Blisko 100 ton zabytkowych obiektów, w tym ponad 44 tysiące przedmiotów ferromagnetycznych zostało wydobytych podczas pogłębiania toru wodnego Szczecin-Świnoujście. Najciekawsze z nich można było obejrzeć na wystawach w różnych miastach w kraju.

– Pogłębienie toru wodnego Szczecin-Świnoujście to jedna z kluczowych inicjatyw rządowych, poprawiających dostęp do polskich portów od strony morza – mówi minister infrastruktury Andrzej Adamczyk.

– Inwestycja zwiększająca możliwości portów zakończy się wiosną 2022. Tor wodny Szczecin-Świnoujście na całej swojej długości będzie wtedy pogłębiony do 12,5 metra – przypomina wiceminister infrastruktury Marek Gróbarczyk. – W tej chwili trwają prace wykończeniowe. Z całego 67-kilometrowego odcinka toru wydobyto łącznie około 23 miliony metrów sześciennych urobku, z których powstały dwie sztuczne wyspy na Zalewie Szczecińskim: Brysna i Śmięcka – dodaje.

Dzięki modernizacji do portów będą mogły zawijać statki o zanurzeniu sięgającym 11 metrów (niemal 2 metry więcej niż obecnie) i z ładunkiem 45-50 tys. ton (obecnie jest to 25-30 tys. ton). Pozwoli to znacznie zwiększyć obroty portów w Szczecinie i Świnoujściu. Jest to jedna z największych inwestycji sektora morskiego w Polsce, która pozwoli na umocnienie naszej pozycji w basenie Morza Bałtyckiego.

Podczas pogłębiania robotnicy wielokrotnie natykali się na przeróżne obiekty. Jak informował Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście, z Odry wydobyto około 100 ton zabytkowych przedmiotów, w tym dokładnie 44 053 przedmioty ferromagnetyczne. 1687 z nich zostało uznanych za niebezpieczne. Jak przyznał wiceminister infrastruktury Marek Gróbarczyk, ilość wyłowionych eksponatów zaskoczyła wszystkich zaangażowanych w prace.

Spora część wydobytych z dna obiektów okazała się wartościowa od strony historycznej. Dzięki współpracy Urzędu Morskiego w Szczecinie, który realizował prace, z Zachodniopomorskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu i Zachodniopomorskiego Stowarzyszenia Dziedzictwo Morza wiele z tych przedmiotów zostało zidentyfikowanych, zabezpieczonych i opisanych. Zabytki wyłowione z toru wodnego można było obejrzeć na własne oczy podczas wystawy, która jest prezentowana w kilku miastach w kraju, a po raz pierwszy została pokazana na przełomie października i listopada w Warszawie, w budynku Ministerstwa Infrastruktury przy ul. Nowy Świat 6/12.

Na wystawie znalazły się zarówno najciekawsze eksponaty, jak i plansze prezentujące inne znaleziska. Pośród wyłowionych obiektów było wiele zabytków techniki morskiej. Wydobyto około 100 różnego rodzaju kotwic (w tym takie, których waga przekraczała kilka ton), ale również przeróżne boje i fragmenty łodzi i statków, przeważnie rybackich. Jak można było się spodziewać, nie brakowało pozostałości po działaniach militarnych, głównie z czasów II wojny światowej. Robotnicy wydobyli wiele materiałów wybuchowych – bomb, amunicji i wszelkiego rodzaju niewybuchów, ale do najbardziej spektakularnych obiektów należą elementy niemieckiego pancernika Lützow, który został zbombardowany przez aliantów w 1945 w Świnoujściu, oraz fragmenty amerykańskiej Latającej Fortecy, czyli bombowca Boeing B-17: śmigło, silnik lotniczy i wielkokalibrowy karabin Browning 50. Samolot został zestrzelony w październiku 1944 roku podczas nalotu na fabrykę w Policach. Ponadto pośród wyłowionych z toru wodnego obiektów znaleziono broń i osobiste przedmioty należące do żołnierzy i rybaków.

Wystawę zabytków wyłowionych z toru wodnego Szczecin-Świnoujście, na jaką złożyło się łącznie 25 plansz i eksponatów, można było oglądać w Warszawie od 28 października do 5 listopada. Następnie ekspozycja rozpoczęła podróż po Polsce – prezentowano ją m.in. w Szczecinie, Wrocławiu, Kołobrzegu i Elblągu. Wiceminister Marek Gróbarczyk stwierdził, że ma nadzieję, że przyczyni się ona do zwiększenia zainteresowania sektorem morskim w kraju. Wystawa była objęta patronatem ministerstwa infrastruktury.