Większość marynarzy będących polskimi rezydentami podatkowymi zobowiązana jest do opłacania zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, bądź skorzystania z możliwości wystąpienia z wnioskiem o zaniechanie ich pobierania oraz regulowania podatków m.in. podatku dochodowego od osób fizycznych. Przepisy prawa wyznaczają terminy, w których należy dokonać skonkretyzowanych czynności, w związku z czym, każdy podatnik wykonujący zawód marynarza powinien znać wszystkie ważne terminy podatkowe. Jest to istotne, ponieważ niedochowanie terminów może rodzić negatywne konsekwencje dla marynarza-podatnika. 

W niniejszym artykule pragniemy opisać ważne terminy z punktu widzenia prawa podatkowego, o których powinien wiedzieć każdy marynarz!

1. Termin do złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, zwany potocznie „wnioskiem o ulgę abolicyjną”.  

Wniosek o ograniczenie poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych można złożyć w każdym momencie trwania roku podatkowego, w czasie gdy marynarz zobowiązany jest do zapłaty zaliczek. Jednakże, nie może dotyczyć zaliczek nieopłaconych, dla których termin zapłaty już minął. 

Wniosek ten należy złożyć przed terminem płatności pierwszej zaliczki na podatek, tj. albo do 20 dnia kolejnego miesiąca po uzyskaniu przychodu (najczęściej otrzymania przelewem wynagrodzenia), jeżeli w trakcie pierwszego wpływu wynagrodzenia marynarz znajduje się w Polsce albo do 20 dnia kolejnego miesiąca po powrocie do kraju, jeżeli w trakcie pierwszej wypłaty znajdował się poza Polską. 

2. Terminy związane ze złożonym wnioskiem o ograniczenie poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.

• rozpatrzenie wniosku 

Po złożeniu przez marynarza osobiście lub za pośrednictwem pełnomocnika ww. wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, organ podatkowy winien go rozpatrzyć bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w ciągu miesiąca. 

Jeśli sprawa jest szczególnie skomplikowana, rozpatrzenie sprawy winno nastąpić nie później niż w ciągu 2 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania.

Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone na podstawie dowodów przedstawianych przez stronę, łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub na podstawie faktów powszechnie znanych i dowodów znanych z urzędu organowi prowadzącemu postępowanie.

Tym samym, wniosek o ograniczenie poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych składany przez marynarza winien być rozpatrzony w ciągu maksymalnie dwóch miesięcy. 

Organ podatkowy ma prawo przedłużyć czas do wydania rozstrzygnięcia, po uprzednim zawiadomieniu strony oraz wskazaniu przyczyny opóźnienia.  

• wypowiedzenie się w sprawie materiału dowodowego

Często bywa tak, iż w trakcie postępowania z wniosku o ograniczenie poboru zaliczek organ wyznacza stronie czas do wypowiedzenia się w sprawie zgromadzonego materiału dowodowego. W tym przypadku podatnik ma 7 dni na udzielenie odpowiedzi na przedmiotowe postanowienie organu podatkowego. Organ podatkowy może odstąpić od wyznaczenia terminu, jeżeli w wyniku postępowania wszczętego na wniosek strony ma zostać wydana decyzja w całości uwzględniająca wniosek strony.

• odwołanie 

Postępowanie przed organami podatkowymi jest dwuinstancyjne. Oznacza to, iż podatnik, który nie zgodził się z decyzją Urzędu Skarbowego (organ pierwszej instancji) ma prawo do złożenia odwołania do właściwego miejscowo dyrektora izby administracji skarbowej. 

Odwołanie takie składa się w terminie 14 dni od dnia otrzymania przez podatnika lub jego pełnomocnika decyzji wydanej przez organ podatkowy pierwszej instancji.

Załatwienie sprawy w postępowaniu odwoławczym powinno nastąpić nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy. 

W praktyce sprawy te często trwają znacznie dłużej. Nie wlicza się do nich np. okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.

• skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego

Jeżeli podatnik nie zgadza się z decyzją organu podatkowego drugiej instancji ma prawo w ciągu 30 dni do wystąpienia ze skargą na przedmiotową decyzję do sądu administracyjnego pierwszej instancji. Termin na złożenie skargi jest liczony od dnia doręczenia decyzji.  

3. Terminy dot. postępowania sądowego w związku ze złożoną skargą od negatywnej decyzji w sprawie ograniczenia poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. 

• skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego

Na wstępie wskazać należy, iż podobnie jak w przypadku postępowania administracyjnego, postępowanie sądowoadministarcyjne również cechuje się dwuinstancyjnością. 

W pierwszej kolejności, jak zostało wskazane powyżej, marynarz ma prawo w ciągu 30 dni od otrzymania decyzji dyrektora izby administracji skarbowej wystąpić do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego ze skargą. 

To, w jakim czasie skarga zostanie rozpatrzona, zależy tak naprawdę od tego, gdzie dany wojewódzki sąd administracyjny ma swoją siedzibę. 

Zazwyczaj wojewódzkie sądy administracyjne rozpatrują sprawy w ciągu kilku miesięcy. Wyjątkiem jest sąd warszawski, w którym na rozstrzygnięcie trzeba czekać dłużej.

Warto nadmienić, iż sprawy tego typu mogą zostać rozpoznanie na tzw. posiedzeniu niejawnym.  Jest to dużym uproszczeniem postępowania z perspektywy sądu, gdyż odpada konieczność osobistego udziału stron (doręczanie zawiadomień, planowanie terminarza sali posiedzeń itp.), dzięki czemu, sprawy te rozpoznawane są w trybie tzw. szybkiej ścieżki.

Każde postępowanie przed wojewódzkim sądem administracyjnym kończy się wydaniem wyroku, a w niektórych przypadkach również łącznie z jego uzasadnieniem. 

Zgodnie przepisami prawa uzasadnienie wyroku sporządza się z urzędu w terminie czternastu dni od dnia ogłoszenia wyroku albo podpisania sentencji wyroku, wydanego na posiedzeniu niejawnym.

W sprawach, w których skargę oddalono, uzasadnienie wyroku sporządza się na wniosek strony zgłoszony w terminie siedmiu dni od dnia ogłoszenia wyroku albo doręczenia odpisu sentencji wyroku. Uzasadnienie wyroku sporządza się w terminie czternastu dni od dnia zgłoszenia wniosku.

W sprawie zawiłej, w razie niemożności sporządzenia uzasadnienia w terminie, o którym mowa powyżej, prezes sądu może przedłużyć ten termin na czas oznaczony, nie dłuższy niż trzydzieści dni.

Jeżeli wyrok sądu pierwszej instancji podatnik uzna za niekorzystny dla siebie, ma możliwość wystąpienia ze skargą kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej także jako: NSA) skarga kasacyjna do Naczelnego Sądu Administracyjnego

Skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego  wnosi się w terminie 30 dni od dnia doręczenia stronie odpisu orzeczenia (tu: wyroku wojewódzkiego sądu administracyjnego) wraz z jego uzasadnieniem.

Nie od dziś wiadomo, że na rozpatrzenie skarg kasacyjnych przez NSA czeka się długo – dłużej niż na rozpatrzenie skarg przez wojewódzkie sądy administracyjne. Okres ten bywa liczony w latach. 

Z ogólnych statystyk wynika, że w ubiegłym roku NSA załatwił w terminie do 12 miesięcy 49,39% ogółu spraw, a w terminie do 24 miesięcy – 69,15%. W odniesieniu do skarg kasacyjnych w terminie do 12 miesięcy załatwiono 32,31% spraw. 

Orzeczenia wydane przez NSA są prawomocne. 

4. Termin do złożenia zeznania podatkowego.

Podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie od dnia 15 lutego do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Zeznania złożone przed początkiem terminu uznaje się za złożone w dniu 15 lutego roku następującego po roku podatkowym.

Choć termin wysłania większości zeznań podatkowych zazwyczaj przypada na 30 kwietnia, to może on zostać wydłużony, jak miało to miejsce np. w trakcie trwania pandemii, czy też w bieżącym roku podatkowym, gdzie zeznania podatkowe mogły być składane do 2 maja. Co roku Ministerstwo Finansów na rządowej stronie wskazuje ostateczny termin, w którym podatnik powinien złożyć deklarację podatkową. 

Przypominamy, iż marynarze składają co do zasady PIT-36, a także w zależności od sytuacji podatkowej załączniki PIT/0 oraz PIT/ZG. 

5.  Termin przedawnienia zobowiązania podatkowego. 

Przedawnienie zobowiązań podatkowych to jeden ze sposobów wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. Po upływie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku, zobowiązanie podatkowe przedawnia się. Termin ten dotyczy zarówno zobowiązań powstałych z mocy prawa, jak i z mocy decyzji.  Przedawnienie oznacza, że po upływie terminu przedawnienia organy podatkowe nie mogą egzekwować zarówno niezapłaconego podatku, jak i odsetek za zwłokę.

Przykład: Jeżeli termin płatności podatku upłynął 02 maja 2023 roku, to zobowiązanie podatkowe przedawni się z dniem 31 grudnia 2028 roku.

6.  Terminy związane z czynnościami sprawdzającymi poprawność rozliczenia podatkowego marynarzy. 

Zgodnie z artykułem 272 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa poprzez czynności sprawdzające organy podatkowe dokonują m.in. sprawdzenia poprawności składanych deklaracji, terminowości opłacania podatków, czy też weryfikacji danych i dokumentów przedstawionych przez podatników dokonujących rejestracji podatkowej.

Nie ma limitu czasu trwania czynności sprawdzających.

Same czynności sprawdzające nie kończą się żadnym formalnym aktem decydującym o prawach czy obowiązkach strony. 

7.  Terminy związane z postępowaniem podatkowym w związku z niezłożeniem zeznania podatkowego lub złożeniem błędnie rozliczonego zeznania podatkowego przez marynarza. 

Postępowanie podatkowe ma na celu ustalenie wysokości zobowiązania podatkowego. Procedura jest najczęściej rozpoczynana w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w zakresie wysokości podatku lub nieprawidłowości w rozliczeniach danego podatnika. 

Postępowanie podatkowe powinno być prowadzone przez organy szybko i wnikliwie, z zastosowaniem najprostszych środków prowadzących do załatwienia sprawy. W celu wyjaśnienia stanu faktycznego powinny zostać podjęte wszelkie niezbędne działania.

Czas trwania postępowania podatkowego przed urzędem skarbowym, także wszczętego w związku z wcześniejszą kontrolą, nie powinien przekroczyć miesiąca, a w przypadkach szczególnie skomplikowanych - 2 miesięcy. Takie terminy wynikają z art. 139 § 1 Ordynacji podatkowej. 

Czas trwania postępowania podatkowego liczy się od dnia doręczenia podatnikowi postanowienia o jego wszczęciu, do dnia doręczenia decyzji.

Do terminu załatwienia sprawy nie wlicza się: czasu zawieszenia postępowania, terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego do dokonania określonych czynności oraz okresów opóźnień spowodowanych z winy podatnika lub z przyczyn niezależnych od organu podatkowego. 

Powyższy termin wskazany wprost przez przepisy ustawy nie jest jednak terminem bezwzględnie wiążącym organy podatkowe. Jest to jedynie tzw. termin instrukcyjny. Terminy instrukcyjne mają charakter wyłącznie porządkowy, a ich naruszenie nie wywołuje ujemnych skutków. 

Upływ terminu nie pozbawia urzędu skarbowego kompetencji do załatwienia sprawy. Nie wpływa również na ważność czynności podjętych przed, jak i po tym terminie. Urząd skarbowy ma jednak obowiązek powiadomić podatnika o każdym przypadku zwłoki, chociażby nie był za nią odpowiedzialny. Musi podać przyczyny opóźnienia i wskazać nowy termin rozpoznania sprawy.

Podatnik może wnieść ponaglenie do dyrektora izby administracji skarbowej na niezałatwienie sprawy przez urząd skarbowy w terminie (właściwym lub wyznaczonym w przypadku zwłoki). Jeżeli dyrektor uzna je za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn opóźnienia i ustalenie osób za to odpowiedzialnych.

Tym samym nie ma jednego, określonego i wiążącego terminu określającego maksymalny okres trwania postępowania podatkowego wszczętego wobec marynarza. Czas trwania takiego postępowania będzie zatem zależeć od indywidualnej sytuacji podatnika. W przypadku, gdy na skutek zakończenia postępowania podatnik otrzyma negatywną dla siebie decyzję może skorzystać kolejno ze środków zaskarżenia opisanych w pkt 2 i 3 niniejszego artykułu, tj. odwołania do dyrektora izby administracji skarbowej, następnie skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego oraz ostatecznie skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie. 

Podsumowanie

Jak pokazuje niniejszy artykuł, terminów istotnych dla marynarzy z punktu widzenia prawa podatkowego jest wiele. W większości przypadków terminy te nie są przywracane, a zatem przeoczenie ich przez podatnika powoduje liczne negatywne konsekwencje. Oczywiście, w określonych przypadkach można skorzystać z instytucji czynnego żalu, czy wniosku o przywrócenie terminu. Zaznaczyć należy,  iż korzystanie z pomocy profesjonalnych pełnomocników posiadających wiedzę w zakresie podatków, może zabezpieczyć interes podatkowy marynarzy. Kancelaria Radcy Prawnego Natalii Zielmachowicz wraz z całym zespołem każdego roku czuwa nad sytuacją podatkową marynarzy, korzystających z naszych usług w tym, by wywiązali się ze wszystkich ciążących na nich obowiązkach w ustawowych terminach. 

Natalia Zielmachowicz – Radca Prawny

Fot. Depositphotos