Po 165 dniach spędzonych poza macierzystym portem do Portu Wojennego w Świnoujściu wróciły trzy okręty wchodzące w skład Polskiego Kontyngentu Wojskowego PKW Czernicki. Od lipca br. polscy marynarze operowali pod flagą NATO w ramach Stałego Zespołu Sił Obrony Przeciwminowej NATO Grupa 1 (Standing NATO Mine Countermeasures Group 1, SNMCMG-1), zwanego „Tarczą Przeciwminową Europy”.

Przez blisko pół roku, w różnych okresach, w składzie zespołu operowało 10 okrętów z 6 różnych krajów. Okrętem flagowym SNMCMG-1 był okręt dowodzenia siłami obrony przeciwminowej - ORP Kontradmirał X. Czernicki (511). Pierwszy raz w historii do udziału w zespole skierowano dwa trałowce projektu 207P - ORP Drużno (641) i ORP Hańcza (642).  Dodatkowo zespół tworzyły niszczyciele min z: Belgii BNS Crocus (M917), Francji FS L'aigle (M647), Kanady HMCS Summerside (711) i HMCS Shawinigan (704), Niderlandów NLMS Vlaardingen (M863) i Zierikzee (M862), Niemiec Bad Bevensen (M1063). Na czas ćwiczeń czy operacji przeciwminowych do zespołu NATO dołączały okręty z: Estonii ENS Ugandi (M315), Finlandii FNS Vahterpaa (42), Litwy LNS Skalvis (M53) oraz Szwecji HMS Ulvön (M77).

Uroczystość powitania załóg okrętu flagowego zespołu ORP Kadm. Xawery Czernicki oraz trałowców ORP Drużno i ORP Hańcza wracających do kraju odbyła się w piątek, 22 grudnia, w Świnoujściu. W wydarzeniu wzięła udział kadra dowódcza 8. Flotylli Obrony Wybrzeża, a przede wszystkim stęsknieni krewni i znajomi, którzy oczekiwali na powrót bliskich po półrocznej misji, trwającej oficjalnie od 6 lipca br.

– Miałem to szczęście, że w trakcie tej misji byłem otoczony profesjonalnie przygotowanymi oficerami, podoficerami i marynarzami, którzy znali swoje obowiązki  i wiedzieli jak wykonać postawione zadania, nawet te najtrudniejsze, a czasem odbiegające od standardowej działalności. Wasze rodziny mogą a nawet powinny, być dumne z tego jak sumiennie dzień po dniu stawialiście czoła wszystkim wyzwaniom. Potwierdziliśmy, że Polskie Siły Przeciwminowe są bardzo dobrze wyszkolone i przygotowane. Wraz z zakończeniem działalności PKW Czernicki 2023 skończy się historyczny rozdział naszej obecności w strukturach sojuszu. Historyczny ze względu na wkład jakiego polska Marynarka Wojenna nie miała nigdy wcześniej. Trzy okręty, Dowódca Zespołu i Sztab przez sześć miesięcy stanowili trzon tzw. Tarczy Przeciwminowej NATO – powiedział podczas uroczystości kmdr por. Piotr Bartosewicz, dowódca PKW Czernicki oraz SNMCMG-1.

Stały Zespół Sił Obrony Przeciwminowej NATO Grupa 1 (ang. Standing NATO Mine Countermeasures Group 1, SNMCMG-1) to najstarszy spośród czterech zespołów okrętowych Sojuszu Północnoatlantyckiego. Po raz piąty w historii oficerowi Marynarki Wojennej RP powierzono dowodzenie jednym z zespołów, stale operujących na morskich akwenach Europy. Komandor porucznik Piotr Bartosewicz od 6 lipca 2023 roku stoi na czele pierwszej z grup przeciwminowych NATO i wraz z międzynarodowym sztabem przez ostatnie miesiące kierował działaniami okrętów tzw. "Tarczy Przeciwminowej Europy". Trzon sztabu stanowili oficerowie i podoficerowie wydzieleni z jednostek 8 Flotylli Obrony Wybrzeża wspierani przez oficerów z Belgii, Łotwy, Niderlandów, Niemiec i partnerskiej Szwecji.

Głównym zadaniem okrętów Stałego Zespołu Sił Obrony Przeciwminowej NATO, na czele którego stali Polacy jest zapewnienie bezpieczeństwa żeglugi na morskich szlakach komunikacyjnych poprzez poszukiwanie, wykrywanie i niszczenie niebezpiecznych obiektów podwodnych stanowiących powojenne pozostałości.  Marynarze PKW Czernicki spędzili na morzu blisko 130 dni, realizując zadania w składzie SNMCMG1 oraz doskonaląc swoje umiejętności w trakcie różnorodnych treningów i szkoleń. Zdecydowaną większość tego czasu zespół spędził uczestnicząc w międzynarodowych ćwiczeniach czy operacjach usuwania niewybuchów z okresu II wojny światowej.  W tym czasie brali udział w ćwiczeniu pk. Sandy Coasts 2023 na Morzu Północnym, Northern Coasts 2023, czyli jednym z największych morskich manewrów w regionie Morza Bałtyckiego, a także Freezing Winds 23 tj. pierwszym międzynarodowym ćwiczeniu zorganizowanym przez Finlandię od kiedy stała się oficjalnie członkiem NATO. Ponadto okręty zespołu przeprowadziły operacje usuwania niewybuchów zalegających na dnie wód terytorialnych Estonii, Francji i Szwecji w ramach tzw. HODOPS (Historical Ordnance Disposal Operations). W efekcie przeprowadzonych działań skutecznie zneutralizowano ok. 50 niebezpiecznych obiektów i sprawdzono obszar blisko 190 km2 morza.

Ważnym aspektem misji było również demonstrowanie i akcentowanie obecności Sojuszu w regionach kluczowych dla wspólnego bezpieczeństwa poprzez tzw. prezentację bandery, czyli wizyty w portach zarówno sojuszniczych, jak i krajów partnerskich spoza NATO. W trakcie misji ORP Czernicki odwiedził łącznie 18 portów w 11 różnych krajach, demonstrując obecność Polski w strukturach NATO i podkreślając wkład Marynarki Wojennej RP w zapewnianie bezpieczeństwa na kluczowych akwenach dla światowego transportu morskiego. Były to porty: Roenne i Kopenhaga (Dania), Tallinn (Estonia), Helsinki i Turku (Finlandia), Cherbourg i St.Malo (Francja), Dublin (Irlandia), Kłajpeda (Litwa), Ryga i Ventspils (Łotwa), Amsterdam i Delfzijl (Niderlandy), Lubecka, Rostock, Kilonia (Niemcy), Cardiff (Wielka Brytania), Visby (Szwecja). Podczas wizyt w portach okręt gościł na swoim pokładzie przedstawicieli władz cywilnych i wojskowych, korpusu dyplomatycznego, czy też przedstawicieli organizacji polonijnych. Marynarze PKW odwiedzali także miejsca pamięci poświęcone polskim żołnierzom poległym w walce o wolność z dala od ojczyzny.

Łącznie na pokładzie okrętu dowodzenia obsada PKW Czernicki pokonała blisko 12000 mil morskich operując w północnej i wschodniej części Atlantyku oraz na Morzu Północnym i Morzu  Bałtyckim. Trałowce ORP Drużno i Hańcza, które głównie operowały w rejonie Morza Bałtyckiego pokonały odpowiednio około 10200 i 10500 mil morskich.

Morski rodzaj sił zbrojnych jest bardzo aktywny w aspekcie sił przeciwminowych. To właśnie w nich rozpoczęły służbę w zespołach natowskich, robiąc to regularnie przez kolejne dekady. W SNMCMG1 działały niszczyciele min ORP „Mewa” (2001, 2005, 2010 i 2015), ORP „Czajka” (2003, 2007, 2010 i 2013), ORP „Flaming” (2003, 2005, 2011, 2014) i okręt dowodzenia obroną przeciwminową ORP „Kadm. Xavery Czernicki” (2010, 2013). Ta jednostka jako jedyna służyła też w SNMCMG2 w 2017 roku. Ponadto ten ostatni okręt ma za sobą służbę podczas operacji Enduring Freedom w 2002 roku, jeszcze wtedy jako okręt wsparcia logistycznego. W 2011 roku wziął udział (jak kilka innych polskich okrętów) w operacji antyterrorystycznej NATO pk. „Active Endeavour”, prowadzonej na Morzu Śródziemnym. Dla ORP Drużno i ORP Hańcza służba to w natowskim zespole to była pierwsza tego rodzaju misja.

Głównym zadaniem okrętów Stałego Zespołu Sił Obrony Przeciwminowej NATO, na czele którego stanęli Polacy jest utrzymanie bezpieczeństwa żeglugi poprzez poszukiwanie, wykrywanie i niszczenie niebezpiecznych obiektów podwodnych. Poza tym istotnym zadaniem zespołu jest demonstrowanie solidarności członków sojuszu oraz realizacja jednego z najważniejszych wspólnych zadań czyli zapewnienia bezpieczeństwa morskich szlaków komunikacyjnych. W ten sposób okręty zespołu tworzą system obrony przeciwminowej na akwenach morskich określany mianem "Tarczy Przeciwminowej" dla Europy. Siły te mogą być także skierowane do wsparcia operacji antyterrorystycznych, akcji ratowania życia oraz reagowania w sytuacjach kryzysowych. Zespoły okrętowe należą do najbardziej efektywnych elementów tzw. sił odpowiedzi (NRF - NATO Response Force). Większość czasu zespoły te spędzają na morzu, między innymi zgrywając współdziałanie wchodzących w ich skład okrętów oraz uczestnicząc w manewrach z marynarkami państw członkowskich i partnerskich NATO.