Maersk i Hong Lam Marine pomyślnie przeprowadziły pierwszą na świecie operację bunkrowania metanolem kontenerowca Maersk w Raffles Reserved Anchorage w Singapurze ogłosiły Zarząd Portu Singapur i Maersk w końcu lipca br. Ale nie jest to pierwsze bunkrownie statku metanolem. Szlak przetarły Stena Line i Port w Göteborgu. Przebudowany w stoczni Remontowa prom Stena Germanica wykonał milowy krok w zakresie wykorzystania metanolu jako paliwa okrętowego. 

Prom Stena Line był pierwszym na świecie statkiem niebędącym zbiornikowcem, który został bunkrowany metanolem z pływającej bunkierki.

– To działanie otwierające drzwi i dowodzące, że istnieje wykonalne rozwiązanie radzenia sobie z bunkrowaniem metanolu ze statku. To wzmacnia naszą pozycję jako hubu bunkrowego, a także pokazuje innym portom, że można to zrobić w bezpieczny i efektywny sposób – nie tylko tutaj, ale także w innych portach na całym świecie – powiedział Christoffer Lillhage, Senior Business Development Manager Energy w Göteborg Port Authority po wykonaniu operacji bunkrowania STS.

Wyjaśnił on, że „Kluczem do sukcesu jest wspólna praca nad całym łańcuchem wartości w celu znalezienia pragmatycznego i bezpiecznego podejścia do wdrażania procedur bunkrowania metanolu. Ostatecznie przyczyni się to do osiągnięcia przez branżę celu, jakim jest dekarbonizacja żeglugi w ogóle”. 

Najpierw były cysterny na kołach

Do tej pory Stena Germanica bunkrowała metanol wyłącznie z samochodów cystern. Podobne operacje w przypadku bunkrowania LNG wykonuje się już w Zarządach Portu Gdynia i Gdańsk przy wsparciu operatorów transportu z rafinerii gdańskiej. 

W całym procesie współpracowało kilka podmiotów. Port w Göteborgu jako pierwszy na świecie opracował procedury operacyjne bunkrowania metanolem w kwietniu 2022 r. Wykonanie operacji bunkrowania powierzono firmie E&S Tankers, operatorowi bunkierki z metanolem. Metanol dostarczył producent i dostawca metanolu Methanex Corporation.

– Jako największy na świecie producent i dostawca metanolu, cieszymy się, że możemy kontynuować naszą współpracę ze Stena Line, aby pokazać, że metanol jest wiodącą alternatywą [dla okrętowych paliw kopalnych – MG] i przyszłościowym paliwem żeglugowym — powiedziała Karine Delbarre, wiceprezes ds. marketingu i logistyki, Methanex. 

– To pierwsze bunkrowanie metanolem statku niebędącego zbiornikowcem, które zostało przeprowadzone  z udziałem naszych partnerów E&S Tankers i Port of Göteborg, jest kolejnym dowodem na to, że metanol jest dostępny na całym świecie, bezpieczny w transporcie, przechowywaniu i obsłudze przy użyciu procedur podobnych do obowiązujących bunkrowanie konwencjonalnych statków morskich – podkreśliła Delbarre.

– Stena Germanica, łącząca Göteborg w Szwecji z Kilonią w Niemczech, stała się pierwszym na świecie promem napędzanym metanolem, kiedy Stena Line przekształciła 240-metrowy statek w 2015 r. we współpracy z Methanex, Wärtsilä, portem w Göteborgu i portem w Kilonii – powiedziała Maria Tornvall, szefowa ds. zrównoważonego rozwoju w Stena Line. 

Zaczęło się w Remontowej

Przypomnijmy, że siłownia i silnik promu Stena Germanica (Stena Hollandica  w latach 2001 - 2010) zostały przebudowane w gdańskiej stoczni Remontowa. Dokumentację wykonała Remontowa Marine Design & Consulting.  Pierwsza przebudowa promu miała miejsce w 2010 r. Wtedy wykonano naprawy konserwacyjne i dobudowano grupę nowych kabin mieszkalnych na pokładach pasażerskich od 9 do 11. 

Druga przebudowa został przeprowadzona w 2015r. Modernizacja obejmowała przebudowę głównego układu napędowego na metanol oraz zainstalowanie wszystkich wymaganych układów pomocniczych zgodnie z wymaganiami IMO. 

W czasie realizacji kontraktu  prom Stena Germanica (240 m długości) był pierwszym na świecie promem zasilanym metanolem i drugim co do wielkości promem Ro-Pax. Po modernizacji prom został skierowany na połączenie łączące Göteborg z Kilonią. 

– Chcemy ustanowić port w Göteborgu jako główne centrum bunkrowania alternatywnych paliw żeglugowych w północnej Europie. Dziś jesteśmy o krok bliżej tego celu i jesteśmy gotowi na przyjęcie większej ilości statków napędzanych na metanol – podkreślił  Christoffer Lillhage.

Antwerpia przeciera szlak

Zarząd Portu Antwerpia-Brugia poinformował, że 1 czerwca br.  przeprowadzono pierwsze bunkrowanie metanolu. W poście w mediach społecznościowych poinformowano, że 475 ton metanolu zostało zatankowane z barki Tamariva na Proman Stena Marine w terminalu SEA-Invest w Antwerpii. To pierwszy z serii trzech dwupaliwowych zbiornikowców MR budowanych przez Proman Stena Bulk Ltd.  Jest to jednostka o pojemności 49,9 tys. t. Statek Stena Pro Patria został ukończony w czerwcu 2022 roku, a w 2023 roku dołączą do niego dwa siostrzane statki, Stena Pro Mare i Stena Prosperous.

– Dzięki temu pierwszemu [bunkrowaniu STS – MG] umacniamy naszą globalną pozycję jako portu bunkrowania, aktywnie promując i opracowując przejrzyste  proceduty wykorzystania paliw alternatywnych, takich jak LNG, amoniak, wodór i metanol. Naszym  celem jest port wielopaliwowy – informuje w mediach społecznościowych  Zarząd Portu Antwerpia-Brugia. Obecnie w porcie bunkrowanych jest sześć mln t paliw okrętowych.

Zarząd Portów Antwerpia-Brugia zamierza być  portem wielopaliwowym, w którym od 2025 roku statki morskie i śródlądowe będą mogły bunkrować nie tylko paliwa okrętowe oparte na ropie naftowej ale także niskoemisyjne paliwa alternatywne, takie jak metanol, wodór. Dla statków z przyłączami będzie zapewniona energia elektryczna.

W Singapurze  metanol dla kontenerowca

Kontenerowiec Maersk to pierwszy na świecie statek tego typu pływający na zielonym metanolu. Został pomyślnie zatankowany około 300 tonami biometanolu z zarejestrowanego w Singapurze zbiornikowca  MT Agility należącego do Hong Lam Marine.  MT Agility pobierał wcześniej biometanol przechowywany w terminalach Vopak Singapore - Penjuru Terminal. Kontenerowiec formalnie otrzyma nową nazwę podczas ceremonii w Kopenhadze we wrześniu br.

Maersk i Hong Lam Marine pomyślnie przeprowadziły pierwszą na świecie operację bunkrowania metanolem kontenerowca Maersk 27 lipca 2023 r. na kotwicowisku Raffles Reserved Anchorage w Singapurze. Oczywiście operacja odbywała się  przy wsparciu władz morskich i Zarządu Portu Singapur (MPA), agencj rządowych i instytutów badawczych – podaje MPA. 

Operacja była na tyle poważna, że wymagała wielopłaszczyznowych przygotowań. Przygotowując się do operacji bunkrowania metanolu w Singapurze, MPA współpracowało z ponad 28 agencjami, partnerami i instytutami. 

Metanol przećwiczony i pod kontrolą

Kilka miesięcy wcześniej zorganizowano szereg ćwiczeń symulacyjnych (table-top exercises - TTX) i warsztatów.  Potem bunkrowanie przećwiczono w warunkach realnych w formie Ground Deployment Exercise (GDX). 

Pierwsze TTX odbyło się podczas Singapore Maritime Week 2023 w celu określenia warunków bezpieczeństwa oraz przećwiczenia  ról i obowiązków w przypadku konieczności interwencji  i przeprowadzenia skoordynowanej akcji gdy dojdzie do zakłócenia w trakcie bunkrowania  metanolem na morzu. 

Oddzielne  warsztaty przeprowadzono w celu identyfikacji zagrożeń (Hazard Identification  - HAZID) oraz zbadania zagrożeń i możliwości operacyjnych (HAZOP - Hazard and Operability Study), aby zidentyfikować potencjalne zagrożenia i opracować odpowiednie procedury zapobiegania, kontroli i łagodzenia skutków wybuchu lub pożaru w trakcie bunkrowania STS. 

Kolejnym etapem przygotowań do bunkrownia metanolem ze statku na statek, było dokonanie oceny podczas drugiego TTX i GDX na morzu w lipcu 2023 r. W tym wariancie, dokonano oceny zagrożeń konsultując się różnymi specjalistami i z wieloma zainteresowanymi stronami i przedstawicielami administracji morskich. 

Specjalny program gaszenia pożarów w trakcie bunkrowania metanolem był ćwiczony przez współpracujące załogi SCDF Employees Ltd (COSEM) dla personelu MPA i członków załogi Hong Lam Marine w ramach przygotowań do operacji bunkrowania.

Opis przygotowań do bunkrowania metanolem doje obraz zagrożeń jakich można spodziewać się w przypadku bunkrowania tym paliwem w systemie STS na kotwicowisku lub w porcie. A wyobraźmy sobie, że takie bunkrowanie trzeba by przeprowadzić w  Gdańsku lub w środku miasta w Gdyni albo na kotwicowisku Zatoki Gdańskiej. 

DNV przygotowuje do użycia metanolu

Już rok temu DNV dodało nowy rozdział do swojego dokumentu „Paliwa alternatywne dla kontenerowców”, badając metanol jako potencjalne paliwo dla statków w świetle celów dekarbonizacji IMO. W dokumencie przeprowadzona  jest dogłębna analiza procedur związanych z wykorzystaniem tego paliwa, która opisuje wszystkie obowiązujące wymagania prawne i projektowe. 

A pamiętajmy, że pierwszy statek zdolny do wykorzystania metanolu wyszedł ze stoczni remontowej kilka lat temu. 

Okazuje się, że „wymagania dotyczące metanolu są znacznie mniej złożone niż wymagania dotyczące LNG — twierdzi  Jan-Olaf Probst, wiceprezes ds. rozwoju biznesu w DNV. Uzasadnia to tym, że  „Metanol nie jest kriogeniczny, ciekły w temperaturze otoczenia i nie wymaga chłodzenia ani specjalnych i drogich materiałów do zbiorników i rur. Istnieją odpowiednie technologie przechowywania i obsługi oraz wiedza specjalistyczna, a bunkrowanie byłoby stosunkowo łatwe do wdrożenia”.

Jego przewidywania się spełniły, bowiem firmy zajmujące się bunkrowaniem LNG, szybko opanowały tankowanie metanolu. Nie znaczy to, że temat jest łatwy do ogarnięcia przez operatorów statków i służby zajmujące bezpieczeństwem w porcie. 

Metanol – wyzwaniem dla portów

Metanol jest wyzwaniem dla konstruktorów jednostek, bowiem zbiorniki na metanol mogą być zintegrowane z konstrukcją kadłuba, ale wymagają więcej miejsca na pokładzie niż LNG lub ciężki olej opałowy (HFO) jeśli mają zapewnić operowanie na takich samych dystansach jak statki wykorzystujące paliwo okrętowe lub gaz ze zbiorników LNG. 

– W większości obecnych silników metanol wymaga paliwa pilotażowego do wydajnego spalania, więc olej napędowy musi być również przewożony na pokładzie, podwajając się również jako paliwo rezerwowe – podkreśla ekspert DNV.

Aktualnie na świecie operuje 25 jednostek, które mogą być zasilane metanolem. Portfele zamówień opiewają na 81 jednostek. W czerwcu br. Maersk złożył zamówienie na sześć średniej wielkości kontenerowców. Zostaną one wyposażone w silniki dwupaliwowe zdolne do pracy na zielonym metanolu. 

Yangzijiang Shipbuilding Group zbuduje sześć statków o pojemności 9 tys. TEU, które zostaną dostarczone w 2026 i 2027 roku. W 2021 r Maersk zamówił pierwszy na świecie kontenerowiec zasilany metanolem. Zamawiając kolejne sześć statków, portfel zamówień duńskiego armatora wypełnił się obecnie 25 statków z możliwością użycia metanolu.

Porty przyjmujące kontenerowce Maersk, a więc również porty polskie muszą więc zostać przygotowane do bunkrowania zielonym metanolem. Ponieważ opanowano już bunkrowanie LNG, wydaje się, że nie powinno być problemu z dostosowaniem standardów bunkrowania metanolem z nabrzeża. 

Do bunkrowania w systemie STS trzeba będzie zapewne odwołać się do wiedzy i doświadczeń portów i operatorów, którzy już opanowali  bunkrowanie w tym systemie w porcie i awanporcie.