W ramach spotkania Europejskiego Uniwersytetu Morskiego Sea EU przedstawiciele z Polski mogli zapoznać się z projektem CAPTN uniwersytetu w Kilonii. Skrót pochodzi od  “Clean Autonomous Public Transport Network” i w sposób interdyscyplinarny nakreśla  drogę dojścia miasta nadmorskiego do transportu inteligentnego i przyjaznego środowisku.

Projekt prezentowano w czasie spotkania przedstawicieli Uniwersytetu Gdańskiego z przedstawicielami uczelni w Kilonii. Spotkanie w Kilonii to  jeden z elementów współpracy Uniwersytetu Gdańskiego z Uniwersytetem w Kilonii w ramach SEA EU, który wspiera kooperację w rozwoju nauki reSEArch-EU.  Ta część współpracy naukowej realizowana jest w ramach Kiel-Gdańsk Marketplace. Uniwersytet w Kilonii wspiera Kiloński Klaster Morski, a Uniwersytet Gdański – Bałtycki Klaster Morski i Kosmiczny.  

Kapitan na lądzie i wodzie

Początkowo projekt funkcjonował pod nazwą CAPTin Kiel. Jego celem jest utworzenie zintegrowanego systemu mobilności w Kilonii w oparciu autonomiczne i ekologiczne środki zapewniające transport publiczny na wodzie i na lądzie.  

– System oparty jest na wykorzystaniu przyjaznych dla środowiska autobusów i statków – wyjaśniał prof. Dirk Nowotka z uniwersytetu Kilońskiego.  Istota proponowanych rozwiązań wykorzystuje  mobilność sieciową.

– Jest to integracja środków inter- i multimodalna. Nie stawiamy na myślenie, organizowanie i oferowanie mobilności odrębnie w różnych środkach transportu, ale integrujemy zarządzanie transportem publicznym wzdłuż łańcuchów mobilności – wyjaśnia prof. Nowotka.

– W celu zapewnienia bezpieczeństwa i sprawności transportu autonomicznego niezbędne będzie zastosowanie systemów 5G – wyjaśniał Bjorn Schwarze, CEO, Addix.

Rozwiązanie wzorcowe, bo kompleksowe

Koncepcja zintegrowanego łańcucha mobilności opiera się na idei połączenia transportu publicznego na równych zasadach i udostępnienia go konsumentowi końcowemu. Od wielu lat w Kilonii podejmowano dotąd oddzielne działania na rzecz rozwoju transportu publicznego i publicznego i zmniejszenia emisji szkodliwych substancji.

Z podobnymi aktywnościami spotkamy się w Trójmieście. Niestety ograniczają się one do wyrywkowych działań w zakresie transportu drogowego i częściowo kolejowego. Całkowicie pomija się transport wodny.

Projekt realizowany w Kilonii ma ambicję zaproponować wzorcowe rozwiązanie dla aglomeracji leżących nad wodą, w których w sposób zrównoważony wykorzystuje się w transporcie publicznym wszystkie rodzaje środków transportu.

– Inicjatywa CAPTN świadomie łączy kwestie techniczne, ekonomiczne, społeczne, projektowe i społeczno-polityczne w celu opracowywania i oferowania innowacyjnych, rynkowych, kompatybilnych z systemem i zrównoważonych produktów i usług na całym świecie – wyjaśnia prof. Hauke Shramm z Fachhochschule Kiel, który prezentuje wraz z kolegami działanie systemu autonomicznego sterowania statkiem w czasie przejścia między nabrzeżami.

Rząd wspiera projekt

Projekt CAPTN wspiera rząd krajowy Szlezwik-Holsztyn. Dzięki temu możliwa jest koordynacja pracy wszystkich partnerów i interesariuszy, którzy budują sieć informatyczną oraz  prowadzą badania na akwenie wyznaczonym do testów statku autonomicznego usytuowanym w Kieler Innenförde.

Rząd krajowy wspiera również finansowo budowę statku testowego „Wavelab”. Prace nad projektem i badania modelowe nadzoruje prof. Henrik Dankowski z Instytutu Projektowania Morskiego oraz Technologii Morskich.

Projekt realizuje kilka grup roboczych. Inicjatywy CAPTN od 2018 r. finansowana jest ze środków i funduszy własnych Uniwersytetu w Kilonii. Kraj związkowy Szlezwik-Holsztyn finansował prace związane z rozwojem CAPTN od lutego 2020 r. do czerwca 2021 r. ze środków EFRR z Unii Europejskiej przeznaczonych na innowacje. CAPTN to kilka zintegrowanych projektów. Jednym z istotnych jest „Wavelab”. Jest statek testowy. Powstaje od podstaw we współpracy z lokalnymi firmami i uniwersytetami w Kilonii.  

Statek na prąd i wodór

– Modelowa jednostka ma zapewniać możliwość sprawdzenia działania innowacyjnych rozwiązań  najnowocześniejszych źródeł energii i koncepcji działania napędów i systemów energetycznych w pierwszej fazie wdrażania. Testowany będzie napęd elektryczny, który zasilany będzie z akumulatorów i ogniwa paliwowych – wyjaśnia  prof. Shramm.

Podkreśla się, że ogniwa paliwowe mogłyby, być zasilane  zielonym wodorem „Made in Schleswig-Holstein”. Wodór będzie produkowany z energii farm wiatrowych zainstalowanych w rafinerii Heide oraz systemów urządzeń ujętych w projekcie autobusów napędzanych wodorem firmy GP Joule w Północnej Fryzji. Studenci z Kiel University of Applied Sciences rozpoczęli już projektowanie autonomicznego statku doświadczalnego we współpracy ze stoczniami i projektantami przemysłowymi z Muthesius University of Fine Arts and Design.

Z kolei firma Kiel Tug and Ferry Company (SFK), operator wszystkich usług promowych na wodach Kilonii, w 2019 r. zleciła budowę nowego całkowicie elektrycznego 100-osobowego promu do użytku na linii nr 2. W Kilonii do zagadnień transportu publicznego podchodzi się więc kompleksowo, stawiając na innowacje i wykorzystując aktywność profesorów i studentów tamtejszych uniwersytetów.

Potrzebny prom i 20 innych statków

Należy podkreślić, że taki prom może bez problemów zbudować Hub produkcji statków zeroemisyjnych działających w Bałtyckim Klastrze Morskim i Kosmicznym, którego koordynatorem jest Crist. Stocznia ma doświadczenie w budowie promów zeroemisyjnych. Przypomnijmy, że pierwszy zbudowany tu prom elektryczny otrzymał kilka lat temu prestiżową nagrodę „Statek Roku”.

Szacowny popyt na promy i statki elektryczne w Kilonii to około 20 statków. Być może Crist dzięki współpracy między uniwersytetami i klastrami morskimi wypłynie również na wody Kilonii.

Wszak to miasto partnerskie Gdyni od ponad 35 lat. Dotychczasowa współpraca przejawiała się głównie w wizytach i rewizytach, sesjach i spotkaniach. Może nabierze nowych blasków i przyjmie, szerszy niż dotąd, wymiar gospodarczy i naukowy.


Zdjęcia: Marek Grzybowski