Wstęp

Wielokrotnie opisywana ulga abolicyjna oraz prawo do złożenia wniosków o ograniczenie poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych przysługuje nie tylko polskim marynarzom zatrudnionym u norweskich lub singapurskich armatorów, gdyż regulacje te znajdują zastosowanie także do polskich marynarzy, którzy pracują m.in. na statkach eksploatowanych w komunikacji międzynarodowej przez przedsiębiorstwa z faktycznymi zarządami w Australii.

Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy Polską, a Australią

Zgodnie z art. 15 ust 3 Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Australią w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, sporządzona w dniu 07.05.1991 r.: „wynagrodzenia uzyskane w związku z wykonywaniem pracy najemnej na pokładzie statku lub samolotu eksploatowanego w komunikacji międzynarodowej przez przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa mogą być opodatkowane w tym Państwie”.

Natomiast w myśl art. 24 ust 1 ww. Konwencji „Jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce osiąga dochód, który zgodnie z niniejszą umową może być opodatkowany w Australii, to Polska potrąci z polskiego podatku płaconego z tytułu tego dochodu kwotę równą podatkowi australijskiemu w odniesieniu do tego dochodu. Taki potrącenie nie może jednak przewyższyć kwoty podatku polskiego, wyliczonego przed dokonaniem potracenia podlegającego opłacie z tytułu tego dochodu. 

W przypadku osiągania dochodu przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce, której dochód może być opodatkowany w Australii, to Polska zezwoli na odliczenie od podatku kwoty równej podatkowi zapłaconemu w drugim państwie (metoda proporcjonalnego odliczenia).

Zgodnie z tą metodą, podatnik osiągający dochody z pracy za granicą ma obowiązek wykazać łączne dochody (zarówno krajowe, jak i zagraniczne) w zeznaniu, a od podatku dochodowego obliczonego według skali podatkowej ma prawo odliczyć podatek zapłacony za granicą. Odliczenie to możliwe jest tylko do wysokości podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany w obcym państwie.

Ulga abolicyjna w Polsce, a dochody od australijskiego armatora

W myśl art. 27 ust. 9 ustawy o PIT, jeżeli podatnik, o którym mowa w art. 3 ust. 1, osiąga również dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowi o zastosowaniu metody określonej w ust. 8, lub z państwem, w którym dochody są osiągane, Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, dochody te łączy się z dochodami ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tym przypadku od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu w obcym państwie. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym. Przepisy art. 11 ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio.

W przypadku podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 1, uzyskującego wyłącznie dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które nie są zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub z państwem, w którym dochody są osiągane, Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, zasady określone w ust. 9 stosuje się odpowiednio (art. 27 ust. 9a ww. ustawy).   

Osoba, która zagranicą uzyskała dochody podlegające rozliczeniu z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia, ma obowiązek złożyć w Polsce roczne zeznanie podatkowe, nawet jeżeli w Polsce nie uzyskała żadnych dochodów.

Osoby, które za granicą uzyskały dochody m. in. z pracy bądź z prowadzenia działalności gospodarczej, podlegające w Polsce rozliczeniu z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia, mają prawo do odliczenia od podatku dochodowego tzw. ulgi abolicyjnej, czyli kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy podatkiem obliczonym z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia a podatkiem obliczonym według metody wyłączenia z progresją.

Na podstawie art. 27g ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnik podlegający obowiązkowi podatkowemu określonemu w art. 3 ust. 1, rozliczający na zasadach określonych w art. 27 ust. 9 albo 9a uzyskane w roku podatkowym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dochody:

1.    ze źródeł, o których mowa w art. 12 ust. 1, art. 13, art. 14, lub
2.    z praw majątkowych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów,
3.    z wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, oświatowej i publicystycznej, z wyjątkiem dochodów (przychodów) uzyskanych z tytułu korzystania z tych praw lub rozporządzania nimi
- ma prawo odliczyć od podatku dochodowego, obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2.

Zgodnie z art. 27g ust. 2 ww. ustawy odliczeniu podlega kwota stanowiąca różnicę między podatkiem obliczonym zgodnie z art. 27 ust. 9 albo 9a (tj. metody proporcjonalnego odliczenia) a kwotą podatku obliczonego od dochodów ze źródeł, o których mowa w ust. 1, przy zastosowaniu do tych dochodów zasad określonych w art. 27 ust. 8 (tj. metody wyłączenia z progresją). 

Możliwość skorzystania z ulgi abolicyjnej nie została uzależniona od tego, czy ww. dochody osiągnięte zagranicą zostały opodatkowane w państwie źródła, tj. w państwie, w którym podatnik je uzyskuje. Nie ma też znaczenia, czy Polska zawarła czy nie zawarła z tym państwem umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Najważniejsze jest to, czy dochody zagraniczne podlegają opodatkowaniu w Polsce przy zastosowaniu metody odliczenia proporcjonalnego np. dochody z pracy na rzecz australijskiego armatora.

Wniosek o ograniczenie poboru zaliczek

Z kolei na mocy art. 22 par. 2a Ordynacji podatkowej istnieje dalej możliwość złożenia  wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób  fizycznych. Wniosek ten pozwala marynarzom na nieopłacanie zaliczek na poczet PIT, a jedynie zobowiązuje ich do prawidłowego rozliczenia zeznania podatkowego za dany rok tj. w przypadku Australii za rok 2015 roku, do 30 kwietnia 2016 roku.
Marynarz, który przebywał na lądzie na początku roku podatkowym 2016 i uzyskał dochody od armatora australijskiego powinien złożyć omawiany wniosek do 20-stego miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochody te zostały uzyskane.
W sytuacji, gdy marynarz przebywał zagranicą i uzyskał dochody od australijskiego armatora od początku roku 2016, wniosek ten powinien złożyć do 20-stego miesiąca następującego po miesiącu, w którym wrócił do Polski.
Należy pamiętać, iż od daty złożenia ww. wniosku zawiesza się obowiązek opłacania zaliczek na poczet PIT, do czasu rozpatrzenia sprawy przez US i uzyskania prawomocnej decyzji w tym zakresie.

Wnioski

Reasumując, marynarz uzyskujący dochody od australijskiego armatora jest obowiązany rozliczyć swoje dochody w Polsce. W Polsce zastosowanie znajdzie art. 27g ustawy o PIT przewidujący ulgę abolicyjną, co oznacza, iż będzie można pomniejszyć swój podatek o kwotę będącą różnicą pomiędzy podatkiem wyliczonym przy zastosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia a podatkiem wyliczonym przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją.

Pomimo licznych problemów interpretacyjnych  na przestrzeni ostatnich miesięcy w zastosowaniu ulgi abolicyjnej przez polskie organy podatkowe, podkreślić należy iż  przepisy w ww. zakresie nie uległy zmianie w roku 2016. Co więcej marynarzy uzyskujący dochody z ww. źródeł, które objęte są ulgą abolicyjną, np. z Australii, ma w dalszym ciągu prawo złożyć wniosek o ograniczenie poboru zaliczek w roku 2016, gdyż w przepisy w tym zakresie również nie zostały zmienione.

Radca Prawny Mateusz Romowicz

Więcej informacji dotyczących pracy Kancelarii znajdą Państwo na stronie kancelaria-gdynia.eu , prawo-korporacyjne.pl

Znajdź nas na facebook