Sztuczna inteligencja w porcie. Porty morskie w czasach cyfryzacji

Sztuczna inteligencja ma istotne znacznie dla branży portowej. Przed portami czeka wiele wyzwań związanych z wdrażaniem sztucznej inteligencji, ale i wiele szans na rozwój. Porty na całym świecie coraz powszechniej stosują sztuczną inteligencję, co przyczynia się do zwiększenia wydajności operacyjnej czy też poprawy bezpieczeństwa infrastruktury portowej.

Do tradycyjnego krajobrazu portowego składającego się z żurawi, kontenerów, statków, na przestrzeni ostatnich lat coraz bardziej wkracza inteligentna, cyfrowa infrastruktura, niezbędna do wykorzystania potencjału sztucznej inteligencji (AI – Artificial Intelligence).

Jak szacuje Lloyd's Register w raporcie „Beyond the Horizon: Opportunities and Obstacles in the Maritime AI Boom”, rynek sztucznej inteligencji w sektorze morskim jest obecnie wyceniany na 4,13 mld dolarów z 5-letnim CAGR na poziomie 23%, co stanowi wymowne świadectwo dynamiki wzrostu.

Hamburg Port Consulting donosi, że dzięki zastosowaniu sztucznej inteligencji w układaniu kontenerów, w terminalach zmniejszono nieproduktywną pracę żurawi portowych o 25%, a na tym potencjał sztucznej inteligencji w branży portowej się nie kończy.

Porty morskie podstawą światowych łańcuchów dostaw

Porty stanowią kluczowy element globalnych łańcuchów dostaw, a co za tym idzie, dla światowej gospodarki.

Według Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (UNCTAD), ponad 80% wolumenu międzynarodowego handlu towarami odbywa się drogą morską, zaś udział ten jest jeszcze większy w przypadku gospodarek rozwijających się.

Porty odgrywają rolę główne węzły w sieci dostaw paliw dla transportu morskiego, odgrywając główną rolę w dekarbonizacji przemysłu żeglugowego. Co więcej, globalizacja łańcuchów dostaw oraz procesów produkcyjnych zwiększyła znaczenie portów morskich, których działalność nie ogranicza się do obsługi ładunków, ale wpisuje się w szeroki kontekst świadczenia międzynarodowych usług logistycznych.

Biorąc to pod uwagę, wiodącymi aspektami wydajności logistyki – również w kontekście branży portowej – są koszty logistyczne i niezawodność łańcuchów dostaw.

Rozbudowa portów wynikająca ze zwiększającego się wolumenu handlu odgrywa istotną rolę w zwiększaniu potencjału gospodarki morskiej danego obszaru, zaś sztuczna inteligencja może się do tego wymiernie przyczynić.

Jakie są zastosowania sztucznej inteligencji w portach?

Potencjał sztucznej inteligencji w sektorze gospodarki morskiej sprawia, że nie stanowi ona pola spekulatywnych rozważań, lecz znajduje zastosowanie w szeregu działań.

W odniesieniu do zastosowania sztucznej inteligencji w działalności portowej, raport KPMG „The Future of Shipping” wskazuje możliwe zastosowania:

1) Automatyzacja rutynowych zadań – systemy oparte na sztucznej inteligencji mogą zautomatyzować powtarzalne zadania, jak m.in. nawigacja, planowanie tras czy też obsługa ładunków;
2) Zwiększone bezpieczeństwo – sztuczna inteligencja może być wykorzystywana w systemach bezpieczeństwa opartych na zachowaniu do analizowania nagrań z kamer CCTV, jak również identyfikowania kluczowych incydentów związanych z bezpieczeństwem, co ma priorytetową wagę w kontekście ochrony infrastruktury krytycznej, której element stanowią porty
3) Rozszerzone podejmowanie decyzji – sztuczna inteligencja może wspomagać proces decyzyjny, zapewniając analizę danych w czasie rzeczywistym, jak również służąc szacunkom oceny ryzyka
3) Zdalne operacje i bezzałogowe statki – algorytmy sztucznej inteligencji mogą generować ruchy zautomatyzowanych maszyn, umożliwiając częściową autonomię infrastruktury portowej oraz statków
4) Wykrywanie pożarów oraz zagrożeń – systemy monitoringu oparte na sztucznej inteligencji poprzez analizę danych z kamer umożliwiają wykrywanie potencjalnych zagrożeń pożarowych zanim ogień lub dym zostaną zauważone

Sztuczna inteligencja w światowych portach

Przykładów zastosowań sztucznej inteligencji w portach nie trzeba daleko szukać.

Port w Rotterdamie wdrożył platformę PortXchange Synchronizer, która wykorzystuje sztuczną inteligencję i uczenie maszynowe do przewidywania potencjalnych wąskich gardeł lub opóźnień zawinięć do portu, dzięki czemu terminale i agencje zmniejszyły o 20% czas oczekiwania.

Jeden z największych portów na świecie pod względem przeładunku, chiński port Tianjin, we współpracy z Huawei i China Mobile wykorzystuje kombinację własnej sieci 5G, sztucznej inteligencję oraz autonomicznie sterowanych pojazdów.

Port w Singapurze wykorzystuje sztuczną inteligencję do kierowania ruchem statków, zaś Urząd Morski i Portowy Singapuru (MPA) oraz Microsoft w podpisanym 24 lipca 2024 roku protokole ustaleń zapowiadają testowanie wykorzystania sztucznej inteligencji do optymalizacji planowania tras statków w celu zwiększenia bezpieczeństwa i zmniejszenia emisji w operacjach morskich.

To dopiero początek zmian

Synergia rozwiązań cyfrowych i technologicznych doprowadza do zwiększenia możliwości portów w zakresie poprawy wskaźników logistycznych, a co za tym idzie, zwiększenia liczby obsługiwanych ładunków oraz większej konkurencyjności.

Wraz z postępem technologicznym oraz cyfryzacją sektora gospodarki morskiej, branża portowa przeobraża się, dostosowując do wyzwań współczesności.

Zastosowanie sztucznej inteligencji w portach przekształca porty w system, w którym współdziała wielu interesariuszy rozproszonych w różnych miejscach, co sprawia, że globalny łańcuch logistyczny rozpoczyna się już na lokalnym poziomie.

Rozwój sztucznej inteligencji i jej wzrastająca rola w sektorze morskim równocześnie może budzić obawy o rolę człowieka, jednakże Maersk uspokaja: „rola człowieka pozostaje jednak kluczowa w zarządzaniu łańcuchem dostaw. Systemy sztucznej inteligencji są potężnymi narzędziami, które wspomagają ludzi, a nie zastępują ich”.