Port w Kłajpedzie na drodze zrównoważonego rozwoju. Przygotowano plan działania

Zarząd Portu Kłajpeda poinformował 23 czerwca o ogłoszeniu raportu zrównoważonego rozwoju, sporządzonego zgodnie z nowymi, jeszcze nieobowiązkowymi wymogami Unii Europejskiej, W zamierzeniu stanie się to kolejnym krokiem w transformacji operacji portowych głównego "okna na świat" Litwy.

Działania związane z wdrażaniem rozwiązań w branży portowej przyjaznych środowisku wpisują się w najnowszą politykę głównego, litewskiego portu. Zdaniem zarządu zrównoważony rozwój w biznesie często wiąże się z obowiązkiem, regulacjami lub raportowaniem, a także zmianą nim zostaną odgórnie narzucone przepisy, niejako chcąc wyznaczać tym nowe trendy oraz gotowość do zmian. Stąd już w zeszłym roku Port Kłajpeda został pierwszym portem wśród państw bałtyckich, który otrzymał certyfikat Port Environmental Management System (PERS). 

– Nowoczesny port musi być w stanie patrzeć szerzej – nie tylko planować przeładunek lub inwestycje, ale także oceniać swój wpływ na środowisko, miasto i ludzi. Przygotowaliśmy raport zrównoważonego rozwoju nie dlatego, że jest to konieczne, ale dlatego, że ważne jest dla nas, aby wiedzieć, gdzie jesteśmy i jak możemy iść naprzód. Pozwala nam to podejmować decyzje odpowiedzialnie, rozsądnie i długoterminowo. Zrównoważony rozwój w naszych działaniach to nie kampania – to konsekwentna praca, którą postrzegamy jako naszą własną odpowiedzialność – zaznaczył Algis Latakas, dyrektor generalny Państwowego Zarządu Portu Morskiego w Kłajpedzie.

Raport o zrównoważonym rozwoju Urzędu Portu Morskiego w Kłajpedzie został sporządzony zgodnie z wymogami dyrektywy Unii Europejskiej w sprawie sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (CSRD), a także przeprowadzono ograniczoną ocenę zapewnienia informacji o zrównoważonym rozwoju i przedstawiono wniosek z oceny. Dokument ocenia i ujawnia tematy z zakresu energii, zanieczyszczenia powietrza i zarządzania. Dokument omawia obecną sytuację, przedstawia możliwe przyszłe perspektywy, mocne strony i potencjalne wyzwania. Podkreślono w nim, że w przyszłości zapotrzebowanie na informacje o zrównoważonych działaniach korporacyjnych będzie rosło i zyskiwało coraz większe znaczenie. Działający w sposób zrównoważony uczestnicy rynku na tym też mają zyskać, lepiej radząc sobie w ramach konkurowania na rynku.

Zawarta w dokumencie dyrektywa zobowiązuje duże i średnie przedsiębiorstwa, w zależności od liczby pracowników i rocznych przychodów, do przygotowywania raportów o wynikach zrównoważonego rozwoju ich działalności. Do tej pory przedsiębiorstwa mogły swobodnie przekazywać informacje na ten temat, a wspomniana dyrektywa bardzo szczegółowo określa, jakie informacje muszą zostać przekazane. Zgodnie z nowymi przepisami, w raportach odtąd będą publikowane dane o wpływie działalności firmy na środowisko, społeczeństwo i wpływie tych czynników na działalność podmiotu, zgodnie z zasadą podwójnej istotności. W zamierzeniu więc, w przyszłości, będzie można zapoznać się z inicjatywami środowiskowymi dużych firm wyjątkowo szczegółowo. Oznacza to możliwość zapoznania się z danymi, ile energii elektrycznej i innych zasobów zużywają, czy też zobaczyć wskaźniki zanieczyszczenia, emisji CO2 itp. Sprawozdania muszą również zawierać informacje o warunkach pracy pracowników, zarządzaniu, przejrzystości itp.

Zgodnie z obecnie obowiązującymi aktami prawnymi obowiązek sporządzenia takiego sprawozdania pojawiłby się dopiero w 2026 roku, niemniej już wiadomo, że termin ten zostanie przesunięty. W ten sposób zarząd portu, który ma pierwszy taki raport i ocenił już podjęte kroki w celu zmniejszenia wpływu swojej działalności na środowisko, chce być "krok do przodu", wypracowując odpowiednie kierunki postępowania i łatwo wdrożyć dyrektywy i wytyczne unijne, nie musząc tego potem robić "na szybko", ryzykując błędami i obarczając się zarówno kosztami, jak i nerwami.

Raport odnotowuje także aspiracje Portu Kłajpeda i firm działających na jego terenie do zużywania jak największej ilości zielonej energii i redukcji emisji gazów cieplarnianych. Coraz częściej wybiera się korzystanie z energii elektrycznej wytwarzanej wyłącznie ze źródeł odnawialnych. Tylko w maju tego roku otwarto nową bazę floty, która została zaprojektowana tak, aby bezpiecznie i wydajnie pomieścić specjalistyczny sprzęt do konserwacji infrastruktury portowej, zbierania zanieczyszczeń itp. Warsztaty naprawcze będą również wykorzystywane do konserwacji i częściowych napraw sprzętu oraz do dostarczania wody do statków. Na terenie obiektu znajduje się stacja ładowania samochodów elektrycznych, a energia elektryczna z lądu będzie zasilać również dwie nowe hybrydowe łodzie pilotażowe i statek do zbiórki odpadów zasilany wodorem i elektrycznością. Ponadto na dachu budynku została zainstalowana elektrownia słoneczna, z myślą o spełnianiu najwyższych standardów efektywności energetycznej. W czerwcu ub. r. władze tego kluczowego, litewskiego portu podpisały też umowę z estońską firmą Baltic Workboats na dwie nowe, hybrydowe łodzie pilotowe. Zostaną wyposażone w napęd elektryczny, który pozwoli na ograniczenie emisji CO2. Będą one towarzyszyć statkom wpływającym i wypływającym z portu. Do zamawiającego mają trafić w okresie półtora roku od zawarcia umowy na ich dostarczenie.

Z kolei na terenie byłej bazy floty zostanie otwarte pierwszy na Litwie ośrodek produkcji i dostawy zielonego wodoru, Planuje się, że na początku 2026 roku produkowany tam surowiec zostanie wykorzystany do zasilania pierwszego w kraju statku do zbiórki odpadów zasilanego wodorem, należącego do Zarządu Portu w Kłajpedzie. którego budowa jest już prawie ukończona. Wszystkie te inwestycje mają podobny cel, ograniczenie zużycia paliw konwencjonalnych i dążenie do osiągnięcia neutralności klimatycznej. Do tego dochodzi zmniejszanie hałasu, ograniczenie zanieczyszczenia powietrza i wody, a także poprawę warunków prowadzenia działalności gospodarczej, zwiększając konkurencyjność i obniżając związane z tym koszty. W ten sposób na modernizacji portu w Kłajpedzie ma zyskać tak środowisko, jak i mieszkańcy miasta i regionu.

Do innych przedsięwzięć należy nowy terminal statków wycieczkowych, który w zamierzeniu zwiększy atrakcyjność obszaru w pobliżu starego miasta i poprawi warunki dla lokalnych przedsiębiorstw. Planowany jest także rozwój południowej mariny powinien rozwiązać problem cumowania i promować żeglugę. Przy tym plany rozwoju portu są okresowo przedstawiane mieszkańcom, a ich uwagi będą brane pod uwagę i dążąc do otwartego dialogu. Obok wpływu na środowisko i tym samym warunki mieszkalne dla społeczności istotne jest zapewnienie zatrudnienia w branży morskiej, na czym mają zyskać lokalni mieszkańcy, gospodarka, a także więzi Litwinów z branżą morską.