ONZ zdecydował, że od nowego roku na czele Czarnomorskiej Inicjatywy Zbożowej stanie emerytowany wiceadmirał Abdullah Abdul Samad Dashti z Kuwejtu.

Czarnomorska Inicjatywa Zbożowa (Black Sea Grain Initiative – BSGI) ma na celu zapewnienie bezpiecznego transportu zbóż z Ukrainy. Porozumienie zostało zawarte między Rosją i Ukrainą oraz Turcją i ONZ latem 2022 roku. Dotychczasowym koordynatorem BSGI z ramienia ONZ był Amir Mahmoud Abdulla z Sudanu, który doprowadził do uruchomienia programu w lipcu.

O zmianie na czele BSGI poinformował w oświadczeniu sekretarz generalny ONZ Antonio Guterres. Nie podano jednak jej przyczyn. „Sekretarz generalny jest wdzięczny panu Abdulli za przywództwo, ciężką pracę i zaangażowanie we wdrażanie inicjatywy, w tym w trudnych momentach” – oświadczyło ONZ.
Wiceadmirał Abdullah Abdul Samad Dashti przez 40 lat służył w siłach zbrojnych Kuwejtu, w tym jako przedstawiciel swojej ojczyzny w NATO, po czym w 2021 roku przeszedł na emeryturę. Posługuje się płynnie językami arabskim i angielskim, posiada tytuł magistra studiów międzynarodowych uzyskany w King's College w Londynie. Studiował także w Naval Staff College w Newport i Joint Staff College w Norfolk.

Jak wskazują komentatorzy, Czarnomorska Inicjatywa Zbożowa, która została oficjalnie uzgodniona 22 lipca i ruszyła 1 sierpnia pod auspicjami ONZ i Turcji, to jedyny przykład współpracy między Rosją i Ukrainą od czasu ataku Rosji 24 lutego. Celem istnienia inicjatywy jest zapewnienie eksportu ukraińskich zbóż do krajów zagrożonych głodem, przede wszystkim do państw afrykańskich i azjatyckich. Do 1 stycznia, zgodnie ze statystykami ONZ, w ramach programu z ukraińskich portów zboże i inne produkty spożywcze z portów Jużnyj, Piwdennyj, Odessa i Czarnomorsk zzabrało już łącznie 698 statków. Przetransportowały one 16,3 mln ton pszenicy, kukurydzy, śruty słonecznikowej, soi, jęczmienia, śrutu buraczanego, rzepaku, grochu i oleju spożywczego.

Program okazał się sukcesem pomimo początkowych obaw, że Rosja nie będzie respektować jego postanowień. Z roli pośrednika skorzystali także Turcy – to w Turcji wszystkie statki wpływające i wypływające z ustalonego „korytarza zbożowego” są sprawdzane, tureccy przewoźnicy także sami uczestniczą w transporcie. Doszło nawet do sytuacji, w której ilość statków chcących odebrać zboże z Ukrainy stała się zbyt wysoka na możliwości inspektorów i cieśniny Bosfor, co doprowadziło do zatorów na drodze morskiej. W związku z tym tureckie władze 31 grudnia ogłosiły nowe przepisy dotyczące kotwicowisk na Morzu Marmara na południe od Bosforu, które wejdą w życie 5 stycznia i mają pomóc w rozładowaniu kongestii. Według nowych regulacji statki zamierzające kotwiczyć w tych okolicach dłużej niż 72 godziny będą kierowane na bardziej oddalone akweny w obrębie Morza Marmara. Osobne kotwicowisko będzie obowiązywało dla statków przewożących towary niebezpieczne.

Czarnomorska Inicjatywa Zbożowa została raz na krótko zerwana przez Rosję pod koniec października. Moskwa wycofała się z programu niejako w odwecie za skuteczny atak Sił Zbrojnych Ukrainy na jej okręty wojenne. Rosja argumentowała, że ukraiński dron użył wyznaczonego „bezpiecznego korytarza zbożowego” do przedostania się w okolice jej okrętów. Zarówno ONZ, jak i Turcja i Ukraina stwierdziły jednak, że będą kontynuować operacje eksportu zbóż drogą morską, a Rosja została postawiona w sytuacji bez wyjścia nie mając już argumentów militarnych, ani politycznych, więc wkrótce potem ponownie dołączyła do programu. 17 listopada inicjatywa została przedłużona na kolejne 120 dni, czyli do 18 marca 2023 r.

Fot. Depositphotos