Wątpliwości wokół Przylądka Pomerania? Władze Świnoujścia mają swoje uwagi

Przedstawiona podczas ceremonii z okazji 75-lecia portów w Szczecinie i Świnoujściu koncepcja Przylądka Pomerania ma stanowić nową wizję rozwoju branży morskiej w regionie. Wiąże się to z przyszłością świnoujskiego portu, gdzie obecnie powstaje Głębokowodny Terminal Kontenerowy, ale na tej inwestycji się nie skończy. Choć plany są ambitne, pojawia się problem, jakim są obiekcje ze strony władz miasta. Nie jest to pierwsza tego rodzaju sytuacja.

Zgodnie z przedstawioną wizją, Przylądek Pomerania ma rozciągać się na obszarze blisko 186 hektarów, a jego częścią będzie zintegrowany falochron, gdy z kolei terminal kontenerowy będzie miał „tylko” 70 hektarów. Realizacja projektu jest powiązana z innymi inwestycjami w Świnoujściu i Szczecinie. W trakcie uroczystości z okazji jubileuszy szczecińskiego i świnoujskiego portu wiceminister infrastruktury, Arkadiusz Marchewka, wymienił jako przykłady poszerzenie Kanału Polickiego oraz toru podejściowego w Świnoujściu, aby mijanie się statków stało się bezpieczniejsze. Realizacja obu przedsięwzięć jest zaplanowana na 2026 rok. Więcej na ten temat pisaliśmy w tekście pt. Czym ma być Przylądek Pomerania?

Jak się okazuje, nie każdy patrzy optymistycznie na realizację planów związanych z rozwojem infrastruktury portowej. Portal Twoje Radio FM opublikował 30 września wywiad z Joanną Agatowską, prezydent Świnoujścia, która przekazała, że „połączenie pirsu oraz falochronu nie były konsultowane z władzami miasta”. Dodała też, że jeszcze w lipcu miasto pozyskało i przyjęło raport dotyczący oddziaływania budowy portu kontenerowego na obszar społeczno-gospodarczy, turystyczny, uzdrowiskowy i transportowy. Jej zdaniem temat Przylądka Pomerania to dla niej i Rady Miasta „zupełnie nowa informacja”. W związku z tym w październiku, podczas posiedzenia rady, prezes Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście, Jarosław Siergiej, ma osobiście radnym zaprezentować plan tego przedsięwzięcia oraz jego znaczenie tak dla portu, jak i miasta oraz jego mieszkańców.

– W mojej ocenie ta sytuacja wymaga nowych uzgodnień, a także otwartego dialogu społecznego. Ta kwestia powinna zostać poważnie potraktowana nie tylko przez samą spółkę, ale także przez Ministerstwo Infrastruktury i polski rząd – powiedziała Joanna Agatowska w trakcie udzielonego wywiadu.

Prezydent miasta dodaje też, że powiększanie terenu pod infrastrukturę portową „nie było dotąd przedmiotem żadnych rozmów, konsultacji ani ustaleń z samorządami”, a także że „tak to absolutnie nie powinno wyglądać”. Jej zdaniem „Morze Bałtyckie to dobro wspólne, ogólnonarodowe, i każda ingerencja w jego przestrzeń powinna być prowadzona z należytą starannością, szacunkiem i dialogiem”. Joanna Agatowska zapowiada też rozmowy z mieszkańcami w związku z podnoszonym też w przeszłości tematem referendum odnośnie zgody na realizację planowanych inwestycji, podkreślając znaczenie dialogu społecznego. Do końca tego roku mają zostać też przygotowane odpowiednie materiały i proces konsultacyjny, a jego realizację zaplanowano na początek przyszłego roku.

Krytyczna opinia świnoujskich władz odnośnie inwestycji związanych z rozwojem portu i planowanego terminala kontenerowego już wcześniej zdawała się stawiać znak zapytania, czy to przedsięwzięcie może zostać zatrzymane, a jeśli nie, to spowolnione. Obok tego krytyczne głosy szły ze strony przygranicznych, niemieckich samorządów. Przypomnijmy, że w lipcu tego roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, z powodu skargi organizacji ekologicznych z Niemiec, miał wstrzymać tymczasowo budowę terminala kontenerowego, jednakże na początku sierpnia oddalił ją. Wskazał, że Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska w żaden sposób nie uchybił obowiązującym przepisom, przeprowadził niezbędne uzgodnienia z organami, otrzymał stosowne opinie i rozpoznał wszystkie zarzuty, które zostały wniesione w odwołaniach.

Czytaj więcej: WSA w Warszawie oddalił skargi ekologów ws.terminala kontenerowego w Świnoujściu

Do sprawy odniosło się także Ministerstwo Infrastruktury. Na zapytanie Twoje Radio FM Arkadiusz Marchewka przekazał, że dziwi go postawa samorządowców i podkreśla, że celem władz jest „rozwój portów i przygotowanie ich tak, by służyły polskiej gospodarce”.

– Realizujemy projekt, o którym wszyscy wiedzieli od dawna. Zmieniamy koncepcję tak, aby była bardziej efektywna. Nic się tam nie zmieni w taki sposób, aby mogło to wzbudzać wątpliwości czy kontrowersje, bo te same statki, ten sam rodzaj statków, będą przypływać dokładnie w to samo miejsce. Falochron po prostu zostanie zintegrowany z lądem po to, aby w przyszłości można było myśleć o tym, żeby świnoujski port, najbardziej wysunięty na zachód na naszym wybrzeżu, mógł dalej się rozwijać. Zamiast obaw, zamiast wsadzania kija w szprychy, bardzo proszę wszystkich o pomoc w tej inwestycji, bo to jest inwestycja, która będzie służyć polskiej gospodarce – odpowiedział cytowany w tekście wiceminister.

Zarówno resort infrastruktury, jak i Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście podkreślają gotowość do dialogu z władzami miejskimi i mieszkańcami, a także spotkania w najbliższym czasie. Przedstawiciele podmiotów spotkali się z reprezentacjami władz samorządowych i świnoujścian w październiku ub.r., a także w lipcu ub.r. podczas Nadzwyczajnej V sesji Rady Miasta. Co należy zauważyć, jeszcze podczas uroczystości 75-lecia portów Jarosław Siergiej podkreślił, że zmiana koncepcji wywodzi się poniekąd z wniosków mieszkańców Świnoujścia. Wskazał, że „to nie jest tylko inwestycja portowa”. Dodatkowo pozostawienie urobku na miejscu, zamiast wywożenia go 70 km w morze w zamierzeniu zmniejszy ilość emisji do atmosfery pochodzącą ze statków, jak również wyeliminuje zmętnienie wód w miejscu zrzutu.

– Rozwijając port musimy również brać pod uwagę mieszkańców Świnoujścia. Musimy się wsłuchiwać w ich oczekiwania, w ich obawy. Wobec tego połączyliśmy postulaty mieszkańców Świnoujścia dotyczące braku dalszej ekspansji na wschód z ochroną środowiska – podkreślił prezes podczas wydarzenia.

Głębokowodny Terminal Kontenerowy w Świnoujściu powstaje na wschód od gazoportu. Będzie umiejscowiony na pirsie w morzu, a od strony morza ma być osłonięty falochronem. Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście S.A. stworzył również ogólne ramy koncepcji całej inwestycji, która ma być przyjazna środowisku. Istotną specyfiką działalności terminalu ma być jego minimalny wpływ na otoczenie i środowisko naturalne, a co było kluczowe przy wyborze jego lokalizacji. Ma to również istotne znacznie dla mieszkańców dzielnicy Warszów w Świnoujściu, która będzie od terminalu oddzielona naturalną ścianą lasu. W ubiegłym roku, 22 listopada, belgijsko-katarskie konsorcjum DEME CONCESSIONS N.V. i QTERMINALS W.L.L., odpowiedzialne za inwestycję głębokowodnego terminalu kontenerowego w Świnoujściu, otrzymało zgodę ówczesnego wiceministra infrastruktury na dzierżawę 75 ha terenu w Świnoujściu na 30 lat.

W kwietniu 2024 roku wojewoda zachodniopomorski wydał decyzję lokalizacyjną dla Terminalu Kontenerowego w Świnoujściu. Pozwoliło to do przystąpienia do projektowania infrastruktury dostępowej do terminalu kontenerowego w Świnoujściu. Inwestycja ta jest jednym z elementów ujętych w „Programie rozwoju portów morskich do 2023 roku”. Jego celem jest utrwalenie pozycji polskich portów w basenie Morza Bałtyckiego i stworzenie z nich kluczowych węzłów globalnych łańcuchów dostaw dla Europy Środkowo-Wschodniej. Docelowo terminal będzie w stanie obsłużyć do 2 mln TEU rocznie, obsługując jednocześnie dwa statki, jeden o długości 400 metrów i jeden o długości 200 metrów, korzystających z zaplanowanego również kanału żeglugowego, o długości 70 km i głębokości 17 metrów. Będzie wyposażony w niskoemisyjny sprzęt przeładunkowy, zgodnie z najwyższymi ekologicznymi normami, a także stanowił infrastrukturę podwójnego wykorzystania, czyli przeznaczoną do działalności cywilnej, jak i zdolnej do obsługi ładunków wojskowych. Planowo inwestycja zostanie ukończona w 2028 roku.