Porty brytyjskie po kryzysie 2008-2009 znalazły się na równi pochyłej. Po wyjściu Wielkiej Brytanii z UE i pandemii Covid działały ze zmiennym szczęściem. W niektórych portach przeładunki nawet rosły. A ponieważ porty są zwierciadłem gospodarki, przegląd ich statystyk daje dobry obraz tego, co dzieje się z gospodarką Albionu po opuszczeniu Unii Europejskiej. 

Spójrzmy na lata 2019-2023. W kolejnym kwartale 2023 r. porty brytyjskie notują zmniejszenie podaży ładunków w imporcie i eksporcie. W efekcie utrzymuje się spadek przeładunków o 6% w II kwartale br., a podaż ładunków dowożonych i odwożonych morzem wciąż pozostaje poniżej wielkości z 2022 r. oraz 2019 r.

- Istnieją przesłanki, że podaż towarów prawdopodobnie nie osiągnie poziomu z 2019 r., czyli po wyjściu Wielkiej Brytanii (UK) z Unii Europejskiej (UE) – informuje Department for Transport (DfT). 

Nie jest to zaskoczeniem, bowiem analiza Office for Budget Responsibility (OBR) dotycząca Brexitu zakładała, że handel między Wielką Brytanią a UE będzie w dłuższej perspektywie o około 15% niższy, niż gdyby Wielka Brytania pozostała w UE. 

Z najnowszych opracowań OBR dotyczących wpływu brexitu na handel w Wielkiej Brytanii, opublikowanych w marcu 2022 r., wynika również, że Wielka Brytania jest  gospodarką mniej aktywnie funkcjonującą w handlu międzynarodowym niż do 2019 r. W efekcie, udział handlu w produkcie krajowym brutto (PKB) spadł o 12% od 2019 r. To największy spadek wymiany handlowej spośród  wszystkich krajów grupy G7 – zauważa DfT.

W br. ożywił się ruch pasażerski między Albionem a Kontynentem. Przewozy pojazdów osobowych poddają się sezonowym zmianom podaży. Wzrasta ruch pojazdów osobowych w ruchu promowym. W II kwartale 2023 r. turystów jest o 20% więcej w porównaniu z zimowym dołkiem notowanym na początku roku.

Dysproporcja w ruchu pasażerskim w stosunku do analogicznego kwartału 2019 r. również zmniejszyła się od zeszłego roku do zaledwie 9% w porównaniu z drugim kwartałem 2019 r. To stanowi najniższą różnicę procentową od czasu pandemii. Jest to efekt zwiększonej aktywności osób przekraczających granicę własnymi samochodami. 

Ładunki płynne i masowe na minusie

Podaż płynnych ładunków w głównych portach Wielkiej Brytanii w okresie od kwietnia do czerwca 2023 r.  spadła o 2% do 43,4 mln ton w porównaniu z drugim kwartałem 2022 r. Milford Haven odnotowało największy spadek spośród wszystkich głównych portów Wielkiej Brytanii – 0,9 mln ton. ton (spadek o 10%). 

Tees i Hartlepool odnotowały w tym okresie wzrost podaży płynnych ładunków o 0,8 miliona ton (26%). To największy wzrost w zakresie przeładunku płynnych w porównaniu do wszystkich głównych portów Wielkiej Brytanii. Wzrost ten w porównaniu z ubiegłym rokiem wynika jednak w dużej mierze ze znacznego spadku eksportu ropy naftowej zaobserwowanego w Tees i Hartlepool w drugim kwartale 2022 r. 

W drugim kwartale  2023 r. podaż suchych ładunków masowych spadła o 9% do 22,1 mln ton w porównaniu z tym samym kwartałem 2022 r. Do tego w dużej mierze przyczynił się spadek popytu gospodarki Albionu. W efekcie w głównych portach Wielkiej Brytanii zmalała ilość masowców cumujących z dostawami.

Porty Grimsby, Immingham i Liverpool zanotowały istotny spadek przeładunków masowych. Łącznie w II kwartale br. przyjęto 1,3 miliona ton masowych, co oznaczało zmniejszenie o 60% dostaw w terminalach masowych.

Kontenery na plusie 

Podaż w terminalach lo-lo w II kwartale 2023 r. niewiele się zmieniła w porównaniu z II kwartałem 2022 r. Zmalała jedynie o niecały procent do 15,9 mln ton. Natomiast porównując II kwartał 2023 r. z I kwartałem 2023 r., dostawy ładunków w kontenerach  wzrosły, co terminale przeładowujące pojemniki odnotowały jako wzrost o 10%. 

W I kwartale 2023 r. podaż  kontenerów w brytyjskich terminalach kontenerowych była najniższa od czasu pandemii. Ministerstwo Transportu uważa, że prawdopodobnie wynikało z niskiego popytu na towary gotowe. Spowodowane było to efektem wysokiej inflacji i rosnących kosztów życia, a także ograniczeń produkcji opartej o komponenty z Azji, głównie z ChRL.

Wzrost ruchu kontenerowego w II kwartale 2023 r. może wynikać ze wzrostu zaufania konsumentów, które według Indeksu zaufania konsumentów GfK w czerwcu 2023 r. osiągnęło najwyższy poziom od 17 miesięcy. 

To zaktywizowało import dóbr konsumpcyjnych i przełożyło się na wzrost podaży kontenerów. Wyniósł on 9% w porównaniu z I kwartałem 2023 r. i 5% w porównaniu z II kwartałem 2022 r.

Dover ratuje transport ro-ro

Tonaż ładunków typu ro-ro spadł o 2% do 23,7 mln ton w porównaniu z pierwszym kwartałem 2023 r. z tym II kwartałem 2022 r. Zmniejszenie podaży ro-ro odczuły najbardziej porty Grimsby i Immingham.

Zanotowały one mniej ładunków o 0,6 mln t, co oznacza zmniejszenie towarów na kołach o 15% w stosunku do II kwartału 2022 r. W tym samym okresie liczba jednostek frachtowych wzrosła o 2%, co wynika z przyrostu o 44 tys.  jednostek. Wzrost ten był spowodowany wzrostem o 119 tys.  jednostek frachtowych obsługiwanych w Dover.

W II kwartale 2023 r. liczba jednostek niefrachtowych ro-ro wzrosła o 7% do 2 mln w porównaniu z tym samym kwartałem 2022 r. Największy wzrost odnotowano w Dover, Grimsby i Immingham. W tych ostatnich dwóch portach w porównaniu z II kwartałem ubr. odnotowano wzrost odpowiednio o 55 tys. i 45 tys. samochodów i autobusów.

Wzrost liczby samochodów osobowych, vanów i autobusów  w Dover przypisano wzrostowi ruchu turystycznego. Wyraźnie dał się zauważyć przyrost liczby pojazdów pasażerskich po zniesieniu ograniczeń w podróżowaniu związanych z covidem. 

W skali kraju liczba transportowanych  jednostek niefrachtowych nadal jest o 23% niższa niż w tym samym kwartale 2019 r. Wzrost o 53% liczby jednostek niefrachtowych typu ro-ro pomiędzy I kwartałem 2023 r. a II kwartałem 2023 r. tłumaczy się wahaniami sezonowymi.

Porty zwierciadłem gospodarki

W 2022 r. we wszystkich portach Wielkiej Brytanii przeładowano łącznie 458,9 mln ton ładunków, co oznacza wzrost o 3% w porównaniu z 2021 r., ale wciąż podaż ładunków w porach Wielkiej Brytanii jest o 5% niższa niż w 2019 r.

Ładunki płynne, które dominują w przeładunkach  od 2000 r. wykazują tendencję spadkową. Jedynie  w 2022 r. znacząco wzrosły (o 11% w stosunku do 2021 r.) w wyniku zwiększonego popytu UE na ropę naftową ze złóż Morza Północnego. To efekt zmian logistyki dostaw po napaści Rosji na Ukrainę i wprowadzeniu sankcji w handlu z Rosją. 

Podaż ładunków ro-ro wzrosła o 4% po 3-letnim okresie spadkowym. To efekt wzrostu ruchu turystycznego. Zmniejszenie  przeładunków masowych suchych w 2022 r. wyniosło 3,2 mln ton (o 3%). Jednak utrzymało się nieco powyżej poziomu z 2019 r. Podaż  ładunków w kontenerach  nieznacznie spadła o 3% w 2022 r. i o 7% w stosunku do 2019 r. 

Nawet pobieżny przegląd sytuacji w portach brytyjskich jest dowodem, że wyprowadzenie gospodarki brytyjskiej z Unii Europejskiej odbiła się niekorzystnie na kondycji tego wyspiarskiego kraju. 

Fot. Depositphotos