W związku z wejściem w życie Konwencji MLI od roku 2024 zmianie ulegają przepisy Umowy między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Chińskiej Republiki Ludowej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, sporządzona w Pekinie dnia 7.06.1988 r.

Zmianie ulega także sytuacja podatkowa marynarzy pracujących na statkach eksploatowanych przez podmiot z Chin lub marynarzy pracujących na stoczni w Chinach przy budowie statków. Obecnie w stosunku do dochodów z tytułu pracy na statku morskim eksploatowanym przez przedsiębiorstwo z miejscem faktycznego zarządu w Chinach obowiązuje metoda wyłączenia z progresją.

Sytuacja prawna marynarzy

Zastosowanie metody wyłączenia z progresją w powyższej umowie tworzy bardzo korzystną sytuację podatkową dla podatnika mającego miejsce zamieszkania w Polsce, gdy wykonuje on pracę najemną na statkach tylko u armatora/pracodawcy z faktycznym zarządem w Chinach w roku podatkowym, gdyż jest on zwolniony z opodatkowania w Polsce i nie musi składać zeznania podatkowego za ten rok podatkowy w Polsce pod warunkiem braku dochodów w Polsce ani innych dochodów z zagranicy, które w Polsce podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Od roku 2024 zmianie ulegnie metoda unikania podwójnego opodatkowania, zamiast metody wyłączenia z progresją, zastosowanie znajdzie metoda odliczenia proporcjonalnego, która diametralnie zmieni sytuację podatkową polskich marynarzy pracujących u chińskich armatorów. Zastosowanie metody proporcjonalnego odliczenia i jednocześnie brak umieszczenia danego państwa na liście rajów podatkowych, a taka sytuacja ma miejsce z Chinami, gdy zaczną obowiązywać nowe przepisy, umożliwi wielu marynarzom skorzystanie z tzw. ulgi abolicyjnej przewidzianej w art. 27g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W tym miejscu należy wskazać, że od dnia 01.01.2021 roku art. 27 g ust. 5 ustawy o PIT nabrał nowego brzmienia tj.: „Przepisu ust. 2 zdanie drugie nie stosuje się do dochodów osiąganych w roku podatkowym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej ze źródeł, o których mowa w art. 12 ust. 1 oraz art. 13 pkt 8 lit. a i pkt 9, jeżeli dochody te są osiągane z tytułu pracy lub usług wykonywanych poza terytorium lądowym państw.” Oznacza to, że aby marynarz posiadał pełne prawo do zastosowania ulgi abolicyjnej praca musi być wykonywana poza terytorium lądowym państwa.

Wniosek o ograniczenie poboru zaliczek na podatek

Wykonywanie pracy w ww. modelu zatrudnienia przez polskiego marynarza wiązać się będzie z koniecznością comiesięcznego uiszczenia zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz z koniecznością rozliczenia danego roku w zeznaniu rocznym. Wniosek należy złożyć przed terminem płatności pierwszej zaliczki na podatek, a mianowicie:

1. albo do 20 kolejnego miesiąca po uzyskaniu przychodu (przelewu);
2. albo do 20 kolejnego miesiąca po powrocie do kraju.

Opcje pierwszą znajdzie zastosowanie, gdy w momencie wpływu pensji na rachunek bankowy marynarz będzie pozostawał w domu. Natomiast jeżeli w trakcie wypłaty pierwszej pensji marynarz będzie przebywał zagranicą termin płatności pierwszej zaliczki minie w terminie wskazanym w punkcie drugim. Nadmienić należy, iż jeśli przepisy w tym zakresie zaczną obowiązywać od dnia 01.01.2024 roku, to najwcześniejszym terminem do złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek w 2024 roku, w przypadku dochodów uzyskanych z pracy na rzecz chińskiego armatora w 2024 roku, będzie 20 lutego 2024 roku.

Praca na stoczni w Chinach

Zmiana metody unikania podwójnego opodatkowania ma kluczowy wpływ na sytuację prawną marynarzy pracujących przy budowie nowych statków w stoczni w Chinach.  Osoby pracujące na terytorium Chin traktowane są jak pracownicy lądowi i tak też ich sytuacja powinna być rozpatrywana. Dochody tych osób mogą być opodatkowane w miejscu wykonywania pracy tj. w Chinach. Jeżeli jednak praca będzie wykonywana na terytorium Chin mniej niż 183 dni w roku kalendarzowym a wypłata będzie wypłacana przez przedsiębiorstwo spoza Chin to zgodnie z wyjątkiem wskazanym w art. 15 ust 2 Umowy to ich dochód będzie w pełni podlegał opodatkowaniu w Polsce wg zasad ogólnych.

Jeżeli warunki z art. 15 ust 2 nie ziszczą się zastosowanie znajdzie metoda proporcjonalnego odliczenia. Osoby pracujące w stoczni przy budowie statków będą mogli odliczyć podatek zapłacony w Chinach, o ile taki będzie pobrany. Natomiast w związku ze zmianą przepisów dotyczących ulgi abolicyjnej praca na terytorium lądowym państwa wyklucza możliwość skorzystania z ulgi abolicyjnej w pełnej wysokości. Oznacza to, że od należnego podatku pracownik stoczni będzie mógł odliczyć jedynie 1360 zł. W pozostałej kwocie podatek należy zapłacić w Polsce wg zasad ogólnych. 

Podsumowanie

Zmiana umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania ma ogromny wpływ na sytuację prawno-podatkową polskich marynarzy. Będą oni zobowiązani do złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek oraz PIT z uwzględnieniem tzw. ulgi abolicyjnej. Jeśli pracownicy stoczniowi oraz marynarze biorący udział w procesie budowy statków w stoczni w Chinach będą zobowiązani do zapłaty pełnego podatku w Polsce z możliwością odliczenia podatku zapłaconego w Chinach oraz odliczenia ulgi abolicyjnej w kwocie 1360 zł. 

W tym miejscu należy wskazać, iż sytuację prawną marynarzy należy oceniać w skali danego roku podatkowego (kalendarzowego) w związku z czym uzyskanie innego dochodu w połączeniu z dochodem z Chin może skutkować zapłatą podatku w Polsce. Z uwagi na powyższe oraz przez wzgląd na coraz bardziej profiskalne działania aparatu skarbowego w Polsce, wszystkim marynarzom zatrudnionym w ww. modelu rekomendujemy analizę ich sytuacji podatkowej z lat 2017-2023 oraz skorzystanie z wsparcia zespołu Kancelarii zarówno w zakresie wystąpienia z wnioskiem o ograniczenie poboru zaliczek jak i rozliczenia zeznania rocznego w Polsce.

Mateusz Romowicz – radca prawny

Ewelina Zgódka – radca prawny