Morze Czerwone klasyfikowane jest jako morze śródlądowe międzykontynentalne zlokalizowane między Afryką i Półwyspem Arabskim. Porty Morza Czerwonego to ostatnie punkty transportowe na skraju Oceanu Indyjskiego, a znajdujące się przed przejściem przez Kanał Sueski w kierunku Europy. Stąd w wielu przypadkach posiadają one dla państw, w których się znajdują, strategiczne znaczenie. Region to również punkt zapalny wielu ścierających się interesów, przez co obszar ten jest pod szczególną uwagą międzynarodowej społeczności.

Port Suez – brama kanału

Portem, który wieńczy przejście przez Kanał Sueski prowadzący z Morza Śródziemnego jest Suez. To również port początkowy dla podróży z Oceanu Indyjskiego poprzez Morze Czerwone do Europy. Port zwany jest również Taofik. Został stworzony podczas budowy kanału w latach 1859-1869. W porcie tym znajduje się między innymi bardzo ważna baza paliwowa, ale jest to również port postojowy przed lub po przejściu przez Kanał Sueski. Poza tym obszar ten to ważny punkt logistyczny na transportowej mapie Egiptu.

Zatoka Akaba – na styku czterech krajów

Zatoka Akaba to jedynie niewielka część Morza Czerwonego. Jednakże jest obszar bardzo newralgiczny dla lokalnego i międzynarodowego handlu, a także polityki. To tutaj zbiegają się granice aż czterech ważnych państw regionu: Egiptu, Izraela, Jordanii oraz Arabii Saudyjskiej. Głównym portem tego rejonu jest jedyny port morski Jordanii, czyli Akaba. To bardzo ważny węzeł transportowy nie tylko dla samego Królestwa Jordanii, ale również całego regionu, włączającego sąsiadujące państwa. Ze względu na ważny, tranzytowy charakter tego portu, który obsługuje poza gospodarką swojego kraju również wiele sąsiadujących państw, cały obszar miasta jest specjalną strefą ekonomiczną z wieloma ulgami podatkowymi i ułatwieniami w prowadzeniu międzynarodowego handlu. Znajduje się tutaj duży terminal kontenerowy zlokalizowany w pobliżu granicy z Arabią Saudyjską. Obsługiwany jest on przez największych światowych przewoźników kontenerowych. Roczne zdolności obrotu sięgają niebagatelnych 1,3 mln TEU.

Podobny niewielki wycinek wybrzeża morskiego posiada nad Zatoką Akaba Izrael. Znajduje się tutaj również ważny (ale już bardziej dla samego Państwa Izrael) port Ejlat. Pozwala on na zawijanie do tego kraju statków płynących z Oceanu Indyjskiego i Dalekiego Wschodu z pominięciem drogi przez Kanał Sueski. Ma to znaczenie strategiczne dla gospodarki i bezpieczeństwa tego kraju, ponieważ tworzy istotną alternatywę dostępu. Znajdują się tu dwie części: port główny, obsługujący masowce oraz jednostki ro-ro, a także terminal naftowy. Jego roczny obrót to średnio około 40 mln ton ropy. W porcie Ejlat znajduje się bardzo ważny węzeł importowy dla aut przewożonych drogą morską z Dalekiego Wschodu (Japonia, Korea Południowa). Stanowi to blisko 60% obrotów tego portu. Władze portu inwestują również w rozwój infrastruktury do przeładunku towarów skonteneryzowanych. Oprócz tego w jego granicach znajduje się stocznia, a także ważna baza marynarki wojennej, w tym izraelskich sił specjalnych, które są zdolne do przeprowadzenia w razie potrzeby szybkich akcji interwencyjnych na akwenie Morza Czerwonego.

Południowa część Morza Czerwonego

Ważnym portem regionu są Duba oraz Janbu położone na wybrzeżu Arabii Saudyjskiej. Port Duba to ważny i nowoczesny węzeł pasażerski, ale również port posiadający nabrzeża do obsługi ładunków tocznych, masowych i drobnicowych. Znajduje się tutaj również część dedykowana przeładunkom kontenerów. Z kolei port Janbu (Yanbu) to ważny punkt dostępowy do innego miasta Arabii Saudyjskiej – Medyny. Port obsługuje rocznie około 3,5 mln ton ładunków.

Szczególne znaczenia dla handlu i transportu morskiego dla Arabii Saudyjskiej ma przede wszystkim port Jeddah (Dżedda), formalnie nazwany Jeddah Islamic Port. Jest on swoistą bramą transportową do Arabii Saudyjskiej, a także ważnym węzłem transportu ładunków i pasażerów do Mekki. Do portu Dżedda zawija rocznie około 5 tysięcy jednostek morskich. Znajdują się tutaj dwa ważne terminale kontenerowe o rocznych zdolnościach przeładunkowych sięgających 7,5 mln TEU. Oprócz tego port obejmuje między innymi dwa w pełni wyposażone terminale obsługi drobnicy i ładunków  break bulk. W obszarze portu znajdują się również stocznie remontowe, inne nabrzeża wielofunkcyjne, a także bardzo ważne terminale pasażerskie.

Wielkość importu z Arabii Saudyjskiej do Polski wynosi około 260 mln euro, co stanowi w przybliżeniu 0,1% udziału w całkowitym obrocie. W skład importowanych towarów wchodzą przede wszystkim produkty z ropy naftowej, polimery, a także blachy aluminiowe. Te towary przewożone są zazwyczaj jako masowe lub półmasowe. Czasami przewozy tych towarów realizuje się w kontenerach, w których przewozi się także inne importowane i eksportowane do Arabii Saudyjskiej produkty. Transport pomiędzy Arabią Saudyjską i Europą wynosi około 2 - 3 tygodnie, wliczając to tzw. porty podrożne i transhipmenty.

Z kolei Port Hodeidah (Al-Hudajda) znajdujący się w Jemenie posiada również w swojej części port rzeczny. Ten kompleks słynie z eksportu kawy, skór oraz bawełny. Eksportuje się stąd również węgiel. Jest to strategiczny port dla Jemenu, o który w 2018 roku toczono zacięte walki pomiędzy jemeńskimi siłami rządowymi a szyickimi rebeliantami Huti. Wtedy też międzynarodowa koalicja pod przywództwem Arabii Saudyjskiej wsparła siły rządowe Jemenu.  

Kolejnymi istotnymi punktami na mapie portów są również Port Ghalib i Marsa Alam w Egipcie. Po stronie afrykańskiej znajduje się również ważny Port Sudan – najważniejszy port państwa o takiej samej nazwie założony przez Brytyjczyków w 1809 roku jako zwieńczenie linii kolejowej, łączącej wybrzeże Morza Czerwonego z rzeką Nil. W 2020 roku Władimir Putin ogłosił, że Port Sudan stanie się bazą dla rosyjskiej marynarki wojennej. Planowano tam bazowanie co najmniej 4 okrętów oraz 300 osób personelu.

Przejście na Zatokę Adeńską

Granicą obszaru Morza Czerwonego jest południowe przejście pomiędzy kontynentem afrykańskim i Półwyspem Arabskim. W praktyce linię tę wyznacza Dżibuti po jednej stronie oraz port Aden po drugiej stronie.

Radosław Marciniak