swoje piętno również i w tym szwedzkim porcie. Zauważalnie wzmocnił się eksport. Ilość przeładowywanych kontenerów a także różnorodność dostępnych destynacji znacznie wzrosła. Sytuacja ta, podobnie jak w innych portach świata doprowadziła do braków w dostępności pustych kontenerów.

Żegluga promowa, ro-ro i pasażerska

Na obszarze całego kompleksu portowego z poszczególnych terminali promowych operują następujący operatorzy:

    • DFDS Seaways (Kapellskär)
    • Destination Gotland (Nynäshamn)
    • FinnLink (Kapellskär)
    • Polferries, tj. PŻB – Polska Żegluga Bałtycka (Nynäshamn)
    • Stena Line (Sztokholm Norvik)
    • Moby Line SPL (Sztokholm)
    • Tallink Silja (Sztokholm and Kapellskär)
    • Viking Line (Sztokholm and Kapellskär)

Port w  Nynäshamn obsługuje ruch ro-ro z południowego i centralnego Bałtyku.

Infrastruktura wygląda tutaj następująco:

    • Nabrzeże nr 1: długość 200 metrów, głębokość 8 metrów  (Używana dla linii na i z Gotlandii).
    • Nabrzeże nr 2: długość 170 metrów, głębokość 7 metrów. (Używana dla linii z i do Polski)
    • Nabrzeże nr 3: długość 200 metrów, głębokość 9 metrów.

We wspomnianym już porcie satelitarnym Norvik znajduje się oprócz terminala kontenerowego również terminal ro-ro.

Główne jego parametry są następujące:  

    •  12 hektarów powierzchni
    • 525 metrów długości nabrzeża
    • 200,000 jednostek obrotu rocznie
    • 142 miejsc postojowych dla tzw. trailerów
    • ITS - Intelligent Transport System
    • 4,000 m2 powierzchni magazynowe

Promy w porcie Sztokholm.

Źródło: Port Sztokholm

Sztokholmski port w sezonie wakacyjnym zawsze był odwiedzany przez licznie przypływające tutaj wycieczkowce wszystkich najważniejszych linii żeglugowych świata. Dzięki atrakcjom turystycznym, odpowiedniej infrastrukturze a także aktywnej przynależności do organizacji Cruise Baltic oraz odpowiedniej związanej z tym polityce Sztokholm stał się też portem bazowym wielkich wycieczkowców, co oznacza, że wiele z oferowanych rejsów zaczyna się lub kończy właśnie w tym miejscu. Pomimo pandemii w 2020 roku udało się zrealizować aż 28 zawinięć statków pasażerskich.

Oprócz przyjmowania wycieczkowców w najstarszej części Sztokholmu cumuje się je również w pobliskim Nynäshamn. Istnieje tutaj specjalnie do tego zaprojektowany pod kątem występujących w tym rejonie warunków hydrotechnicznych 260 – metrowy pirs o dużej przepustowości (wyokrętowanie 3,000 osób zajmuje zaledwie pół godziny).

Statek pasażerski przy nowoczesnym pirsie na terminalu pasażerskim Sztokholm - Nynäshamn.

Źródło: Port Sztokholm

Zgodnie ze skandynawską tradycją i ekologicznymi trendami w Sztokholmie jako w jednym z pierwszych portów na świecie statki pasażerskie i promy mogły dokonywać bunkrowania paliwem LNG. Dzisiaj jest to już w zasadzie standard. Obecnie przykładowo regularnie na terenie portu bunkrowany jest w ten sposób prom „Viking Grace”.

Radosław Marciniak