Historia Miasta Hel zaczyna się ponad X wieków temu. Można przypuszczać z dużą dozą pewności, że życie mieszkańców od zawsze związane było z morzem i uzależnione od jego zmiennych „humorów”.

Z kronik wiadomo, że w 1219 r. sztorm  wyrzucił  na Hel statek wiozący wysłannika króla Waldemara II "zwycięzcy". Osada rozwijała się i w drugiej połowie XIII wieku otrzymała prawa miejskie nadane przez księcia Świętopełka II. Hel przez lata rozwijał się i znany był z dostaw śledzi dla odbiorców w kraju. Co oznacza, że rybołówstwo miało tu silną pozycję w aktywności gospodarczej. 

Hel przeżywa wzloty i okresy słabej aktywności. Ożywia go budowa portu w latach 1882 -1883. Rozwija się rybołówstwo. A także żegluga pasażerska. Aktywność rośnie, gdy miasto i port po 1918 r. zaczynają działać w granicach Polski. W  latach 1924-1925 i 1930-1933 zachodnią drewnianą palisadę zamienia falochron i molo z  żelbetu.  „Drewniane konstrukcje wymieniono częściowo dopiero w 1921 roku. W latach międzywojennych była to największa polska baza rybołówstwa. W 1921 roku było tu zarejestrowanych w sumie 180 rybaków, 42 kutry motorowe i 175 rybackich łodzi żaglowo-motorowych. W 1923 zastąpiono konstrukcję  drewnianą betonową nadbudową, a przy okazji przedłużono falochron zachodni pełniący funkcję mola”  - informuje portal https://hela.com.pl za broszurą prof. Andrzeja Ropelewskiego "Z historii helskiego portu". 

W wyniku rozbudowy w latach 1929-34 i „wydłużenia" falochronu zachodniego dobudowano przedłużenie w formie litery "Y". W efekcie port uzyskał kształt podobny do obecnego. Nie można pominąć faktu, że przez lata Hel był dużą bazą Marynarki Wojennej RP i zasłynął z wielodniowej obrony w 1939 r. Po 1946 r. port był rozbudowywany i modernizowany, a na jego terenie powstawały nowe inwestycje umożliwiające uprawianie rybołówstwa, przetwórstwa ryb oraz  żeglugi pasażerskiej i jachtowej. Dzisiaj Zarząd Portu Morskiego Hel Sp. z o.o. jest jednoosobową spółką Gminy Miasta Hel.

O potencjale i ofercie portu Hel mówi Joanna Kosińska, Prezes Zarządu Portu Morskiego Hel w rozmowie z Markiem Grzybowskim z Bałtyckiego Klastra Morskiego i Kosmicznego. 

Płynąc do Gdyni i Gdańska wielu marynarzy z Trójmiasta mijając Hel, czuje że jest już w domu. Dla wielu Polaków Hel to miejsce letniego wypoczynku lub morskich wycieczek. Port w Helu to miejsce od którego rozpoczynamy wizytę na Półwyspie. Jak można scharakteryzować miejsce portu na Bałtyku i w najbliższym regionie? Jaki jest główny profil działalności portu? 

Port Hel ma charakterystyczne położenie w południowej części Mierzei Helskiej i oprócz funkcji związanych z obsługą żeglugi pasażerskiej, rybołówstwa i żeglarstwa, umożliwia działalność przemysłową związaną z przetwórstwem rybnym. Każdego roku w porcie zaczyna lub kończy podróż wielu pasażerów. Według danych z 2019 r. Hel drogą morska odwiedziło 201 tys. osób. To jeden z najlepszych wyników wśród wszystkich polskich portów morskich. Hel ma połączenia żeglugi pasażerskiej z portami i przystaniami trójmiejskimi i jest dużą atrakcją turystyczną regionu. Nowością są stałe połączenia na linii Hel-Jastarnia. Ponadto, z Helu można odbyć także rejsy pasażerskie o charakterze turystyczno-widokowym, podczas których jednostki nie zawijają do innych portów i przystani.

Z usytuowania Helu na skraju Zatoki Gdańskiej korzystają również żeglarze. 

W kontekście żeglarstwa należy zaznaczyć, że w porcie znajduje się marina z zapleczem sanitarnym dla jachtów. Stanowiska postojowe dla jachtów są zlokalizowane przy pływających pomostach. Mogą cumować tu jednostki do 13 m. Przy pirsie w basenie jachtowym są miejsca dla jednostek powyżej 13 m. Otoczona przez system falochronów, marina posiada 60 stanowisk pozwalających na cumowanie jednostek sportowych i turystycznych o zanurzeniu maksymalnym 4,5 m. W 2019 r. helską marinę odwiedziło ponad 3,1 tys. jachtów na postój przekraczający dobę. W liczbie tej nie ujęto wpłynięć jachtów na postój do dwóch godzin, bowiem wpłynięcia niezliczonesą nieodpłatne.

Hel od lat był miejscem postoju lub schronienia dla rybaków. Od wielu lat rybacy narzekają na przełowienie Bałtyku i brak ryb. Jak dzisiaj przedstawia się ten rodzaj aktywności?  

Oprócz obsługi żeglugi pasażerskiej i żeglarstwa, port Hel obsługuje również rybołówstwo. Hel jest portem rejestracji dla 21 jednostek rybackich w tym 9 kutrów. W porcie funkcjonuje Lokalne Centrum Pierwszej Sprzedaży Ryb prowadzone przez Zrzeszenie Rybaków Morskich Organizację Producentów z siedzibą we Władysławowie. W porcie działają firmy przetwórczo-połowowe i zajmujące się prowadzeniem chłodni składowych. Odbywają się też wyładunki ryby, głównie szproty. Dane za  2019 r.  to ponad 37 tys. ton. 

Do Portu Hel mogą wchodzić statki, których długość nie przekracza 80 m i zanurzenie 6 m. Warunki te mają zastosowanie, gdy występuje średni stan wody. Dzięki tym parametrom do portu zawijają również duże  żaglowce takie jak Fryderyk Chopin czy Pogoria. W porcie zlokalizowane są służby Straży Granicznej oraz Bosmanat Portu Hel podlegający Urzędowi Morskiemu w Gdyni.Hel jest bowiem jednym z morskich przejść granicznych dla ruchu towarowego i osobowego.

Jak wcześniej wspomniano Hel był intensywnie rozbudowywany. W porcie najważniejsze są nabrzeża. Jakie schronienie statkom zapewnia port? Jakim potencjałem dysponuje port? 

Port w Helu osłonięty jest od strony wód Zatoki Gdańskiej dwoma falochronami pełniącymi jednocześnie od wewnątrz funkcję nabrzeży. Falochron Południowy ma  180 m, a  Falochron Zachodni, pond trzykrotnie dłuższy, ma 615m. Wewnątrz portu najdłuższe jest Nabrzeże Wyładunkowe, które ma 240 m. Są jeszcze nabrzeża 146- metrowe Wyposażeniowe oraz Remontowe o długości 128 m. Pirsy Rybacki, Kaszubski oraz Wewnętrzny dysponują linią cumowniczą przekraczającą łącznie ponad 650 m. 

Dziękuję za rozmowę.