W ciągu zaledwie kilku miesięcy br. Morska Sieć Antykorupcyjna zebrała ponad 50 tys. zgłoszeń o korupcyjnych żądaniach na całym świecie. To rekordowe dane w ciągu ostatnich 10 lat, Dane zebrano z ponad 1000 portów w ponad 150 krajach używając anonimowego systemu zgłaszania incydentów.

– Biznes  morski jest często narażony na ryzyko korupcji. Żegluga jest częścią ważnego międzynarodowego łańcucha transportowego i logistycznego, dostarczając rocznie 11 mld t towarów – w tym bardzo potrzebne leki i sprzęt ochronny podczas pandemii – powiedział Kitack Lim, sekretarz generalny Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO).

2,8 bln USD rocznie na łapówki

W dniach 29-30 września 2022 r. odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa pn. „40 lat konwencji Narodów Zjednoczonych o prawie morza – bilans i perspektywy”. Jak widać z danych ONZ, Transparency International i Maritime Anti-Corruption Network nie we wszystkich obszarach bilans jest dodatni, a perspektywy świetlane.

Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) szacowała już 10 lat temu, że korupcja może zwiększyć kosztów prowadzenia działalności gospodarczej na arenie międzynarodowej o 10%, a nawet więcej.

- W handlu morskim wraz z nadejściem globalizacji nastąpił gwałtowny wzrost światowego handlu. Szacuje się, że eksport towarów 160 członków Światowej Organizacji Handlu w 2013 r. wyniósł 17,8 bln USD – informuje Deloitte w raporcie „Fighting corruption in the Maritime Industry” wykonanym na zlecenie ONZ .

Jako przyczynę podaje się, że logistyka przewozu towarów drogą morską i przemieszczania ich przez porty wiąże się ze znacznymi interakcjami z urzędnikami, np. celnikami, urzędnikami wydającymi zezwolenia na import/eksport, urzędnikami ds. certyfikacji bezpieczeństwa produktów i standardów itp.

Kapitanowie pod presją

- Badania wykazały, że marynarze mogą być poddawani żądaniom korupcyjnym, takim jak bezprawne żądania płatności umożliwiające statkom wejście i wyjście z portu lub nieproporcjonalne kary nakładane za drobne błędy– podkreśla sekretarz generalny IMO.

- Może to prowadzić do przerw w normalnych operacjach, opóźniania statków i stwarzania zagrożenia dla żeglugi i bezpieczeństwa marynarzy – alarmuje Kitack Lim.

A zauważmy, że światowy handel towarami i usługami od ostatniego raportu ONZ wzrósł znacznie. Według UNCTAD w 2021 r. wartość światowego handlu osiągnęła rekordowy poziom 28,5 bln USD.

Oznacza to wzrost o 25% w porównaniu z 2020 r. i 13% wyższy w porównaniu z 2019 r., zanim wybuchła pandemia Covid-19.

Rośnie handel, rosną zagrożenia

- Podczas gdy większość globalnego wzrostu handlu utrzymała się w pierwszej połowie 2021 r., postęp był kontynuowany w drugiej połowie roku. Po stosunkowo powolnym trzecim kwartale wzrost wymiany handlowej ponownie przyspieszył w czwartym kwartale, kiedy handel towarami wzrósł o prawie 200 mld USD, osiągając nowy rekord 5,8 mld USD. Tymczasem handel usługami wzrósł o 50 mld USD, osiągając 1,6 bln USD, nieco powyżej poziomu sprzed pandemii – informuje UNCTAD w najnowszym raporcie  „Global Trade Update”.

Napaść Rosji na Ukrainę i wojenne zamieszanie w globalnych łańcuchach logistycznych wywołało duchy korupcji ze zdwojoną siłą.

- Ponad 2000 ze zgłoszonych doniesień jest związanych z zagrożeniem bezpieczeństwa statku i załogi, w tym z zagrożeniem przemocą fizyczną. 61% zgłoszeń dotyczy papierosów, 71% zgłoszeń informuje o zagrożeniu opóźnień lub ryzyko opóźnienia obsługi statku w porcie, a 61% wszystkich zgłoszonych incydentów pochodzi z portów w Azji Wschodniej i regionie Pacyfiku oraz w regionie Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej – wylicza w opublikowanym komunikacie Cecilia Müller Torbrand, dyrektor generalna Maritime Anti-Corruption Network (MACN).

- Pomimo poczynionych postępów branża żeglugowa wciąż stoi przed wyzwaniem związanym z nieetycznymi i nieuczciwymi działaniami. Utworzenie równych warunków działania i dostosowanie standardów [etycznych w biznesie morskim – MG] ma kluczowe znaczenie w walce z korupcją na morzu – podkreśla Cecilia Müller Torbrand.
Społeczne koszty korupcji

Bank Światowy szacuje, że korupcja stanowi dodatkowy koszt dla biznesu wynoszący aż 10% sprzedaży na rynkach wysokiego ryzyka i ponad 5% w wielu innych krajach.

Obliczenia w wymiarze globalnym pokazują, że koszt korupcji wynosi ponad 5% światowego PKB (2,6 biliona USD, przy czym łapówki wypłacane są co roku w wysokości ponad 1 biliona USD - wyliczyła Międzynarodowa Izba Handlowa wraz z ekspertami Transparency International i ONZ. Ale są  to dane  z 2008 r. opracowane przez Global Compact dla Inicjatywy Partnerstwa Przeciwko Korupcji Światowego Forum Ekonomicznego.

Natomiast badanie prowadzone na rzecz OECD ustaliło, że bezpośrednie inwestycje zagraniczne są osłabiane, gdyż korupcja wpływa na przepływ towarów przez granice celne, a bezpośrednie inwestycje zagraniczne w krajach o wysokiej korupcji są niższe prawie o 5% niż w krajach, które są stosunkowo wolne od korupcji. To są dane zebrane dla OECD przed 2014 r.

Podkreśla się, że korupcja w sektorze portowym ułatwia uchylanie się od płacenia podatków i ma szkodliwy wpływ na pobór dochodów krajowych w wyniku luk w funkcjonowaniu  poprzez systemów celnych. Ostatnie szacunki Światowej Organizacji Celnej (WCO) z 2012 r. sugerują, że korupcja związana z cłami powoduje globalną stratę w dochodach celnych w wysokości 2 mld USD rocznie.

Szkolenie przeciw korupcji

W celu poprawy sytuacji w wybranych regionach, w dniach 20-22 września 2022 r. w Sekretariacie WCO w Brukseli zebrała się grupa robocza przedstawicieli administracji partnerskich programu WCO Anti-Corruption and Integrity Promotion (A-CIP) z regionu obu Ameryk i Karaibów.

- Grupa miała na celu przegląd i, w razie potrzeby, rozwój nowych społeczności praktyków lub centrów wiedzy na różne tematy, które pomogłyby we wprowadzaniu integralności w główny nurt codziennych operacji celnych i administracji w regionie – informuje komunikat WCO.

Zastępca sekretarza generalnego WCO Ricardo Treviño podkreślił w swoim wystąpieniu otwierającym, że dzielenie się wiedzą i doświadczeniem ma kluczowe znaczenie dla walki z korupcją. To odczucie poparli przedstawiciele Kanady, zarówno jako fundatorzy programu, jak i głównego partnera wnoszącego wiedzę specjalistyczną mająca na celu wspieranie administracji celnych w walce z korupcją.

Afryka i Ameryka Południowa pod lupą

Wrześniowe spotkanie było inicjatywą  koordynatorów WCO A-CIP podjętą w lutym tego roku. W dniach 20-22 września chodziło o to, by w czasie szkolenia „wykorzystywać tę zbiorową wiedzę do zwalczania korupcji w służbach celnych. Przedstawiciele służb celnych Antigui i Barbudy, Ekwadoru, Salwadoru, Gwatemali, Gujany, Hondurasu, Jamajki i Meksyku wysłuchali regionalnego wiceprzewodniczącego WCO i ROCB, a także prelegentów z MFW, UNODC, IADB, OAS i regionalnego PSCG”.

Już ponad 10 lat temu prowadzono badania w jaki sposób korupcja w sektorze portowym i morskim zwiększa koszty handlu, szczególnie w krajach rozwijających się, gdzie koszty handlu są już najwyższe.

- Badania z Afryki Południowej wykazały, że łapówki stanowią do 14% wzrost całkowitych kosztów wysyłki standardowego kontenera 20-stopowego, a firmy żeglugowe aktywnie unikają „skorumpowanych portów”, wybierając dłuższe i mniej bezpośrednie trasy do mniej skorumpowanych portów. Powoduje to wzrost kosztów handlu i powoduje wzrost zatorów i opóźnień w regionie – informuje w najnowszym komunikacie MACN.

Współpraca i wspólne działanie

Problemy społeczne i gospodarcze wynikające z korupcji są obecnie dobrze znane. W walce z korupcją istotny jest nie tylko udział instytucji państwowych. Również sektor prywatny może odegrać ważną rolę w aktywnej walce z korupcją.

 - Korupcja konsekwentnie zagraża moralności całego świata, a nie tylko naszej branży. Jest to rak i naszym słusznym obowiązkiem jest rzucić mu wyzwanie zarówno indywidualnie, jak i zbiorowo, aby stworzyć bezstronną, bezpieczniejszą i jaśniejszą przyszłość dla przyszłych pokoleń – mówi kapitan Rajesh Unni, założyciel i dyrektor generalny Synergy Marine Group i członek zarządu MACN cytuje Jessica Loh na łamach ‘Maritime Fair Trade”.

- Jeżeli nie sprzeciwimy się korupcji teraz, to na pewno nadal będziemy padać ofiarą jej niszczących skutków. Ze względu na szeroko rozpowszechnioną i głęboko zakorzenioną historię na przestrzeni wieków w większości aspektów naszego codziennego życia, walka z korupcją nie może być indywidualnym wysiłkiem, ale musi być zbiorowym i altruistycznym wysiłkiem wszystkich w naszej branży, którzy chcą uczynić świat bezpieczniejsze miejsce – z naciskiem podkreśla kapitan Rajesh Unni.

Potrzebne zmiany systemowe

MACN działa konsekwentnie sugerując, że do wprowadzenia zmian systemowych w zewnętrznym środowisku operacyjnym, które są niezbędne do wyeliminowania korupcji, potrzebna jest współpraca i wspólna praca.

- Odnosi się to szczególnie do globalnego transportu morskiego, gdzie korupcja występuje w wyniku wzajemnego oddziaływania wielu interesariuszy z sektora publicznego i prywatnego – podkreśla  Müller Torbrand.

Współpraca MACN z biznesem morskim już przyniosła owoce, szczególnie w krajach, w których branża podjęła aktywne działania, takich jak Nigeria, Egipt i Argentyna.

DW twierdzi, że walka Nigerii z korupcją jest beznadziejna. Siedem lat po tym, jak prezydent Muhammadu Buhari obiecał szybko pokonać korupcję, Nigeryjczycy, którzy są teraz w gorszej sytuacji niż w 2015 r., wątpią, czy prezydencka wojna przeciwko korupcji kiedykolwiek się powiedzie.

Nigeria w 2021 r.  jest na 154 miejscu wśród 180 krajów, w których badany jest poziom korupcji przez Transparency International. Egipt w tym rankingu w zeszłym roku zajął pozycję 117, a Argentyna  96. Dla porównania Polska znalazła się na 42 miejscu w rankingu korupcji Transparency International.

W Nigerii i Argentynie jest poprawa

Mimo wysokiej pozycji w rankingu korupcji Transparency International, Müller Torbrand uważa, że w Nigerii stwierdzono znaczny postęp w walce z korupcją. Podaje dwa przykłady sukcesów we współpracy z administracją i w walce z korupcją. Po pierwsze, w Nigerii, przed podjęciem działań handlowych, rozwiązanie potencjalnej rozbieżności w dokumentach związanych z obsługą statku zajmowało około 7-10 dni. Dziś dzięki współpracy z władzami Nigerii zajmuje to 1-8 godzin.

- To znacznie zmniejsza koszty operacyjne z powodu opóźnień  – powiedziała dyrektorka MACN.

W przypadku Argentyny, w zależności od warunków rynkowych, koszty portowe i nakłady wynikające z opóźnień w transporcie naliczane każdego dodatkowego dnia w portach argentyńskich mogą wynieść ponad 50 tys. USD dziennie. Obecnie nastąpił 90-procentowy spadek żądań korupcyjnych, co znacznie zmniejsza koszty operacyjne i czas spędzony w porcie.

- Jeden statek z jednej firmy próbującej zmienić świat ma trudne zadanie – ale 50% lub więcej współpracującej ze sobą globalnej floty to potężny głos za zmianami [w obsłudze transportu morskiego – MG] – podkreśla Cecilia Müller Torbrand.

MACN podkreśla, że dobrze przygotowane i wyszkolone załogi statków odgrywają istotną rolę w walce z korupcją. Załogi, które  skutecznie odrzucają korupcyjne żądania wprowadzają postęp w kulturze biznesu morskiego.

Nielegalne działania i wymuszenia korupcyjne wciąż mają miejsce w wielu krajach. Standardy etyczne w portach niektórych krajów Afryki, Ameryki Łacińskiej i Azji  wciąż odstają od oczekiwań handlowców i biznesu morskiego. Wojna jak zwykle zmieniła optykę na zachowania etyczne w handlu i stosunkach międzyludzkich. Powstały nowe warunki i przesłanki sprzyjające łamaniu prawa i korupcji. Niestety, koszty finansowe i moralne poniosą wszyscy.
 

Społeczne koszty korupcji

Bank Światowy szacuje, że korupcja stanowi dodatkowy koszt dla biznesu wynoszący aż 10% sprzedaży na rynkach wysokiego ryzyka i ponad 5% w wielu innych krajach.

Obliczenia w wymiarze globalnym pokazują, że koszt korupcji wynosi ponad 5% światowego PKB (2,6 biliona USD, przy czym łapówki wypłacane są co roku w wysokości ponad 1 biliona USD - wyliczyła Międzynarodowa Izba Handlowa wraz z ekspertami Transparency International i ONZ. Ale są  to dane  z 2008 r. opracowane przez Global Compact dla Inicjatywy Partnerstwa Przeciwko Korupcji Światowego Forum Ekonomicznego.

Natomiast badanie prowadzone na rzecz OECD ustaliło, że bezpośrednie inwestycje zagraniczne są osłabiane, gdyż korupcja wpływa na przepływ towarów przez granice celne, a bezpośrednie inwestycje zagraniczne w krajach o wysokiej korupcji są niższe prawie o 5% niż w krajach, które są stosunkowo wolne od korupcji. To są dane zebrane dla OECD przed 2014 r.

Podkreśla się, że korupcja w sektorze portowym ułatwia uchylanie się od płacenia podatków i ma szkodliwy wpływ na pobór dochodów krajowych w wyniku luk w funkcjonowaniu  poprzez systemów celnych. Ostatnie szacunki Światowej Organizacji Celnej (WCO) z 2012 r. sugerują, że korupcja związana z cłami powoduje globalną stratę w dochodach celnych w wysokości 2 mld USD rocznie.

Szkolenie przeciw korupcji

W celu poprawy sytuacji w wybranych regionach, w dniach 20-22 września 2022 r. w Sekretariacie WCO w Brukseli zebrała się grupa robocza przedstawicieli administracji partnerskich programu WCO Anti-Corruption and Integrity Promotion (A-CIP) z regionu obu Ameryk i Karaibów.

- Grupa miała na celu przegląd i, w razie potrzeby, rozwój nowych społeczności praktyków lub centrów wiedzy na różne tematy, które pomogłyby we wprowadzaniu integralności w główny nurt codziennych operacji celnych i administracji w regionie – informuje komunikat WCO.

Zastępca sekretarza generalnego WCO Ricardo Treviño podkreślił w swoim wystąpieniu otwierającym, że dzielenie się wiedzą i doświadczeniem ma kluczowe znaczenie dla walki z korupcją. To odczucie poparli przedstawiciele Kanady, zarówno jako fundatorzy programu, jak i głównego partnera wnoszącego wiedzę specjalistyczną mająca na celu wspieranie administracji celnych w walce z korupcją.

Afryka i Ameryka Południowa pod lupą

Wrześniowe spotkanie było inicjatywą  koordynatorów WCO A-CIP podjętą w lutym tego roku. W dniach 20-22 września chodziło o to, by w czasie szkolenia „wykorzystywać tę zbiorową wiedzę do zwalczania korupcji w służbach celnych. Przedstawiciele służb celnych Antigui i Barbudy, Ekwadoru, Salwadoru, Gwatemali, Gujany, Hondurasu, Jamajki i Meksyku wysłuchali regionalnego wiceprzewodniczącego WCO i ROCB, a także prelegentów z MFW, UNODC, IADB, OAS i regionalnego PSCG”.

Już ponad 10 lat temu prowadzono badania w jaki sposób korupcja w sektorze portowym i morskim zwiększa koszty handlu, szczególnie w krajach rozwijających się, gdzie koszty handlu są już najwyższe.

- Badania z Afryki Południowej wykazały, że łapówki stanowią do 14% wzrost całkowitych kosztów wysyłki standardowego kontenera 20-stopowego, a firmy żeglugowe aktywnie unikają „skorumpowanych portów”, wybierając dłuższe i mniej bezpośrednie trasy do mniej skorumpowanych portów. Powoduje to wzrost kosztów handlu i powoduje wzrost zatorów i opóźnień w regionie – informuje w najnowszym komunikacie MACN.

Współpraca i wspólne działanie

Problemy społeczne i gospodarcze wynikające z korupcji są obecnie dobrze znane. W walce z korupcją istotny jest nie tylko udział instytucji państwowych. Również sektor prywatny może odegrać ważną rolę w aktywnej walce z korupcją.

 - Korupcja konsekwentnie zagraża moralności całego świata, a nie tylko naszej branży. Jest to rak i naszym słusznym obowiązkiem jest rzucić mu wyzwanie zarówno indywidualnie, jak i zbiorowo, aby stworzyć bezstronną, bezpieczniejszą i jaśniejszą przyszłość dla przyszłych pokoleń – mówi kapitan Rajesh Unni, założyciel i dyrektor generalny Synergy Marine Group i członek zarządu MACN cytuje Jessica Loh na łamach ‘Maritime Fair Trade”.

- Jeżeli nie sprzeciwimy się korupcji teraz, to na pewno nadal będziemy padać ofiarą jej niszczących skutków. Ze względu na szeroko rozpowszechnioną i głęboko zakorzenioną historię na przestrzeni wieków w większości aspektów naszego codziennego życia, walka z korupcją nie może być indywidualnym wysiłkiem, ale musi być zbiorowym i altruistycznym wysiłkiem wszystkich w naszej branży, którzy chcą uczynić świat bezpieczniejsze miejsce – z naciskiem podkreśla kapitan Rajesh Unni.

Potrzebne zmiany systemowe

MACN działa konsekwentnie sugerując, że do wprowadzenia zmian systemowych w zewnętrznym środowisku operacyjnym, które są niezbędne do wyeliminowania korupcji, potrzebna jest współpraca i wspólna praca.

- Odnosi się to szczególnie do globalnego transportu morskiego, gdzie korupcja występuje w wyniku wzajemnego oddziaływania wielu interesariuszy z sektora publicznego i prywatnego – podkreśla  Müller Torbrand.

Współpraca MACN z biznesem morskim już przyniosła owoce, szczególnie w krajach, w których branża podjęła aktywne działania, takich jak Nigeria, Egipt i Argentyna.

DW twierdzi, że walka Nigerii z korupcją jest beznadziejna. Siedem lat po tym, jak prezydent Muhammadu Buhari obiecał szybko pokonać korupcję, Nigeryjczycy, którzy są teraz w gorszej sytuacji niż w 2015 r., wątpią, czy prezydencka wojna przeciwko korupcji kiedykolwiek się powiedzie.

Nigeria w 2021 r.  jest na 154 miejscu wśród 180 krajów, w których badany jest poziom korupcji przez Transparency International. Egipt w tym rankingu w zeszłym roku zajął pozycję 117, a Argentyna  96. Dla porównania Polska znalazła się na 42 miejscu w rankingu korupcji Transparency International.

W Nigerii i Argentynie jest poprawa

Mimo wysokiej pozycji w rankingu korupcji Transparency International, Müller Torbrand uważa, że w Nigerii stwierdzono znaczny postęp w walce z korupcją. Podaje dwa przykłady sukcesów we współpracy z administracją i w walce z korupcją. Po pierwsze, w Nigerii, przed podjęciem działań handlowych, rozwiązanie potencjalnej rozbieżności w dokumentach związanych z obsługą statku zajmowało około 7-10 dni. Dziś dzięki współpracy z władzami Nigerii zajmuje to 1-8 godzin.

- To znacznie zmniejsza koszty operacyjne z powodu opóźnień  – powiedziała dyrektorka MACN.

W przypadku Argentyny, w zależności od warunków rynkowych, koszty portowe i nakłady wynikające z opóźnień w transporcie naliczane każdego dodatkowego dnia w portach argentyńskich mogą wynieść ponad 50 tys. USD dziennie. Obecnie nastąpił 90-procentowy spadek żądań korupcyjnych, co znacznie zmniejsza koszty operacyjne i czas spędzony w porcie.

- Jeden statek z jednej firmy próbującej zmienić świat ma trudne zadanie – ale 50% lub więcej współpracującej ze sobą globalnej floty to potężny głos za zmianami [w obsłudze transportu morskiego – MG] – podkreśla Cecilia Müller Torbrand.

MACN podkreśla, że dobrze przygotowane i wyszkolone załogi statków odgrywają istotną rolę w walce z korupcją. Załogi, które  skutecznie odrzucają korupcyjne żądania wprowadzają postęp w kulturze biznesu morskiego.

Nielegalne działania i wymuszenia korupcyjne wciąż mają miejsce w wielu krajach. Standardy etyczne w portach niektórych krajów Afryki, Ameryki Łacińskiej i Azji  wciąż odstają od oczekiwań handlowców i biznesu morskiego. Wojna jak zwykle zmieniła optykę na zachowania etyczne w handlu i stosunkach międzyludzkich. Powstały nowe warunki i przesłanki sprzyjające łamaniu prawa i korupcji. Niestety, koszty finansowe i moralne poniosą wszyscy.