Ameryka Południowa to ważny kontynent z punktu widzenia międzynarodowej wymiany handlowej  i transportu morskiego. W regionie mieszka około 430 mln ludzi, co zapewnia duże zaplecze rynkowe i spore dalsze możliwości rozwoju gospodarczego tego kontynentu i jego społeczności. Obecnie jest to region przede wszystkim eksportu wielu surowców naturalnych, ale także produktów rolnych i spożywczych. Import to z kolei przede wszystkim dobra konsumpcyjne, ale również często ładunki inwestycyjne.

Do najważniejszych portów obu wybrzeży należą porty: Itaqui, Tubarao w Brazylii, port Callao w Peru, port San Lorenzo – San Martin w Argentynie, Port of Cartagena w Kolumbii, a także port San Antonio w Chile.

Charakterystyka najważniejszych portów

Port Itaqui w Brazylii obsługuje przede wszystkim ładunki produktów z aluminium, surówki hutniczej, duże ilości drobnicy, ale również duży wolumen ładunków masowych, w tym soi oraz miedzi.

Głębokości dostępnych w porcie nabrzeży i pirsów sięgają od około 9 metrów do 19 metrów. W 2022 roku port przeładował 31 mln ton różnych ładunków, z czego około 15 mln ton przypadło na różnego rodzaju zboża.

Port Tubarao również w Brazylii w pobliżu miasta Vitoria to stosunkowo młody organizm, który powstał w 1966 roku dzięki inwestycji nieodległej kopalni Vale jako platforma do eksportu wydobywanej tam rudy żelaza. Port do dnia dzisiejszego jest własnością Vale. Obecnie jest to również jeden z największych portów eksportu rudy żelaza na świecie. Jednakże oprócz terminali masowych w porcie znajduje się również terminal kontenerowy. Roczna ilość przeładowywanych w eksporcie towarów wynosi około 80 mln ton.

Z kolei port Callao w Peru, to największy port tego kraju położony od stolicy Limy w odległości zaledwie 12 km. Znaczenie portu rosło wraz z czasem. Dziś jest to jeden z ważniejszych portów Pacyfiku. Cały region Callao jest ważnym ośrodkiem spożywczym, chemicznym, drzewnym, stoczniowym oraz produkcji mączki rybnej.

Port w Callao obsługuje różnorodną gamę ładunków suchych i płynnych. W porcie obsługuje się kontenery, ruch pasażerski. Port w głównej mierze zarządzany jest wspólnie przez APM Terminals i lokalny Transportadora Callao oraz DP World.

Na wszystkich terminalach portowych przeładowuje się około 20 mln ton ładunków rocznie, w tym około 2,3 mln TEU.

Z kolei Port San Lorenzo – San Martin to argentyński kompleks portowy, znajdujący się w dolnej części rzeki Parana. Obsługuje głównie ciągi ładunków zmierzające przez Atlantyk do regionu Rio de La Plata. Jest to największy ostatni głębokowodny port na rzece Parana, pozwalający na obsługę statków klasy Panamax. W porcie przeładowuje się głównie produkty rolne. To właśnie tutaj eksportuje się aż 50% argentyńskiej soi. Jeśli chodzi o strukturę obsługiwanych statków, to 60% stanowią masowce, 20% zbiornikowce i chemikaliowce, natomiast drobnicowce około 2%. Pozostałą część stanowią inne typy jednostek pływających.

Kolejnym z ważnych portów regionu jest również Port Cartagena, a właściwie Cartagena de Indias w północnej Kolumbii położonej nad Morzem Karaibskim. Port ma około 14 metrów głębokości i może przyjmować kontenerowce o pojemności 14 000 TEU. Terminal kontenerowy, posiadający 6 suwnic nabrzeżowych Post-Panamax jest w stanie obsłużyć tutaj nawet 1,5 mln TEU rocznie. Port to także duże centrum logistyczne.

Innym z ważnych portów jest San Antonio w Chile. Ten leżący w regionie Valparaiso ośrodek portowy to najważniejszy port kraju, leżący w centralnej części wybrzeża w najbliższym sąsiedztwie stolicy kraju – Santiago. Dzięki dobrze zorganizowanym połączeniom drogowym i kolejowym port jest dobrze skomunikowany ze swoim głównym zapleczem. Port w Santiago średniorocznie obsługuje ponad 600 tys. TEU.

Łączniki pomiędzy oceanami

Ameryka Południowa rozdzielając dwa oceany posiada również ważne i strategiczne przejścia z jednego akwenu na drugi.

Jak ważną rolę w światowej żegludze spełnia Kanał Panamski nie trzeba tłumaczyć. Ta budowla hydrotechniczna, finalnie oddana oficjalnie do użytku w 1920 roku, to łącznik pomiędzy Atlantykiem i Pacyfikiem, a także pomiędzy wschodnimi i zachodnimi wybrzeżami obu Ameryk. Nazywana jest również morskim mostem świata. Kanał Panamski posiada długość 81,6 km i 12 śluz. Kanał został w ostatnich latach zmodernizowany, dzięki czemu mogą przez niego przepływać większe jednostki. Rocznie przepływa przez niego około 14 tysięcy statków. Za każde przejście przez ten kanał pobiera się opłaty zależne od wielkości, ilości przewożonego towaru lub ilości pasażerów.

Innym z przejść jest osławiona Cieśnina Magellanna, będąca postrachem żeglarzy w dawnych czasach ze względu na liczne mielizny i podwodne skały. Jest to cieśnina ulokowana pomiędzy częściami południowego skraju Ameryki Południowej, Wyspami Królowej Adelajdy, wyspą Riesco a także Wyspami Ziemi Ognistej. Długość cieśniny to 550 kilometrów, a szerokość od 2,2 do maksymalnie 45 kilometrów. Główny port tego regionu to Punta Arenas na półwyspie Brunswick. Cieśnina Magellana to międzynarodowy szlak żeglugowy, więc rząd Chile nie może ograniczać tam swobodnej żeglugi.

Handlowa przyszłość regionu i polski udział w transporcie morskim

Coraz częściej obserwuje się tendencje państw regionu Ameryki Południowej do alternatywnego do reszty świata kierunku rozwoju ich lokalnych gospodarek. Z jednej strony coraz większy nacisk kładzie się na ochronę unikalnego na tym kontynencie środowiska naturalnego, z drugiej wiele z krajów ma ambitne cele intensywnego rozwoju gospodarczego. Trwające globalne spowolnienie gospodarcze spowoduje najprawdopodobniej, iż będzie to miało również wpływ na rozwój państw Ameryki Południowej. Jednakże są to cały czas kraje rozwijające się, więc potencjał wzrostu nawet w trudnych czasach nadal jest. Według danych analitycznych poziom wzrostu PKB w 2021 roku w krajach Ameryki Łacińskiej i Centralnej wyniósł w uśrednieniu 6,55% i był wyższy od średniej światowej (5,87%). Jeszcze w 2020 roku, podczas pandemii średnia była ujemna i wynosiła minus 6,64%, natomiast wynik z 2021 roku uplasował kontynent zaraz po Azji (7,96%).

Biorąc pod uwagę charakter rynków oraz znajdujących się tam krajów i ich potencjałów nadal powinny się one dynamicznie rozwijać i powiększać swoją zasobność. Kraje Ameryki Południowej mają zdecydowanie swój pomysł na rozwój w międzynarodowej społeczności.

Jest tutaj zatem również potencjał wzrostu dla transportu morskiego i międzynarodowej wymiany handlowej. Wielkie tradycje polskiej żeglugi do Ameryki Południowej są realizowane obecnie w przypadku pozyskania ładunków głównie przez masowce PŻM. Niestety funkcjonująca jeszcze w latach 1993-2000, a obecnie nie istniejąca już spółka żeglugowa Polskich Linii Oceanicznych, POL-America S.A., posiadająca regularne linie do krajów Ameryki Południowej i Centralnej nie może już korzystać z potencjału tego regionu i wspomagać wymiany handlowej z Europą. To miejsce zajęli zapewne inni.

Fot. Depositphotos