W Porcie Wojennym Świnoujście odbyła się uroczystość przekazania dowodzenia Stałym Zespołem Okrętów Przeciwminowych NATO Grupa 1 (Standing NATO Mine Countermeasures Group 1, SNMCMG-1). W jego ramach trzy polskie okręty przez pół roku pełniły misję w ramach PKW Czernicki.

Wydarzenie miało związek z przybyciem okrętu zaopatrzeniowego Marynarki Wojennej Niemiec (Deutsche Marine), FGS Donau (A516), który został nowym okrętem flagowym zespołu. Polskie jednostki, wchodzące w skład 8. Flotylli Okrętów Obrony Wybrzeża, powróciły do macierzystego portu 22 grudnia, na krótko przed świętami Bożego Narodzenia. Były to  okręt dowodzenia siłami obrony przeciwminowej ORP Kadm. X. Czernicki (511). Pierwszy raz w historii do udziału w zespole skierowano dwa trałowce proj. 207P ORP Drużno (641) i ORP Hańcza (642).

W uroczystości przekazania dowodzenia wzięła udział wyższa kadra dowódcza polskiej i niemieckiej Marynarki Wojennej, kadra SNMCMG-1 a także załogi polskich i niemieckich okrętów. Dowodzący SNMCMG-1 od lipca do grudnia 2023 roku kmdr ppor. Piotr Bartosewicz przekazał obowiązki kmdr. ppor. Arturowi Krügerowi, który wraz ze swoim sztabem będzie dowodził zespołem SNMCMG1 z pokładu FGS Donau.

- Dowodzenie tą grupą bojową było wielkim zaszczytem i przywilejem, ale także ogromną odpowiedzialnością. Każda operacja lub ćwiczenie było doskonałą okazją do wzmocnienia współpracy z sojusznikami i partnerami. Nie było czegoś takiego jak zbyt dużo ćwiczeń. Tylko poprzez ciągłą współpracę i doskonalenie naszych umiejętności byliśmy w stanie wykonywać nasze zadania na najwyższym poziomie. Poprzez te ćwiczenia krok po kroku poznawaliśmy się nawzajem. To był klucz do sukcesu w tym międzynarodowym środowisku - podkreślił polski oficer.

Fot. Służby Prasowe 8. FOW

Stały Zespół Sił Obrony Przeciwminowej NATO Grupa 1 (ang. Standing NATO Mine Countermeasures Group 1, SNMCMG-1) to najstarszy spośród czterech zespołów okrętowych Sojuszu Północnoatlantyckiego. Po raz piąty w historii oficerowi Marynarki Wojennej RP powierzono dowodzenie jednym z zespołów, stale operujących na morskich akwenach Europy. Komandor porucznik Piotr Bartosewicz od 6 lipca 2023 roku stał na czele pierwszej z grup przeciwminowych NATO i wraz z międzynarodowym sztabem przez ostatnie miesiące kierował działaniami okrętów tzw. "Tarczy Przeciwminowej Europy". Trzon sztabu stanowili oficerowie i podoficerowie wydzieleni z jednostek 8 FOW. wspierani przez oficerów z Belgii, Łotwy, Niderlandów, Niemiec, a także partnerskiej Szwecji.

Głównym zadaniem okrętów zespołu było bezpieczeństwa żeglugi na morskich szlakach komunikacyjnych poprzez poszukiwanie, wykrywanie i niszczenie niebezpiecznych obiektów podwodnych stanowiących powojenne pozostałości.  Marynarze PKW Czernicki spędzili na morzu blisko 130 dni, realizując zadania w składzie SNMCMG1 oraz doskonaląc swoje umiejętności w trakcie różnorodnych treningów i szkoleń. Zdecydowaną większość tego czasu zespół spędził uczestnicząc w międzynarodowych ćwiczeniach czy operacjach usuwania niewybuchów z okresu II wojny światowej.  W tym czasie brali udział w ćwiczeniu pk. Sandy Coasts 2023 na Morzu Północnym, Northern Coasts 2023, czyli jednym z największych morskich manewrów w regionie Morza Bałtyckiego, a także Freezing Winds 23 tj. pierwszym międzynarodowym ćwiczeniu zorganizowanym przez Finlandię od kiedy stała się oficjalnie członkiem NATO. Ponadto okręty zespołu przeprowadziły operacje usuwania niewybuchów zalegających na dnie wód terytorialnych Estonii, Francji i Szwecji w ramach tzw. HODOPS (Historical Ordnance Disposal Operations). W efekcie przeprowadzonych działań skutecznie zneutralizowano ok. 50 niebezpiecznych obiektów i sprawdzono obszar blisko 190 km2 morza.

Ważnym aspektem misji było również demonstrowanie i akcentowanie obecności Sojuszu w regionach kluczowych dla wspólnego bezpieczeństwa poprzez tzw. prezentację bandery, czyli wizyty w portach zarówno sojuszniczych, jak i krajów partnerskich spoza NATO. W trakcie misji ORP Czernicki odwiedził łącznie 18 portów w 11 różnych krajach, demonstrując obecność Polski w strukturach NATO i podkreślając wkład Marynarki Wojennej RP w zapewnianie bezpieczeństwa na kluczowych akwenach dla światowego transportu morskiego. Były to porty: Roenne i Kopenhaga (Dania), Tallinn (Estonia), Helsinki i Turku (Finlandia), Cherbourg i St.Malo (Francja), Dublin (Irlandia), Kłajpeda (Litwa), Ryga i Ventspils (Łotwa), Amsterdam i Delfzijl (Niderlandy), Lubecka, Rostock, Kilonia (Niemcy), Cardiff (Wielka Brytania), Visby (Szwecja). Podczas wizyt w portach okręt gościł na swoim pokładzie przedstawicieli władz cywilnych i wojskowych, korpusu dyplomatycznego, czy też przedstawicieli organizacji polonijnych. Marynarze PKW odwiedzali także miejsca pamięci poświęcone polskim żołnierzom poległym w walce o wolność z dala od ojczyzny. Łącznie na pokładzie okrętu dowodzenia obsada PKW Czernicki pokonała blisko 12000 mil morskich operując w północnej i wschodniej części Atlantyku oraz na Morzu Północnym i Morzu Bałtyckim.

Ogólny zakres zadań PKW Czernicki obejmował:

- utrzymywanie bezpieczeństwa żeglugi sojuszniczej przez poszukiwanie, patrolowanie i niszczenie niebezpiecznych obiektów podwodnych, głównie groźnego dla żeglugi arsenału zatopionego podczas obu wojen światowych, jak również oczyszczanie z min i innych niebezpiecznych obiektów podwodnych podejść do portów, akwenów ścieśnionych i szlaków żeglugowych;
- budowanie świadomości operacyjnej przez patrolowanie szlaków oraz prezentację obecności, jedności i determinacji Sojuszu Północnoatlantyckiego na akwenach Morza Bałtyckiego, Morza Północnego, Morza Norweskiego oraz wschodniej części Oceanu Atlantyckiego;
- eskortowanie cywilnych jednostek sojuszniczych poza obszar działalności operacyjnej;
- lokalizowanie, identyfikowanie, śledzenie i prowadzenie inspekcji wytypowanych jednostek pływających podejrzanych o prowadzenie działalności związanej z przemytem ludzi, broni oraz towarów.

Służba w zespole przeciwminowym NATO to cenne doświadczenie dla polskich marynarzy, świadczące o ich zdolnościach do działania w ramach sojuszu, a także o sprawności okrętów, na których wykonują swoje obowiązki. Morski rodzaj sił zbrojnych jest bardzo aktywny w aspekcie sił przeciwminowych. To właśnie w nich rozpoczęły służbę w zespołach natowskich, robiąc to regularnie przez kolejne dekady. W SNMCMG1 działały niszczyciele min ORP Mewa (2001, 2005, 2010 i 2015), ORP Czajka (2003, 2007, 2010 i 2013), ORP Flaming (2003, 2005, 2011, 2014) i okręt dowodzenia obroną przeciwminową ORP Kadm. X. Czernicki (2010, 2013). Ta jednostka jako jedyna służyła też w SNMCMG2 w 2017 roku. Ponadto ten ostatni okręt ma za sobą służbę podczas operacji Enduring Freedom w 2002 roku, jeszcze wtedy jako okręt wsparcia logistycznego. W 2011 roku wziął udział (jak kilka innych polskich okrętów) w operacji antyterrorystycznej NATO pk. „Active Endeavour”, prowadzonej na Morzu Śródziemnym.