Polska od ponad dwóch lat stanowi kluczowy węzeł dostaw towarów z Ukrainy do krajów UE drogą morską i lądową. Podczas 16. edycji Baltic Business Forum, w debacie gospodarczej zatytułowanej „Polska jako hub dla odbudowy Ukrainy - a co z blokadą granic?”, Yuliya Mezentseva, dyrektor logistyki w Metinvest Polska, podkreśliła pozytywne zmiany w organizacji tranzytu przez Polskę i potencjał dalszego wzrostu jego efektywności.

Metinvest to pionowo zintegrowana grupa firm stalowych i wydobywczych, która zarządza każdym ogniwem łańcucha wartości, od wydobycia i przetwarzania rudy żelaza i węgla po produkcję i sprzedaż półproduktów oraz gotowych produktów stalowych. Obejmuje ona zakłady hutnicze i wydobywcze zlokalizowane na Ukrainie, w UE, Wielkiej Brytanii oraz USA, a także sieć sprzedaży w ramach wszystkich kluczowych rynków, w tym Polskę.

W wyniku rosyjskiej agresji Metinvest stracił dwie huty stali w Mariupolu i koksownię w Awdijiwce, niegdyś największą w Europie. Inne ukraińskie zakłady Metinvest nadal działają z różną wydajnością,
a huty w Kamieńsku i Zaporożu pracują na poziomie 65-70 proc. mocy produkcyjnych. – Po rozpoczęciu rosyjskiej inwazji musieliśmy znacząco przemyśleć naszą strategię sprzedaży, szczególnie w odniesieniu do dystrybucji w UE. Konsekwentnie udowadniamy, że Metinvest jest niezawodnym dostawcą, nawet w tych trudnych warunkach, które utrzymują się od ponad dwóch lat – powiedziała Yuliya Mezentseva, szefowa logistyki w Metinvest Polska.

Przed rosyjską inwazją na pełną skalę Metinvest przetransportował przez porty Morza Czarnego do 16 mln ton ładunków. W 2023 roku Grupa wyprodukowała ponad 2 mln ton stali i ponad 11 mln ton koncentratu rudy żelaza. Około 25 proc. tej produkcji pozostaje obecnie na Ukrainie, podczas gdy reszta jest eksportowana do Polski, Słowacji, Czech, Rumunii, Bułgarii, Włoch, Niemiec, Francji i inne krajów UE.

Pomimo konsekwentnego poparcia Polski dla sankcji wobec Rosji, w tym wysiłków na rzecz ograniczenia importu rosyjskiej stali, UE przedłużyła kontyngenty importowe na rosyjskie slaby. Rozszerzenie to negatywnie wpływa na interesy europejskich producentów stali, zwłaszcza tych w Polsce. Szybkie rozwiązanie tej kwestii ma kluczowe znaczenie dla ograniczenia rosyjskich wpływów gospodarczych, zmniejszenia przepływu dochodów i zapewnienia uczciwej konkurencji.

Podczas Baltic Business Forum Yuliya Mezentseva wyraziła uznanie dla zmian we współpracy z Polską od początku wojny, dzięki czemu możliwe jest kontynuowanie działalności przez Metinvest. Zauważyła jednak, że potrzebne są dalsze usprawnienia procesów. – Musimy bardziej skupić się na tym, by transport był szybszy i bardziej przewidywalny. Obecnie ponosimy wysokie koszty zadań, które można uprościć, takich jak procedury celne i raporty udostępniane przewoźnikom i portom. Operacje te mogłyby zostać usprawnione – powiedziała Mezentseva.

Odnosząc się do wyzwań proceduralnych w tranzycie przez Polskę, Mezentseva podkreśliła konieczność wdrożenia procedury wspólnego tranzytu dla ładunków masowych. – Aktualnie przeładunek w większości przypadków wymaga nowego dokumentu T1 po przeładunku. Wprowadzenie wspólnego instrumentu tranzytowego, zgodnie z konwencją tranzytową między UE a Ukrainą, znacznie uprościłoby organizację transportu. Dokument mógłby być otwierany w UA i zamykany w porcie załadunku w Polsce lub w porcie ostatecznego odbiorcy w UE, wraz z e-dokumentem wskazującym środek transportu – wyjaśniła Mezentseva.

Yuliya Mezentseva poruszyła również kwestię dostosowania procedur i przepisów celnych do sytuacji z jaką mamy do czynienia od ponad dwóch lat w przypadku tranzytu ładunków masowych przez Polskę. – Przepisy kolejowe dopuszczają normalne straty, określone procentowo dla danego rodzaju towaru, które wynikają m.in. z rozładunku i przeładunku lub braku szczelności wagonu. Regulacja ta nie jest jednak akceptowana przez służby celne. Widzimy potencjał poprawy w kontekście budowania długoterminowych partnerstw biznesowych – skomentowała Mezentseva.

Chociaż nie nastąpiła znacząca poprawa przepustowości granic i terminali przeładunkowych, polskie porty osiągnęły lub prawie osiągnęły normalne prędkości załadunku, w zależności od terminalu i produktu.

16. edycja Baltic Business Forum, zorganizowana przez Polsko-Ukraińską Izbę Gospodarczą oraz Stowarzyszenie ENEIA (Europe-North-East International Association), odbyła się w dniach 20-22 maja
w Świnoujściu pod hasłem „Współpraca na rzecz odbudowy Ukrainy”. Wydarzenie przyciągnęło blisko 250 uczestników, w tym przedstawicieli 90 firm z Polski, Ukrainy, Czech i Niemiec. Eksperci prowadzili dyskusje w ramach 8 ścieżek tematycznych – debaty: strategicznej, gospodarczej, europejskiej, energetycznej, menedżerskiej, finansowej, przemysłowej i samorządowej. Metinvest był partnerem wspierającym wydarzenie.

W ramach debaty pt. „Polska hubem dla odbudowy Ukrainy – a co z blokadą granic?” udział wzięli również: Dmytro Natalukha – Przewodniczący Komitetu Gospodarki Rady Najwyższej Ukrainy, Mateusz Walewski – Główny Ekonomista Banku Gospodarstwa Krajowego, dr Jakub Karnowski – Członek Rady Ukrzaliznycia, Kamil Jedynak – Prezes Zarządu OTL Logistics, Bartosz Urbaniak – Head AgroHub CEE & Africa BNP Paribas Group oraz Wojciech Kuśpik – Prezes Zarządu, Grupa PTWP SA.