Od czasu utraty dostępu do morza z powodu secesji Erytrei władze etiopskie szukają sposobu na odzyskanie możliwości korzystania z portów morskich i tym samym włączenia się na nowo w międzynarodową gospodarkę morską. Ma to być impuls dla rozwoju państwa i przepływ towarowy. W związku z tym kraj wydzierżawi od nieuznawanej międzynarodowo Republiki Somalilandu 20 km morza. W zamian Etiopia jako pierwsza uzna to separatystyczne państwo Somaliland i obiecuje zapewnić mu udziały w Ethiopian Airlines

Faktyczna utrata dostępu do morza z powodu erytrejskiej secesji była wielkim ciosem dla etiopskiej gospodarki. Od tamtego czasu kraj odczuwał bolesne skutki braku możliwości swobodnej wymiany handlowej drogą morską i utrudniając prowadzenie interesów gospodarczych. W ciągu ostatnich kilku lat rząd w Addis Abebie czynił starania, aby uzyskać dostęp do Morza Czerwonego różnymi sposobami na drodze dyplomatycznej. Okazją ku temu stała się analogiczna sytuacja sąsiedniej Somalii. W 1991 roku, doszło do secesji Somalilandu i utworzenia nowego państwa, wykorzystując anarchię panującą w kraju. Choć nie było dotąd uznawane międzynarodowo, od 2004 roku jest członkiem Organizacji Narodów i Ludów Niereprezentowanych, jednocześnie współpracując z rządami innych państw. Posiada jednak własną walutę (szyling somalilandzki), stolicę, rząd u administrację. Posiada dwa rodzaje sił zbrojnych, wojska lądowe i od 2009 własną Straż Wybrzeża, posiadającą zespół nurków oraz szereg łodzi i kutrów przeznaczonych do zwalczania piractwa a także ochrony żeglugi i rybołówstwa.

Fot. Straż Wybrzeża Somalilandu

Zawiązanie współpracy między rządami etiopskim i somalilandzkim wywołuje kontrowersje z racji na nieuregulowany status Somailandu (ogłosił niepodległość w 1991 roku), w tym także reakcje sąsiedniej Somalii, dla której to wciąż zbuntowana prowincja. Przewiduje się, że będzie to źródłem napięć większym niźli sama chęć Etiopii do powrotu na morze. Zarówno dla rządu w Addis Abebie, jak i w Hargejsie współpraca może oznaczać szansę do gospodarczego rozwoju. To ma też szczególnie znaczenie dla tego drugiego państwa, gdyż pierwsze tak oficjalne uznanie międzynarodowo może pozwolić na zyskanie sojusznika w regionie i precedens w uznawaniu przez kolejne państwa. W ramach partnerstwa Etiopia ma wydzierżawić od Republiki Somalilandu 20 km obszaru nadmorskiego i wykupić udziały w tamtejszym porcie Berbera, gdzie notabene jeszcze niedawno je posiadała. Dzierżawa jest przewidywana na 50 lat. "To historyczne porozumienie zapewnia siłom morskim Etiopii dostęp do morza, w zamian za formalne uznanie Republiki Somalilandu, co stanowi znaczący dyplomatyczny kamień milowy dla naszego kraju" podkreśliło Ministerstwo Spraw Zagranicznych Somalilandu na portalu X (dawniej Twitter).

Od 2022 roku Etiopia współpracuje wojskowo z Rosją, co wywołuje szereg kontrowersji. Jeśli państwu uda się zatwierdzić dzierżawy terenu pod inwestycje morskie będzie to również szansa na odtworzenie po dekadach zdolności morskich i odbudowę marynarki wojennej. W ten sposób kraj nie tylko będzie zdolny do wymiany handlowej na morzu, ale też jej ochrony i prowadzenia innych działań zgodnie ze swoim przeznaczeniem przez siły morskie. Nie wiadomo jeszcze, jakie potencjalne reperkusje gospodarcze może mieć potencjalne otwarcie nowego portu na wybrzeżu, gdyż najpewniej Etiopia będzie dążyć do stworzenia własnej infrastruktury portowej, co można z kolei porównać do przedwojennych działań rządu II RP i budową Gdyni.

Zawiązanie etiopsko-somalilandzkiej współpracy odbywa się w trudnej sytuacji eskalacji działań zbrojnych na Morzu Czerwonym w związku z działalnością jemeńskich rebeliantów Huti wspieranych przez Iran. W ostatnich dniach 2023 roku doszło do starcia, w wyniku którego amerykańskie śmigłowce zatopiły trzy z czterech łodzi atakujących kontenerowiec Maersk Hangzhou, zabijając dziesięciu bojowników. Zarówno Somalia, jak i nieuznawany przez nią Somaliland są zaangażowane w zwalczanie piractwa w rejonie Morza Czerwonego i Zatoki Adeńskiej. Ponadto jako państwa zdominowane przez wyznawców islamu sunnickiego, nie są przyjaźnie nastawione do buntowników w Jemenie, będących przede wszystkim szyitami (drugi odłam islamu).