Celnicy, portowcy i żeglugowcy w jednym oknie. Współdziałanie na rzecz bezpiecznych portów

10 września br. w kilku językach opublikowano „Guidelines on Cooperation between Customs and Port Authorities”. Światowa Organizacja Celna (WCO) i Międzynarodowe Stowarzyszenie Portów i Przystani (IAPH) opublikowały zaktualizowany przewodnik na temat zasad metod współpracy między służbami celnymi a władzami portowymi i zarządami terminali oraz ich klientów.

Podkreśla się, że „dzięki wysiłkom zespołów WCO i IAPH, a także wsparciu Członków, zaktualizowane wytyczne zostały również przetłumaczone na język francuski i po raz pierwszy udostępnione dla operatorów Ameryki Łacińskiej w języku hiszpańskim”.

- Przetłumaczenie tych wytycznych na język hiszpański znacząco zwiększa ich dostępność, umożliwiając wszystkim zainteresowanym stronom zasiadanie przy stole w celu omówienia, w jaki sposób najlepsze praktyki i zalecenia można wdrożyć w praktyce - skomentowała hiszpańskie wydanie Mariela Gutarra Ramos, jedna z głównych autorek „Przewodnika”, ekspertka ds. transformacji cyfrowej oraz szefowa biura ds. IT w Narodowym Zarządzie Portu Peru.

Zaktualizowanych wytycznych dotyczących współpracy między służbami celnymi a władzami portowymi, to efekt dobrego przyjęcia wcześniejszego opracowania. Opierając się na sukcesie pierwszego wydania, zaprezentowanego w 2023 r. na Światowej Konferencji Portów.  „Nowa wersja wzmacnia współpracę publiczno-prywatną w globalnym łańcuchu dostaw morskich i wprowadza cenny wkład Światowej Rady Żeglugi (WSC)” – podkreślają obie organizacje.

Włoski system IoT. Źródło: „Guidelines on Cooperation between Customs and Port Authorities”.

- Niniejsze Wytyczne, opracowane wspólnie z Międzynarodowym Stowarzyszeniem Portów i Przystani (IAPH), odzwierciedlają tę wizję. Wytyczne opierają się na zasadach Skoordynowanego Zarządzania Granicami i wykorzystują kluczowe instrumenty i narzędzia Światowej Organizacji Celnej, takie jak Zrewidowana Konwencja z Kioto i Ramy Standardów SAFE – informuje we wprowadzeniu do „Przewodnika”  Ian Saunders, Sekretarz  Generalny WCO.

Saunders  podkreśla, że „wspólny dokument odzwierciedla ewoluujące priorytety, w tym cyfryzację, skoordynowane zarządzanie ryzykiem i wspólne działania w zakresie egzekwowania prawa”. Aktualizacji wymagało wiele rozdziałów i propozycji działań organów celnych i administracji portów morskich. Uwzględniono „uwagi – zwłaszcza ze strony podmiotów sektora prywatnego aktywnie zaangażowanych w działalność portową”. 

Saunders  podkreśla, że „wspólny dokument odzwierciedla ewoluujące priorytety, w tym cyfryzację, skoordynowane zarządzanie ryzykiem i wspólne działania w zakresie egzekwowania prawa”. Aktualizacji wymagało wiele rozdziałów i propozycji działań organów celnych i administracji portów morskich. Uwzględniono „uwagi – zwłaszcza ze strony podmiotów sektora prywatnego aktywnie zaangażowanych w działalność portową”.

Kategorie ryzyk według WCO. Źródło: World Customs Organization

Sugestie klientów portów „przyczyniły się do wzbogacenia sekcji dotyczących wymiany danych, wykorzystania platform cyfrowych i współpracy w rozwiązywaniu problemów, takich jak nielegalny handel i porzucone kontenery – zauważa Saunders.

Wytyczne stanowią praktyczne narzędzie wspierające bliższą współpracę, lepsze udostępnianie danych i usprawnione zarządzanie ryzykiem między służbami celnymi a władzami portowymi. Mają one pomóc rządom, władzom portowym, służbom celnym i podmiotom z sektora prywatnego w radzeniu sobie z coraz bardziej złożonymi wyzwaniami globalnego handlu.

Wydanie wytycznych zbiega się z globalną konferencją Światowej Organizacji Celnej (WCO) pt. „Wspólna odpowiedź na ochronę morskich łańcuchów dostaw przed zagrożeniami przestępczymi”, która odbywa się w siedzibie Światowej Organizacji Celnej w Brukseli. Konferencja gromadzi organy celne, porty, operatorów terminali i linie żeglugowe, międzynarodową społeczność organów ścigania i rządy, aby omówić wyniki dwuletniej globalnej analizy nielegalnego handlu prowadzonej przez Światową Organizację Celną.

- Dzięki współpracy w ramach niniejszych Wytycznych Współpracy z naszymi kolegami z WCO i szerszą branżą, w tym sektorem żeglugi kontenerowej, nasz były przewodniczący Pascal Ollivier, wiceprzewodniczący Gadi Benmoshe oraz pozostali członkowie komitetu ds. współpracy w zakresie danych Międzynarodowego Stowarzyszenia Portów i Przystani osiągnęli kolejny ważny kamień milowy na drodze do przyspieszenia cyfryzacji w łańcuchu transportu morskiego – podkreślił dr Patrick Verhoeven, Dyrektor Zarządzający IAPH we wstępie do „Guidelines on Cooperation between Customs and Port Authorities”.

Współpraca z  World Customs Organization (WCO)  realizowana była ramach własnego projektu IAPH “Closing the Gaps” (Zamykanie luk). Podmioty działające w IAPH podjęły te działania w  celu identyfikacji luk w globalnej infrastrukturze portowej. -  Naszym głównym ustaleniem dotyczącym ułatwień w handlu była kwestia zaufania i wyzwanie związane z udostępnianiem danych w sposób oparty na współpracy między interesariuszami społeczności portowej – wyjaśnia Verhoeven.

Strategia WCO zarządzania danymi. Żródło; WCO

Chodzi o osiągnięcie optymalizacji zawinięcia statku do portu i zminimalizowania czasu oczekiwania na nabrzeżu. Verhoeven  podkreśla, że „Służby celne odgrywają w tym procesie kluczową rolę, ponieważ sprawne odprawy są niezbędne do utrzymania płynności [obsługi – MG] statków i ładunków”. Niezwykle ważną rolę w zapewnieniu sprawnej obsługi statków odgrywa współpraca. Istotny wpływ na procesy portowe mają zarówno  władze portowe, jak również armatorzy i [operatorzy statków, agenci i spedytorzy – MG] oraz inni dostawcy usług.

Podmioty działające w porcie morskim i całym morsko-lądowym łańcuchu logistycznym  „łączą wszystkie zainteresowane strony na lądzie i na morzu. Przyjmując wspólny plan działania obejmujący solidną, zrównoważoną strukturę zarządzania służącą wymianie danych stanowiących „jedną prawdę”, porty, żegluga liniowa i organy celne mogą zapewnić bezpieczeństwo łańcucha dostaw, usprawnić handel w swoich krajach i pomóc w osiągnięciu korzystnego dla obu stron celu, jakim jest bardziej odporny łańcuch dostaw w transporcie morskim” – zaznacza dr Patrick Verhoeven, Dyrektor Zarządzający IAPH.

Sekretarz Generalny Światowej Organizacji Celnej, Ian Saunders, powiedział: „Ten wspólny dokument odzwierciedla zmieniające się priorytety, w tym cyfryzację, skoordynowane zarządzanie ryzykiem i wspólne działania w zakresie egzekwowania prawa".

Zawarte w nim wytyczne potwierdzają nasze zaangażowanie we wzmacnianie współpracy na granicy w coraz bardziej złożonym i opartym na danych środowisku handlowym. Dyrektor Zarządzający IAPH, Patrick Verhoeven, dodał: „Porty leżą u podstaw handlu, zrównoważonego rozwoju i bezpieczeństwa.

Zaktualizowane w „Przewodniku” wytyczne odzwierciedlają znaczenie zaangażowania wszystkich interesariuszy – w tym linii żeglugowych – w celu zapewnienia zarówno efektywności, jak i odporności globalnej logistyki morskiej”.

Podkreślono, że  „IAPH i WCO dążą do dalszego wzmocnienia zaufania, współpracy i innowacji w globalnej społeczności morskiej”. Wytyczne dostarczają rządom, zarządom portów i terminali i służbom celnym praktycznych, najlepszych praktyk, które równoważą ułatwianie handlu z bezpieczeństwem, ochroną i zrównoważonym rozwojem – wyjaśniają obie organizacje. Rozszerzono w nich zakres działań i zasad współpracy z perspektywy linii żeglugowych.

„Single Window” według World Bank oraz IAPH. Źródło: IAPH

Zaktualizowane wytyczne uwzględniają nowe uwagi World Shipping Council (WSC), reprezentującej globalne firmy żeglugi liniowej. WSC zaznacza kluczową rolę współpracy między operatorami  żeglugowymi, służbami celnymi i władzami portów oraz zarządami terminali w celu zapewnienia bezpiecznego i efektywnego handlu morskiego. Podkreśla się, że „Do najważniejszych sugestii  WSC należy ustanowienie solidnych mechanizmów konsultacji z interesariuszami portów podczas wprowadzania nowych danych lub ram regulacyjnych”.

Chodzi o   uwzględnienie dynamicznie zmieniających realiów biznesowych w globalnym transporcie morskim i w sieciach logistycznych. Linie żeglugowe podkreślały znaczenie terminowej i dokładnej wymiany danych – obejmującej informacje o statkach, załodze i ładunku, które powinny odbywać się zgodnie z międzynarodowymi normami, takimi jak IMO FAL.14(46).

W znowelizowanym opracowaniu zaleca się mocno wdrożenie w portach morskich „Single Window”. Postulat „jednego okna” konsolidującego obsługę armatorów, spedytorów i logistyków wysuwany jest już od dawna. Ma on na celu sprawną obsługę  ładunków.  „Single Window” w terminalach wdrażany jest w celu uproszczenia i ujednolicenia przesyłania danych.

Przypadki zajęć towarów przez służby celne. Źródło: ILLICIT TRADE REPORT 2022, WCO 2023.

Chodzi również  o  ograniczenia dublowania danych. Jednocześnie nowe wytyczne sprzyjają  zwiększeniu bezpieczeństwa i zgodności przepływu ładunków z dokumentami. W „Guidelines on Cooperation between Customs and Port Authorities” zawarto kilka przydatnych rozwiązań funkcjonowania „Single Window”.

- Zachęcam wszystkie administracje celne, władze portowe i ich partnerów do korzystania z niniejszych „Wytycznych” nie tylko jako punktu odniesienia, ale także jako katalizatora merytorycznego dialogu, budowania zaufania i wspólnych działań na rzecz zapewnienia bardziej odpornych i efektywnych operacji granicznych – postuluje we wprowadzeniu do „Przewodnika”  Ian Saunders, Sekretarz  Generalny WCO.

W dokumencie podkreślono również potrzebę włączania do logistyki „jednego okna” zaufanych partnerstw publiczno-prywatnych w celu zwalczania nielegalnego handlu. W tej części „Przewodnika” skorzystano z doświadczeń z transgranicznych, globalnych operacji z udziałem wielu interesariuszy, takich jak „Tin Can”. Dzięki tym działaniom w 2022 r. doprowadzono do ​​43 aresztowań i 158 konfiskat narkotyków o łącznej wadze około 100 ton. WSC apeluje również o jasne praktyki międzynarodowe w zakresie postępowania z porzuconymi i nieodebranymi kontenerami, które stanowią zagrożenie dla bezpieczeństwa.