Całorocznie eksploatowany tzw. Wolny Port Ryga (ang. Freeport of Riga) określony został przez Unię Europejską jako jeden z najważniejszych portów żeglugi bliskiego zasięgu. Ze względu na swoją lokalizację, pośrodku państw bałtyckich, stanowi on istotny węzeł logistyczny regionu. Rozwój infrastruktury portu przewiduje możliwość zawijania największych jednostek, jakie mogą tylko przepływać przez Cieśniny Duńskie i wchodzić na Morze Bałtyckie.

Kontynuujemy cykl artykułów o najważniejszych i najciekawszych portach Bałtyku i Morza Północnego. W każdym z tekstów opisujemy  informacje na ich temat, przekazujemy najświeższe statystyki a także oceniamy zakres realizowanych z nich połączeń żeglugowych. Wspominamy też o najważniejszych inwestycjach i poddajemy analizie aspekty konkurencyjności na tle innych portów regionu.

Port głównie masowy

Łotewski port usytuowany jest po dwóch stronach rzeki Dźwiny (Daugava) i rozciąga się na długości około 15 kilometrów wzdłuż jej brzegów. Całkowita powierzchnia obszaru portowego wynosi 6,348 hektarów, z czego część lądowa to 1,962 hektary. Łączna długość nabrzeży portowych wynosi 18,2 kilometra. Przy najważniejszych nabrzeżach mogą cumować jednostki o zanurzeniu do 14,5 metra.

W 2020 roku Wolny Port w Rydze przeładował łącznie 23,687.3 tys. ton ładunków (w 2019 r. było to 32,762.2 tys. ton). Port w większej części przeładowuje ładunki masowe suche (w 2020 r. 7,403.8 tys. t), obejmujące przede wszystkim węgiel i zboża a także sporą ilość produktów przemysłu drzewnego. Poza tym istotną kategorią ładunkową są towary masowe płynne, których przeładowano w 2020 roku 2,764.1 tys. ton (w 2019 r. było to 3,829.9 tys. ton).

W łotewskim porcie przeładowuje się też sporo drobnicy, w tym oczywiście ładunków skonteneryzowanych: 7,403.8 tys. ton w 2020 r. (8,092.6 tys. ton w 2019 r.) 60% wszystkich towarów obsługiwanych jest tutaj drogą kolejową. Do portu prowadzą między innymi torowiska, spełniające rosyjskie standardy rozstawu osi taboru kolejowego, a więc 1,520 mm. Daje to możliwość dostępu do takich rynków poszczególnych krajów jak: Rosja, Ukraina, Białoruś, Kazachstan, państwa Azji środkowej a nawet Chin.

Mapa dostępu kolejowego do i z portu Ryga

Jednakże roczne obroty ładunkowe portu w Rydze od kilku lat systematycznie spadają. Spory ubytek w ilości przeładowanego towaru można zauważyć między innymi w pechowym, pandemicznym roku 2020.

Obroty towarowe w porcie Ryga na przestrzeni lat 2009 – 2020.

Spadające obroty to nie tylko efekt  słabej koniunktury gospodarczej  na rynkach światowych ostatnich lat, ale również postępująca izolacja Rosji, a w ostatnim roku oczywiście negatywne skutki pandemii.

Z roku na rok zmniejsza się także ilość, zawijających do portu statków, ale jest to trend widoczny w wielu bałtyckich portach, gdzie zazwyczaj mniejsza ilość statków oznacza za to większy pojemnościowo tonaż.

Ilość zawinięć statków towarowych i pasażerskich w porcie Ryga na przestrzeni lat 2009 – 2020.

Port Ryga jest przede wszystkim typowym portem lokalnym, ważnym z punktu widzenia żeglugi europejskiej. Regularne połączenia obejmują tutaj bowiem przede wszystkim linie feederowe (połączenia dowozowe kontenerów) a także promowe.

Regularne połączenia z portu ryskiego.

    • Terminale kontenerowe i połączenia żeglugowe

Terminal kontenerowy (Riga Container Terminal LLC) oraz inne terminale w Rydze ( obsłużyły w 2020 roku 453,577 TEU (4,637.9 tys. ton) z czego 337,357 TEU było pełnych a 116,221 TEU było pustych.

Rok 2019 rok wynikowo dla kontenerów był tylko nieco lepszy bowiem całkowity wynik obrotu kontenerowego wyniósł 466,890 TEU.

Aktualnie obsługiwane przez port kontenerowe linie żeglugowe.

    • Statki pasażerskie i połączenia promowe     

Poza nieudanym rokiem 2020 (278,759 pasażerów) port w Rydze wizytowało do tej pory w ostatnich latach średnio około 865 tysięcy osób rocznie. W wyniku pandemii zanotowano więc olbrzymi spadek w ilości obsłużonych pasażerów, który wyniósł prawie „- 68 %”.

Z portu ryskiego istnieje jak na razie tylko jedno połączenie promowe estońskiego przewoźnika firmy Tallink. Oferuje on połączenia do szwedzkiego Sztokholmu. Ze względu na sytuację pandemiczną obecnie linia promowa jest aktualnie niedostępna dla ruchu pasażerskiego i cargo, ponieważ uległa czasowemu zawieszeniu.

W następnych trzech latach Zarząd Portu w Rydze zamierza wybudować nowy terminal promowy, co ma pozwolić na zwiększenie zainteresowania portem przez innych przewoźników promowych i stworzenie nowych połączeń. Zakłada się pozyskanie co najmniej jednego nowego operatora.

Port w Rydze jest też ważnym punktem na mapie dla międzynarodowej żeglugi wycieczkowej.

Statek pasażerski na tle terminalu pasażerskiego.

Ponad 80 statków wycieczkowych, odwiedzających port w Rydze w każdym sezonie reprezentuje około 30 różnych międzynarodowych operatorów. Wskazuje to na duże znaczenie i zainteresowanie tym miejscem światowych potentatów żeglugi wycieczkowej. Oprócz zalet turystycznych regionu sprzyja też zapewne prowadzona polityka władz portu i miasta.

Port w Rydze postawił sobie bowiem ambitny cel, aby uczynić Rygę „portem macierzystym / portem bazowym” firm wycieczkowych, tj. miejscem, w którym pasażerowie statków wycieczkowych rozpoczynają i kończą swoją podróż.

Ryski port pasażerski (Riga Passenger Port) jest całkiem spory, bo obejmuje obszar aż 8,65 hektara. Jego niewątpliwą zaletą jest położenie bardzo blisko atrakcyjnego dla turystów centrum miasta. Na terminalu znajdują się cztery nabrzeża o łącznej długości 800 metrów. Z tego aż 450 metrów przeznaczonych jest dla super jachtów i łodzi motorowych.

Maksymalne zanurzenie przyjmowanych największych statków wycieczkowych może sięgać 8,6 metra a maksymalna długość przyjmowanych jednostek 300 metrów. Pozwala to na wypełnienie oczekiwań rynku wielkich cruiserów.

W części terminala przeznaczono miejsce postojowe dla ekskluzywnych super jachtów, których na morskich trasach na Bałtyku jest coraz to więcej. Stąd też jest tam nabrzeże o długości  132 metrów dla jednostek o maksymalnym zanurzeniu 7,6 metra. Dojazd z tego miejsca na ryskie lotnisko trwa zaledwie około 15 minut, a lądowisko dla helikopterów położone jest jeszcze bliżej, bo w odległości 100 metrów.

Obecność lądowiska dla helikopterów w pobliżu nabrzeża spełnia zatem wymagania nawet najbardziej wymagających i najbogatszych klientów. Z kolei lotnisko pasażerskie wypełnia założenia polityki stworzenia portu bazowego dla wycieczkowców, dzięki czemu jest łatwa możliwość dotarcia pasażerów do planowanego początku podróży wycieczkowca z różnych rejonów Europy.

Roczna ilość obsługiwanych pasażerów wycieczkowców oraz promów w latach 2009 – 2020.

Poza tym Ryga jest również dużym portem żeglarskim. Znajduje się tutaj bowiem aż 15 różnej wielkości marin jachtowych. Jachty motorowe mają dostęp do czterech stacji tankowania paliwa zlokalizowanych w różnych marinach.

Stocznie i inne usługi

Wolny Port Ryga to zdecydowanie organizm kompleksowy. Na terenie ryskiego portu funkcjonuje ponad 200 różnego rodzaju związanych lub powiązanych z branżą morską podmiotów. Wśród nich znajduje się między innymi też wiele terminali uniwersalnych a także 28 profesjonalnych agencji okrętowych. Na terenie portu znajduje się 8 stoczni zarówno produkcyjnych jak i remontowych. Wśród nich jest również stocznia jachtowa „Latitude Yachts”, budująca luksusowe jachty motorowe dla zamożnych klientów.

Inwestycje i rozwój

Pomimo dobrego zaplecza i infrastruktury oraz potencjału przeładunkowego ryski port nadal inwestuje i planuje kolejne przedsięwzięcia.  W przeciągu pięciu lat na inwestycje w modernizację i rozwój infrastruktury terminali portowych przeznaczone zostało łącznie około 200 mln EUR. Jednym z kluczowych planowanych przedsięwzięć ma być między innymi budowa nowego terminalu promowego.

Również i terminal kontenerowy planuje powiększenie swoich możliwości w ramach obranej strategii rozwoju na lata 2017 – 2025. W skład inwestycji planuje się między innymi pozyskanie nabrzeżowego specjalistycznego sprzętu przeładunkowego, mogącego obsłużyć statki powyżej pojemności 4,000 TEU. Realizowana będzie też budowa nowej infrastruktury kolejowej na terenie terminala, obejmującej torowiska o długości 2,000 metrów (długość dwóch pociągów kontenerowych). Dodatkowo plany zakładają stworzenie nowego placu składowego a także kompleksu magazynowego.

Port rozpoczął w tym roku pogłębianie i oczyszczanie kanału portowego w celu możliwości przyjęcia jednostek klasy Capesize (powyżej 200,000 DWT).

Plany są zatem zakreślone na szeroką skalę. Jak mówi specjalnie dla naszego portalu szefowa Działu Marketingu i PR Wolnego Portu w Rydze Pani Liene Ozola:

„Aktualnie inwestujemy w digitalizację procesów w porcie, aby przyspieszyć i poprawić jakość  oferowanych tutaj serwisów. Pracujemy również nad rozwojem planów strategii zagospodarowania terenów portu.”

Wszystkie powyższe działania mają oczywiście na celu przyciągnięcie nowych ładunków i usprawnienie dotychczasowych istniejących potoków ładunkowych. W związku z tym mają też powstać nowe terminale a także zlokalizowane w ich pobliżu zakłady wytwórcze. W celu zapewnienia właściwej obsługi zakłada się też  zorganizowanie nowego terminala logistycznego na tzw. obszarze Spilve, gdzie mieści się również w pobliżu lotnisko, które zapewni niezbędne wsparcie lotnicze procesów transportowych łotewskiego portu.

fot. Zarząd Wolnego Portu Ryga