Opracowania służące koordynacji rozwoju transportu towarowego, w tym zwiększania udziału transportu intermodalnego, szczególnie na drogach wodnych i kolei, przygotowały w projekcie Trans Tritia przygraniczne regiony z Polski, Czech i Słowacji.

Jak oceniają przedstawiciele projektu, pod warunkiem wskazanych inwestycji dotyczących sieci transportowej i jej koordynowania, możliwe jest w regionie spełnienie zawartego w unijnej Białej Księdze transportu założenia przeniesienia do 2030 r. 30 proc. transportu towarów na odległościach większych niż 300 km z dróg lądowych na transport wodny lub kolej.

Województwa śląskie i opolskie oraz czeski Kraj Morawsko-Śląski i Kraj Żyliński na Słowacji od ponad siedmiu lat współpracują w ramach Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej (EUWT) pod nazwą Tritia. Wspólnie realizują projekty w zakresie m.in. jakości powietrza (Air Tritia) czy transportu (Trans Tritia).

Realizowany od 2017 r. projekt Trans Tritia zakłada poprawę planowania i koordynacji transportu towarowego na pograniczu trzech państw. Chodziło m.in. o stworzenie założeń rozwoju transportu towarowego we wszystkich formach - z wykorzystaniem sieci drogowej i kolejowej, jak i transportu wodnego czy lotniczego.

W projekcie, którego liderem projektu jest Górnośląska Agencja Przedsiębiorczości i Rozwoju, a partnerami m.in. uczelnie, samorządy i instytucje wspierania biznesu z trzech państw, przygotowano analizy i opracowania. Mają one pomóc w skoordynowaniu projektów infrastrukturalnych i organizacyjnych na całym obszarze przygranicznych regionów.

Jak zaznaczyła podczas czwartkowej konferencji prasowej podsumowującej projekt jego menadżer Aleksandra Krawucka, partnerzy projektu - w odniesieniu do celów unijnej Białej Księgi Transportu - jako główną myśl przyjęli, że do 2030 r. transport na odległości ponad 300 km powinien być przeniesiony w wysokości pow. 30 proc. na kolej i drogi wodne - w odniesieniu do dzisiejszych przepływów towarów.

Prof. Katarzyna Dohn z Politechniki Śląskiej wskazała, że na podstawie analizy dokumentów strategicznych krajowych i regionalnych, otoczenia wewnętrznego i zewnętrznego oraz wytycznych z opracowanego modelu transportowego, powstały m.in. strategia rozwoju transportu multimodalnego w regionie oraz wskazano rozwiązania infrastrukturalne i organizacyjne.

W oparciu o te założenia stworzono plany działania, mające na celu niwelowanie wąskich gardeł, zidentyfikowanych m.in. w infrastrukturze linowej i na przejściach granicznych. Obejmują one wzmacnianie istniejącej infrastruktury i budowanie nowej. Prof. Lilla Knop z Politechniki Śląskiej uściśliła, że zakreślono 67 projektów infrastrukturalnych i trzy projekty organizacyjne – związane z powołaniem obserwatorium, koordynatora transportu multimodalnego dla obszarów oraz centrów kompetencji.

Prof. Pavel Santarius z VŠB – Uniwersytetu Technicznego w Ostrawie akcentował, że sieć drogowa na terytorium Tritia jest obecnie w dobrym stanie i nie widać zasadniczych problemów dla rozwoju transportu drogowego. „Żeby było możliwe przesunąć ten transport na drogi wodne, one muszą istnieć. Odrzańska Droga Wodna jest w pewnym sensie drogą żeglowną do Kędzierzyna-Koźla, ew. do Gliwic, tam przebiegają modernizacje” – przypomniał Santarius.

- Przedstawiliśmy dalsze możliwości w kierunku na Republikę Czeską oraz założenia strony polskiej wybudowania Kanału Śląskiego, który miałby łączyć Odrę i Wisłę. W planie przedstawiliśmy, jakie budowy i w jakim terminie trzeba wykonać i przymierzyliśmy się do potrzebnych kwot – wskazał.

W odniesieniu do sieci kolejowej, której stan, podobnie jak drogi, określono pozytywnie, oszacowano możliwości przeniesienia towarów z ciężarówek na pociągi oraz związane z tym perspektywy jej przepustowości i potrzebne inwestycje. „W tym całym powiązaniu powinny powstać centra przeładunkowe” – dodał naukowiec zaznaczając, że chodzi zarówno o rozwój już istniejącej infrastruktury oraz tworzenie nowej, powiązanej z planowanymi drogami wodnymi.

Prof. Dohn zaznaczyła, że wszystkie analizy i zapisy zawarte w strategii i planach działania miały na celu spełnienie wymagań Białej Księgi transportu na 2030 r. „Konkretne wartości będą w bardzo dużym stopniu uzależnione od pozyskania środków finansowych na realizację projektów infrastrukturalnych (…) i koordynacji działań zainteresowanych rozwojem transportu intermodalnego” – zastrzegła specjalistka.

Krawucka dodała, że symulacje przeprowadzone w ramach tworzenie modelu transportowego potwierdziły, że przy zastosowaniu wskazań i realizacji zadań wynikających z projektu, zrealizowanie wytycznych Białej Księgi do 2030 r. na obszarze Tritia jest możliwe.

Partnerami projektu Trans Tritia, poza koordynująca go GAPR, są Stowarzyszenie na rzecz Rozwoju Kraju Morawsko-Śląskiego z Ostrawy i firma Dopravni Projektovani ze strony czeskiej oraz Uniwersytet w Żylinie i firma Výskumný ústav dopravný (VÚD) ze strony słowackiej. Budżet projektu, zapewniony przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, przekroczył 1 mln euro.(PAP)