• <
bulk_cargo_port_szczecin

Skandynawski kurs na hydrogen i projekty w żegludze i portach. Polska ma nowy kurs. Czas na projekty

Strona główna Porty Morskie, Terminale, Logistyka Morska, Transport Morski Skandynawski kurs na hydrogen i projekty w żegludze i portach. Polska ma nowy kurs. Czas na projekty

Partnerzy portalu

Skandynawski kurs na hydrogen i projekty w żegludze i portach. Polska ma nowy kurs. Czas na projekty - GospodarkaMorska.pl
Fot. Marek Grzybowski

Norweski operator promowy Norled odebrał dostawę „pierwszego na świecie promu napędzanego ciekłym wodorem” MF Hydra. Niedawno grupa technologiczna Wärtsilä, wraz z RINA, ABB, Helbio – filią Metacon AB, Liberian Registry, oraz firmą specjalizującą się w produkcji ds. energii połączyły siły w celu opracowania rozwiązania wykorzystującego wodór jako paliwo. W Geteborgu, Kopenhadze. Oslo i innych miastach skandynawskich przygotowują się do obsługi statków z napędem wodorowym. 

Można tak wyliczać bez końca. Morski świat już pędzi i wdraża pomysły jak zastosować na statkach i w portach zielony wodór. 

Świat stawia na wodór

Na wszystkich kontynentach szuka się sposobów wykorzystania wodoru w napędach statków. QatarEnergy, dawniej Qatar Petroleum, i Shell uzgodniły wspólne inwestycje w projekty niebieskiego i zielonego wodoru w Wielkiej Brytanii, aby pomóc w dekarbonizacji klastrów przemysłowych i sektorów transportu, ze szczególnym uwzględnieniem obszaru metropolitalnego Londynu. 

Japońska Yanmar Power Technology (YPT), spółka należąca do grupy Yanmar, poinformowała, że przeprowadziła pierwsze na świecie tankowanie statku wodorem pod wysokim ciśnieniem 70 MPa przy użyciu demonstracyjnej łodzi testowej wyposażonej w system wodorowych ogniw paliwowych. 

Wodorowy  budżet

W norweskim budżecie na 2022 r. zaplanowano zwiększone finansowanie badań i rozwoju w zakresie wodoru i amoniaku poprzez utworzenie własnego centrum badawczego. Centrum otrzyma od Ministerstwa Ropy Naftowej i Energii roczny budżet odpowiadający 3,5 mln USD (30 mln NOK) na okres do ośmiu lat, co daje łącznie 28 mln USD (240 mln NOK). 

Centrum badawcze będzie opracowywać rozwiązania w zakresie wodoru i amoniaku i rozpocznie się na początku 2022 roku. Powstanie odbywa się w ramach programu FME (Centrum Badań Energii Przyjaznej Środowisku) w Radzie ds. Badań Naukowych Norwegii. Ten kierunek rozwoju uzasadnia Tina Bru, Minister of Petroleum and Energy. 

– Rozwój i wykorzystanie rozwiązań wodorowych może przyczynić się zarówno do tworzenia ekologicznej wartości, jak i redukcji emisji w Norwegii”, powiedziała Tina Bru. Norwegia może sobie na to pozwolić bowiem Wpływy netto Norwegii z działalności naftowej szacowane są na 24,5 mld USD (184 mld NOK) w 2021 r. i 32,4 mld USD (277 mld NOK) w 2022 r. 

– Na całym świecie wiele się dzieje w tej dziedzinie, a silna inwestycja może stworzyć wielką wartość dla norweskiego biznesu i przemysłu. Do tej pory brakowało nam szerokiego i jednoczącego centrum badawczego wodoru – podkreśla Tina Bru. 

Według rządu norweskiego celem działań jest zebranie silnych środowisk badawczych i wielu partnerów użytkowników z sektora biznesowego w ukierunkowaną, wspólną inicjatywę. Centrum będzie pracowało holistycznie z wodorem z gazu ziemnego i energii odnawialnej oraz z zastosowaniem wodoru i amoniaku w energetyce, mobilności i celach przemysłowych.

Rząd będzie również kontynuował wydatki na infrastrukturę i rozwój rynku wodoru. Na ten obszar działalności przeznaczono 11,7 mln USD (100 mln NOK).  Fundusze zostaną przyznane Radzie ds. Badań Naukowych Norwegii, która będzie współpracować z Enovą wspieranie kilku projektów pilotażowych i demonstracyjnych, które przyczynią się do rozwoju rynku wodoru we wczesnej fazie.

W grupie siła

W Finlandii Grupa Wärtsilä rozpoczęła prace nad silnikami wykorzystującymi wodór jako paliwo. W tym celu utworzyła  międzynarodową grupę do której zaprosiła towarzystwa klasyfikacyjne RINA, ABB, Helbio – filie Metacon AB oraz  Liberian Registry. 

Chodzi o opracowanie skalowalnego i zrównoważonego rozwiązania, które pozwoli na przekroczenie wytycznych IMO 2050 i doprowadzenie do 70-procentowej redukcji emisji dwutlenku węgla bez konieczności szeroko zakrojonych inwestycji w infrastrukturę. Według kierownictwa Wärtsilä daje to branży żeglugowej szansę na osiągnięcie celu w rozsądnych ramach czasowych.

Wodór w Göteborgu

Port w Göteborgu i norweska firma Statkraft planują budowę w porcie instalacji do produkcji wodoru, której działalność ma rozpocząć się w 2023 roku. Początkowo zakład będzie miał moc czterech MW, produkując do dwóch ton wodoru dziennie. 

„Port w Göteborgu jest największym portem w Skandynawii i jako węzeł komunikacyjny dla transportu morskiego, kolejowego i drogowego obsługuje szeroką gamę ciężkiego sprzętu do obsługi ładunków. Wodór ma potencjał, aby zastąpić olej napędowy oparty na paliwach kopalnych we wszystkich tych elementach wyposażenia” – twierdzi  Arvid Guthed, wiceprezes ds. rozwoju portów w Zarządzie Portu w Göteborgu. Celem Szwecji jest zmniejszenie emisji z transportu krajowego o 70% do 2030 roku.

Duży prom za środki z UE…

Dania i Norwegia łączą siły, aby zbudować największy na świecie prom wodorowy. Projekt czeka na  dofinansowanie z UE. Prom przeznaczony jest do obsługi połączenia Kopenhaga-Oslo, które powinno zostać uruchomione do 2027 r. W tym celu kilku armatorów i firm projektowych oraz stoczni połączyło siły, by pozyskać środki z UE. Zakłada się, że prom ma posiadać kabiny do przewozu 1800 pasażerów między dwiema stolicami Skandynawii. 

Statek ma już nazwę. Będzie to Europa Seaways. Prom będzie zasilany bezemisyjnymi wodorowymi ogniwami paliwowymi. Wodór będzie produkowany w Danii przy użyciu morskiej energii wiatrowej, co oznacza, że będzie to „zielony wodór”, a nie szary lub niebieski, co wiąże się z wykorzystaniem paliw kopalnych w procesie produkcyjnym. Według wstępnych obliczeń projektu prom pozwoliłby uniknąć 64 tys. ton emisji CO2 rocznie. Odpowiada to  emisji ponad 13 tys. samochodów osobowych w podobnym okresie – przeliczają jego inicjatorzy. 

…ale nie w Polsce

Na marginesie należy wspomnieć, że Polskie Promy zakontraktują dla polskich operatorów promowych jednostki napędzane hybrydowymi silnikami na LNG i paliwo dieselowskie. Statki będą ze wspomaganiem bateryjnym. Będą to jednostki (195,6 m długości i 32,2 m szerokości) o linii ładunkowej około 4,1 tys. m z miejscami dla około 400 pasażerów. 

Nie zapowiedziano starania się o fundusze z Unii Europejskiej na budowę tych jednostek. W ubr. wiceminister Grzegorz Witkowski przekazał z kolei, że spółka jest na "końcowym etapie negocjowania warunków kontraktów na budowę promów", a planowane działania "obejmują zamówienie w Polsce trzech promów z terminem dostawy pierwszego w 2024 roku, według własnego projektu koncepcyjnego Polskiej Żeglugi Morskiej", o czym informowaliśmy na łamach GospodarkaMorska.pl. 

Kopenhaga-Oslo na wodorze

Dla porównania, prom Europa Seaways będzie mógł przewozić 380 samochodów osobowych lub 120 ciężarówek. Podróż w obie strony będzie trwała około 48 godzin. Statek będzie zasilany 23 MW zestawem ogniw paliwowych. 

– To duże wyzwanie projektowe i technologiczne – zaznaczył Torben Carlsen, dyrektor generalny firmy promowej DFDS i wyjaśnia, że największe systemy ogniw paliwowych wytwarzają obecnie tylko 1-5 MW. powiedział Torben Carlsen i pokreślił: 

– Możemy odnieść sukces tylko we współpracy z firmami, które razem mogą zebrać jedne z najlepszych technologie w zakresie projektowania, zatwierdzania, budowy, finansowania i eksploatacji innowacyjnych statków. Grupa skandynawskich firm zabiega o wsparcie z unijnego Funduszu Innowacji dysponującego kwotą 10 miliardów euro. 

Wodór na lądzie nie tylko dla żeglugi

Dobrze znana w Polsce duńska firma energetyczna Ørsted (uczestnicząca w projekcie budowy farm wiatrowych) również będzie odgrywać ważną rolę, ponieważ pomoże w dostarczaniu zielonego paliwa wodorowego. Zapowiedziano już plany budowy nowych obiektów nastawionych na dostarczanie zielonego paliwa dla transportu towarowego, samolotów i statków.

– Jeśli organy regulacyjne są gotowe wprowadzić odpowiednie ramy, aby umożliwić popyt i podaż zrównoważonych paliw, duńskie firmy są skłonne inwestować w projekty Power-to-X na dużą skalę – powiedział Anders Nordstrøm, wiceprezes Ørsted. 

– Nasze badanie pokazuje, że sam sektor lotnictwa i żeglugi stworzyłby pokaźny, nowy rynek dla ekologicznego wodoru, pomagając we wdrożeniu na dużą skalę technologii wodorowych i przetarciu [drogi dla zastosowania wodoru – MG] w zeroemisyjnej żegludze i lotnictwie – powiedział Geert De Cock z T&E, zaznaczając, że wybory, których dokonujemy dzisiaj, mogą mieć ogromny wpływ na zapotrzebowanie na energię w przyszłości. 

MF Hydra Statkiem Roku

Na razie dobrze znany w Polskich stoczniach i biurach projektowych norweski operator promowy Norled odebrał dostawę pierwszego na świecie promu napędzanego ciekłym wodorem MF Hydra. Jednostka została zaprojektowana przez biuro projektowe LMG Marin i zbudowana w stoczni Westcon (norweskie Olen). Co nie jest pełną prawdą, bowiem kadłub wykonano w Turcji, w stoczni Norse. Warto znowu podkreślić, że budowa promu na wodór uzyskała dofinansowanie od norweskiego rządu i Unii Europejskiej. 

Silnik promu zasilany jest na ciekły wodór. Jest on magazynowany w zbiorniku kriogenicznym o pojemności 80 m3. Pozwala to na magazynowanie 3 ton LH2. To zapas na około 3 tygodnie. Energia elektryczna jest wytwarzana w ogniwach paliwowych o mocy 400 kW. Prąd zasila 2 silniki elektryczne o mocy 880 kW.  Zastosowanie tego rozwiązania sprawiło, że MF Hydra została uznana Statkiem Roku 2021. Norweski minister transportu Knut Arild Hareide wręczył armatorowi nagrodę na pokładzie promu w środę 8 września. 

– Połączenie wodoru i energii elektrycznej sprawia, że MF Hydra jest jednym z najbardziej przyjaznych dla środowiska promów na świecie – uzasadnił wyróżnienie  Gustav Erik Blaalid, przewodniczący jury i redaktor naczelny „Skipsrevyen”. Siłownia promu zapewnia mu maksymalną prędkość 9 węzłów. Statek (82,4 m długości) może pomieścić 299 pasażerów i przetransportować jednorazowo 80 samochodów. 

Havyard stawia na 3,2 MW

Norwegian Electrical Systems (NES) poinformował, że planuje się również zbudowanie zasilnia wodorem na dużym statku wycieczkowym w podobnym układzie, ale  o mocy 3,2 MW. Jednostkę projektuje Havyard Design dla operatora Havila. 

Havyard zapowiada, że kompletna instalacja wodorowa dla statków zostanie ukończona w 2021 r. W tym celu grupa utworzyła odrębną spółkę - Havyard Hydrogen AS. Chodzi o to, by sprostać zapotrzebowaniu rynku na rozwiązanie, które umożliwi również dużym statkom pokonywanie dłuższych dystansów przy zerowej emisji CO2. Kristian Osnes z działu badań i rozwoju Havyard został wiceprezesem wykonawczym Havyard Hydrogen AS.

– Havyard koncentruje się teraz na systemach o dużej skali wydajności, w przeciwieństwie do poprzednich morskich projektów wodorowych, które koncentrowały się na niższej wydajności i przeznaczone były na mniejsze statki – wyjaśnia Kristian Osnes i podkreśla: Możemy teraz zaoferować system z ogniwami paliwowymi o mocy 3,2 MW. Umożliwi to dużym statkom żeglowanie z zerową emisją na większe odległości. Jednocześnie system jest elastyczny i może być używany zarówno przez duże, jak i małe statki.

W Polsce mamy porozumienie

W Polsce podpisano niedawno porozumienie sektorowe na rzecz rozwoju gospodarki wodorowej.  Zawarte  w Warszawie w dniu 14 października 2021 r liczy już całkiem pokaźną grupę interesariuszy, w kilka liczących się firm i kilka klastrów wodorowych. Podkreśla się, że podpisano je „z inicjatywy ministra klimatu i środowiska Michała Kurtyki”. Pod dokumentem podpisali się przedstawiciele administracji rządowej, środowiska przedsiębiorców, nauki oraz jednostek otoczenia biznesu. 

„Polska jest aktywnie zaangażowana w proces tworzenia łańcucha wartości niskoemisyjnych technologii wodorowych. Jesteśmy piątym na świecie i trzecim w Unii Europejskiej producentem wodoru. To zarówno wyzwanie związane z dekarbonizacją tej produkcji, jak i szansa rozwojowa. Posiadamy odpowiednie zaplecze przemysłowe, ale co równie ważne – setki wykwalifikowanych osób, które są gotowe do pracy w tym sektorze” – zaznaczył minister Kurtyka. 

Jego zdaniem rozwój gospodarki wodorowej to efekt świadomej polityki rządu, której celem jest nie tylko budowanie przewagi polskich przedsiębiorców, stworzenie wielu tysięcy, dobrze płatnych miejsc pracy, ale przede wszystkim podniesienie jakości życia obywateli – informuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska. A minister Kurtyka stwierdził, że „Do realizacji tego celu służą m.in. Doliny Wodorowe, które będą powstawać w kolejnych regionach Polski. Ich celem jest integracja podmiotów z różnych sektorów, które stworzą sieć powiązań, służących rozwijaniu łańcucha wartości gospodarki wodorowej”. 

W Polsce w celu budowy statków zeroemisyjnych Bałtycki Klaster Morski i Kosmiczny utworzył Baltic ZEV HUB – hub budowy jednostek zeroemisyjnych. Organizacja jest otwarta dla wszystkich mających potencjał innowacyjny, produkcyjny i projektowy, by uczestniczyć w takim przedsięwzięciu. Do montażu instalacji wodorowych przygotowane są firmy Grupy Technologicznej ASE, członka Bałtyckiego Klastra Morskiego i Kosmicznego. Za dotychczasowe osiągnięcia Automatic Systems Engineering jest Symbolem Nowoczesnych Technologii 2021 – informuje Dariusz Jachowicz, prezes Grupy Technologicznej ASE. Symbol jest nagrodą za wysiłek, prestiżowym wyróżnieniem i uwiarygadniającym tytułem. Symbol to także okazja do zaistnienia na łamach najbardziej opiniotwórczych i cytowalnych dzienników w Polsce – informują organizatorzy konkursu, redakcje „Monitora Biznesu”, niezależnego dodatku do „Rzeczpospolitej”, „Monitora Rynkowego”, niezależnego dodatku do „Dziennika Gazety Prawnej”, a także autorzy publikacji na łamach „Pulsu Biznesu”.

Na Pomorzu mamy już Dolinę Wodorową. Port Gdynia oraz PKP Energetyka podpisały deklarację ws. powołania inicjatywy „Pomorska Dolina Wodorowa”, której koordynatorem został Klaster Technologii Wodorowych i Czystych Technologii Węglowych. Lotos realizuje program Green H2, w ramach którego powstać ma wielkoskalowa instalacja złożona z elektrolizerów, magazynów wodoru i ogniw paliwowych lub ewentualnie turbin wodorowych zarządzanych przez innowacyjne oprogramowanie. ZMP Gdynia planuje instalacje wodorowe na terenie wciąż modernizowanego portu. Zgodnie z dyrektywą w sprawie rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych, najpóźniej do końca 2025 r., porty morskie w Polsce zobligowane są do zapewnienia usługi bunkrowania wodoru. Podmioty się zintegrowały.  Czekamy więc na projekty w stoczniach i portach oraz Pomorskiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej. 


Partnerzy portalu

port_gdańsk_390x100_2023

Dziękujemy za wysłane grafiki.