Fiński biznes morski i energetyczny z 80% local content [RELACJA]

Biznes morski i energetyczny to działalność polegająca na skutecznym wykorzystaniu położenia nadmorskiego udowadnia klaster morsko-energetyczny Merinova. Działający na północy Finlandii klaster technologiczny zatrudnia około 13 tys. osób i osiąga roczną sprzedaż 6 miliardów EUR rocznie, z czego udział eksportu w przychodach wynosi ponad 80%. Również 80% local content zapewnia się w produktach krajowych, jak w przypadku promu „Aurora Botnia”. Ro-pax, którym operuje WASALINE naszpikowany jest najnowszymi technologiami wyprodukowanymi w Finlandii. 

Działający w regionie klaster energetyczny EnergyVaasa jest jednocześnie klastrem o silnym morskim fundamencie, którego bazę stanowi niewątpliwie Wärtsilä, z niedawno oddanym Smart Technology Hub i zakładem produkcji silników. Ale to nie wszystkie aktywności dobrze znanej wśród okrętowców firmy produkującej silniki okrętowe różnej wielkości. Zakłady powstały w otoczeniu około 200 firm skoncentrowanych na rozwoju i produkcji innowacyjnych rozwiązań i technologii, najwyższej klasy produktów dla energetyki lądowej i morskiej. 

O wielowymiarowym potencjale i aktywności przemysłowo-badawczej regionu mogli przekonać się uczestnicy wizyty ekosystemowej projektu I3-4-BLUE GROWTH w Vaasa. Spośród 180 firm działających w Klastrze Merinova zaprezentowano: Wärtsilä, EnergyVaasa, VEO Group, Wapice Ltd. The Switch, Wasaline, Danfoss Voltage oraz projekty, w tym H2Excellence Projekt,  Vaasa Project i Vaasa Aktion regional development. 

W dniach 10 i 11 grudnia 2024 r. odbyła się wizyta klastrów europejskich, którą zorganizowało Technology Centre Merinova Oy w Vaasa w Finlandii. Fińskie technologiczne centrum w Vaasa odwiedziło ponad 30 przedstawicieli klastrów, w tym: Baltic Sea & Space Cluster (Bałtycki Klaster Morski i Kosmiczny), ANI - Agência Nacional de Inovação, HAMAG-BICRO – Chorwacka agencja ds. MŚP, innowacji i inwestycji, CTAQUA Centro Tecnológico de Acuicultura Agrifood, Clust-ER Pôle Mer Bretagne Atlantique, Unknown Group, BLUEBIO ALLIANCE, Direção Regional da Ciência e Tecnologia. 

Vaasa - centrum technologicznym

Wizyta rozpoczęła silnym akcentem od prezentacji Wärtsilä zbudowała Smart Technology Hub. To nowe centrum badań, rozwoju produktów i produkcji, w Vaskiluoto, Vaasa. Od 2020 r. wszystkie funkcje i personel Wärtsilä działają w przestrzeniach nowego centrum po którym uczestników projektu oprowadzał  Veijo Tapani Karinkanta, Program Director at Wärtsilä Finland Oy. 

- Ciągłe odnawianie jest wpisane w DNA Wärtsilä — mówił prezes i dyrektor generalny Wärtsilä, Jaakko Eskola ogłaszając kilka lat temu decyzję o budowie nowego zakładu i centrum projektowego i przypomniał, że „Firma została założona w 1834 roku jako tartak we wsi Värtsilä w Tohmajärvi, a obecnie jest światowym liderem w dziedzinie inteligentnych technologii i kompleksowych rozwiązań dla rynków morskich i energetycznych. Vaasa Smart Technology Hub to dla nas kolejna zmiana pokoleniowa — przenosi wiedzę specjalistyczną Wärtsilä w zupełnie nowy obszar”.

Smart Technology Hub to realizacja wizji Smart Marine i Smart Energy firmy Wärtsilä, która jest odpowiedzią na dynamiczny popyt na innowacje w biznesie morskim i energetyce. Działający w Vaasa Hub umożliwia projektowanie, testowanie, rozwój i wytwarzanie produktów i innowacyjnych rozwiązań dla przemysłu morskiego, naftowego i gazowego, a także tworzenie innowacji dla systemów energetycznych – prezentował Karinkanta i podkreślił, że „Smart Technology Hub jest ważną częścią światowej sieci centrów eksperckich Wärtsilä”.  Lokując nowy zespół obiektów badawczych i produkcyjnych w Vaasa, wzięto pod uwagę, że region Vaasa jest już wiodącym klastrem technologii energetycznych w regionie nordyckim.

W listopadzie 2024 r. zaczęła działać na pełnych obrotach wielomilionowa inwestycja VEO. W Vaasa VEO produkuje na przykład rozdzielnice, ale także projektuje i buduje rozwiązania i pakiety z produktów innych producentów. Rozbudowa fabryki sprawiła, że nie tylko zwiększono potencjał produkcyjny ale zaoferowano również nową przestrzeń dla klientów. – Rozbudowa zaowocowała obszarem, w którym można testować pakiety projektów, a klienci mogą zapoznać się ze swoimi rozwiązaniami przed instalacją w terenie — mówił Timo Ala-Heikkilä, dyrektor generalny VEO w chili uruchamiania nowej przestrzeni produkcyjnej i wyjaśnił: „Jesteśmy domem projektowym, a jednym z naszych atutów jest to, że możemy swobodnie korzystać z najlepszych produktów na rynku”.

VEO rozwinęło obsługę klienta o krok dalej dzięki rozbudowie fabryki. Klienci firmy otrzymują teraz nawet własną przestrzeń biurową i sale konferencyjne, w których mogą swobodnie pracować w fabryce – pokazywał przedstawicielom Klastrów europejskich przedstawiciel VEO. „Klienci przyjeżdżają z całego świata i mogą spędzić tu kilka tygodni, więc ważne jest, aby mieli miejsce, w którym mogą pracować bez przeszkód” — wyjaśnił istotę nowej inicjatywy Timo Ala-Heikkilä. 

Wodorowa Vaasa

W Vaasa powstaje „port” wodorowy przeznaczony do wytwarzania i magazynowania oraz dostarczania energii elektrycznej. Na projekt 3 lata temu przeznaczono 14 mln euro wsparcia inwestycyjnego. Zaprojektowany został układ magazynowania i produkcji energii elektrycznej opartej na instalacji korzystającej zielonego wodoru.  EPV Energy, Vaasan Sähkö i Wärtsilä podjęly się zbudowania systemu Power-to-X-to-Power. Umożliwi on wykorzystanie wodoru do magazynowania energii odnawialnej. Instalacja lądowa będzie połączona z infrastrukturą portową. 

W br. powstało nowe konsorcjum z liderem University of Vaasa, które będzie badać cykl energetyczny wodoru i argonu w celu uzyskania zerowej emisji netto. Konsorcjum projektu Integrated Hydrogen-Argon Power Cycle (iHAPC) ma na celu zrewolucjonizowanie sektora energetycznego poprzez opracowanie zrównoważonego cyklu energetycznego wodoru i argonu (H-APC) w skali pilotażowej. Koncepcja ta ma na celu osiągnięcie bezprecedensowej wydajności wytwarzania energii przy zerowej emisji netto – twierdzą autorzy projektu. 

Firma Wapice Ltd. Zaprezentowała najnowsze rozwiązania informatyczne, łącznie z zastosowaniu sztucznej inteligencji w systemach transportowych i zarządczych, które stosowane są w całej palecie zastosowań IoT.   The Switch wykorzystuje popyt na rozwiązania związane zarówno z energetyka lądową jak i morską. W celu zaspokajania rosnącego popytu na rozwiązania dla transportu morskiego firma  rozbudowała zakłady. Rozwijane są intensywnie obie linie produktów – elektronika mocy i maszyny elektryczne.  

Do niedawna wszystkie produkty były wytwarzane w Vaasa i Lappeenranta w Finlandii lub w Stord w Norwegii. Od 10 lat partnerem fińskiej firmy są zakłady  NanJing Changfeng (NJCF) z Chin, które  dostarczają główne komponenty do europejskich zakładów produkcyjnych maszyn elektrycznych. W Vaasa przedstawiciele klastrów mogli obejrzeć całą paletę produktów The Switch. Od generatorów dla turbin wiatrowych poprzez cały typoszereg  prądnic wałowych i elementów prądnic okrętowych. W celu skrócenia łańcuchów logistycznych wzrastać będzie potencjał produkcyjny w Chinach. Przemysł stoczniowy tego kraju generuje istotny popyt na fińskie urządzenia opracowane przez The Switch. 

Aurora Botnia – 80% Finnish contenet

O tym jak lokuje się produkty wytworzone w kraju mogli przekonać się uczestnicy projektu I3-4-BLUE GROWTH w trakcie podróży promem operatora  WASALINE. Ro-pax Aurora Botnia zapewnia serwis ro-pax między portami Vaasa i Umea. Prom jest nowoczesnym statkiem z 2 pokładami ładunkowymi i z linią ładunkową 1500 m dla samochodów ciężarowych i osobowych. Może pomieścić 935 pasażerów. Statek ma napęd hybrydowy. Silniki wyprodukowane w Finlandii mogą spalać paliwo okrętowe lub gaz. Statek może również wykorzystywać zasilanie z akumulatorów. 

Głównym źródłem zasilania silników spalinowych jest gaz z umieszczonego na pokładzie układu LNG. Statek przygotowany jest do wykorzystania BioLNG. Armator podkreśla, że prom został zbudowany przez Rauma Marine Constructions w Finlandii i jest w ponad 80% wyprodukowany w kraju. M/F Aurora Botnia został w 2021 r. wyróżniony tytułem Ropax Ferry of the Year. Association for Finnish Work przyznało symbol „Key flag”dla Aurora Botnia jako uznanie dla produktu wyprodukowanego w Finlandii. 

Swój udział w budowaniu local content miały firmy produkujące i płacące podatki w Finlandii, m.in. wspomniane wcześniej Wartsila i VEO, czy Danfoss. Ta ostatnia firma uruchomiał niedawno w Vaasa fabrykę o powierzchni 4 boisk piłkarskich. To efekt niezwykłej dynamiki rozwojowej. W 2023 roku firma kontynuowała inwestycje ukierunkowane na poszerzenie swojej oferty obejmującej konkurencyjne i innowacyjne rozwiązania. 

W 2023 roku Danfoss zwiększył zysk o 10% (EBITA), a przepływy pieniężne o 49% - wynika z danych opublikowanych przez kierownictwo firmy. Sprzedaż w 2023 roku wzrosła o 7% w lokalnej walucie, a o 4% w euro i wyniosła 10,7 miliarda euro. Rekordowe były operacyjne przepływy pieniężne po odliczeniu podatków i odsetek wzrosły o 49% osiągając poziom 692 milionów euro. Odnotowano wzrost sprzedaży w Ameryce Północnej i Europie. Spadek sprzedaży wystąpił w regionie Azji i Pacyfiku. Spowodowany głównie spowolnieniem gospodarczym w Chinach. Podczas gdy Indie notują wciąż znaczący wzrost popytu.

Hybrydowy prom Aurora Botnia to pierwszy na świecie statek wyposażony w chłodzone cieczą przetwornice  dużej mocy iC7 firmy Danfoss. Prom jest wyposażony w hybrydowy elektryczny układ napędowy zainstalowany przez firmę WE Tech Solutions. System ten łączy silniki i akumulatory o pojemności 2,2 MWh. Wykorzystuje niskoemisyjną technologię hybrydową w połączeniu z czterema dużymi zestawami akumulatorów litowo-jonowych wspomagającymi wytwarzanie energii. Silnikami elektrycznymi, układem napędowym i funkcjonalnością związaną z podłączaniem do sieci z nabrzeża sterują przetwornice iC7-Marine i przetwornice mocy. Zapewniają one możliwie najlepszą efektywność energetyczną i najniższy poziom emisji.

Rozwiązanie hybrydowe systemu napędu elektrycznego DC firmy WE Tech dla Aurora Botnia zapewnia redundancję, elastyczność i niezwykle wydajne działanie. Firma WE Tech Solutions dostarczyła cały układ napędowy od koła zamachowego silników dwupaliwowych do jednostek napędowych Azipod®. Fińskiej produkcji są rozdzielnice,  system magazynowania energii (ESS), system zarządzania energią i system sterowania napędem. - To hybrydowe rozwiązanie napędu elektrycznego stanowi serce statku, oszczędzając tony paliwa i redukując emisje zarówno na morzu, jak i w porcie – podkreśla producent.

Biznes, badania i edukacja w jednym klastrze

Takie efekty osiągnięto integrując aktywność  badawczo-rozwojową z działalnością przemysłową. Dobrym przykładem jest tutaj TechnoBotnia Park Technologiczny, którego korzenie sięgają lat 40tych XVIII wieku.  Dzisiaj jest to nowoczesne centrum dydaktyczno-badawcze. Działa tu University of Applied Sciences VAMK, a TechnoBotnia ścisłe współpracuje z  University of Vaasa oraz Novia University of Applied Sciences on the Palosaari Campus. W TechnoBotnia działają liczne laboratoria, które jednocześnie oferują swoje usługi przemysłowe. Nauka prowadzona jest w małych grupach studentów, co zapewnia wysoką jakość edukacji powiązanej z potrzebami przemysłu nastawionego na wdrażanie innowacji. 

Istotną inicjatywą w Vaasa, o której należy wspomnieć jest Energy Academy. Jest  to stały proces aktywizacji naukowców i studentów realizowany przez EnergyVaasa i Merinova. To  kompleksowy system współpracy między uniwersytetami i wiodącymi firmami w regionie Vaasa.  EnergyAcademy ma na celu zwiększenie atrakcyjności pracy w przemyśle dla studentów i absolwentów. Ze względu na wysoki poziom innowacyjności firm działających w Vaasa chodzi integrację nauki, edukacji i działalności zawodowej. 

Energy Academy Łączy wszystkie sześć uniwersytetów działających w Vaasa: University of Vaasa, Vaasa University of Applied Sciences VAMK, Novia University of Applied Sciences, Hanken School of Economics, University of Helsinki i Åbo Akademi University. W działania te zaangażowane są wiodące firmy i centra regionu: ABB Oy, Danfoss, EnergyVaasa, Etha, Hitachi Energy, Merinova, City of Vaasa, Vaasan Sähkö, VASEK i Wärtsilä Finland.

Ten model współpracy  jest ściśle powiązany z Nordic Battery Belt, co sprawia, że obszar Vaasa jest istotnym ogniwem w zrównoważonym łańcuchu wartości w Finlandii, Szwecji i Norwegii. Podkreśla się, że  „Energy Academy kładzie nacisk na wspieranie studentów poprzez bycie dostępnym i obecnym w ich nauce”. Chodzi o zbliżanie studentów i firm do siebie, od wczesnego etapu, zwiększanie współpracy interdyscyplinarnej, nawiązywanie powiązań między edukacją a życiem zawodowym,  Osiąganie wzajemnego zrozumienia między szkołami i firmami w zakresie potrzeb i wyzwań w branży, osiąganie lokalnych synergii w przyciąganiu i zatrzymywaniu talentów. 

Takie osiągnięcia są możliwe dzięki atmosferze panującej w regionie i mieście, które w br. zdobyło laur Europejskiego Zielonego Liścia na rok 2026. W uzasadnieniu nagrody podkreśla się , że „Vaasa jest silnym przykładem tego, jak innowacja, współpraca i głęboki szacunek dla natury mogą stworzyć bardziej zielony, zrównoważony świat”. Podkreśla się, że Vaasa, miejscowość  liczące 67 tys. mieszkańców to nordycka stolica energetyczna. A jej sercem jest klaster z firmami o sprzedaży rocznej 6 mld EUR i wydatkach na badania w wysokości 250 mln EUR rocznie.